10+1 “Σκοτεινά” Tips Ευτυχίας
(που δουλεύουν στην πράξη)
Γράφει ο Ψυχολόγος Δημήτρης Φλαμούρης PhD.
Μαθηματικός – Συγγραφέας – Coach Θετικής Ψυχολογίας
Ακούμε διαρκώς γύρω μας πώς να γίνουμε πιο ευτυχισμένοι. Ψυχολόγοι Coaches και γκουρού μας δημιουργούν το αίσθημα της ελπίδας με καλές (ελπίζω) προθέσεις.
Κι όμως. Αν όλα όσα έλεγαν ήταν εφαρμόσιμα, τότε όλοι θα ήμασταν ευτυχισμένοι. Αλλά στην πράξη δεν είμαστε.
Μήπως το φάρμακο είναι το δηλητήριο; Μήπως η ελπίδα μας απελπίζει;
Υπάρχει και μια άλλη οπτική… Πιο σκοτεινή αλλά και πολύ πιο ανακουφιστική. Δες 10+1 σκοτεινά tips ευτυχίας που δουλεύουν στην πράξη.
- Μην ανησυχείς. Δε νοιάζεται κανείς.
Προσπαθούμε να αρέσουμε στους άλλους και να είμαστε αποδεκτοί γιατί νομίζουμε ότι ασχολούνται με εμάς και με το τι κάνουμε. Αλλά στην πραγματικότητα τους άλλους δεν τους νοιάζει τι κάνουμε εμείς. Είναι και εκείνοι φοβισμένοι και απασχολημένοι να αρέσουν σε εμάς. Είμαστε και εμείς «οι άλλοι» ενός άλλου. Ίσως σου ακούγεται μοναχικό. Η ανθρώπινη ύπαρξη εμπεριέχει πολλή μοναξιά. Ταυτόχρονα είναι και ανακουφιστικό. Μην ανησυχείς. Δε νοιάζεται κανείς.
- Ό,τι και να κάνεις από μια οπτική είναι ασήμαντο
Μέσα στον μικρόκοσμό μας κάθε πράγμα μας φαίνεται σημαντικό και μας αγχώνει. Από τα μικρότερα πράγματα (τι θα φορέσω, πώς θα είναι το τραπέζι που ετοιμάζω, πώς θα μιλήσω στον συνάδελφο) μέχρι τα μεγαλύτερα (τι δουλειά θα κάνω, αν θα κάνω οικογένεια, το βιβλίο που γράφω, τι θα αφήσω στα παιδιά μου). Παίρνουμε την ύπαρξή μας πολύ στα σοβαρά. Κι όμως ό,τι και να κάνουμε κάποια στιγμή θα χαθεί. Ακόμα και όσα έχουν κάνει τα μεγάλα μυαλά, όπως ο Αϊνστάιν, ο Νεύτωνας και ο Αριστοτέλης κάποια στιγμή θα χαθούν μαζί με τη Γη. Ζούμε σε ένα μικροσκοπικό πλανήτη σε μια γωνιά του σύμπαντος.
Τίποτα από όσα κάνουμε δεν είναι σημαντικό σε μια μεγαλύτερη κλίμακα. Ας χαλαρώσουμε με την πάρτι μας. Δεν είμαστε τόσο σημαντικοί όσο νομίζουμε. Κανείς δεν είναι. Μπορούμε να ανακουφιστούμε, λοιπόν από την γενική «ασημαντότητά» μας και να εστιάσουμε σε όσα είναι πραγματικά σημαντικά για εμάς.
- Όλα κάποια στιγμή θα τελειώσουν
Κάποια στιγμή θα πεθάνεις. Όλοι μας. Ο φόβος του θανάτου υπάρχει συνήθως επειδή κάποιος φοβάται ότι δε ζει όπως θα ήθελε. Ποτέ δεν είναι αργά για να κάνεις μια νέα αρχή. Αν έχεις πάει εκδρομή στη Βαρκελώνη για επτά μέρες και τις πέντε μέρες βρέχει και είσαι κλεισμένος στο ξενοδοχείο, αλλά την έκτη βγάλει ήλιο, τι θα πεις; «Τώρα τι νόημα έχει;» και θα μείνεις μέσα; Ή θα βγεις να ζήσεις τη Βαρκελώνη όσο περισσότερο μπορείς για όσο χρόνο έχεις; Το τέλος ας είναι κινητοποίηση. Όχι απελπισία.
- Δεν μπορείς να κάνεις τα πάντα
Κάνουμε προγράμματα και κανονίζουμε χίλια πράγματα. Η κοινωνία έχει ανάγει την παραγωγικότητα σε βασική αρετή. Δυστυχώς. Δεν μπορείς να κάνεις τα πάντα. Παραδέξου την ήττα σου. Πάψε να ελπίζεις. Αν το συνειδητοποιήσεις αυτό, θα μπορέσεις να συμφιλιωθείς με την ιδέα να κάνεις λιγότερα. Και τότε θα κάνεις μόνο όσα είναι πραγματικά σημαντικά για σένα. Χωρίς τύψεις που αφήνεις κάποια πράγματα έξω. Θα συνειδητοποιείς πως όλα μαζί δε γίνονται. Κάνε λιγότερα και δώσε προτεραιότητα στα σημαντικά. Χωρίς τύψεις.
- Έχεις πολλά κουσούρια
Έχεις πολλά θέματα. Συχνά δε θα ξέρεις τι σου γίνεται. Δεν πειράζει. Όλοι έτσι είναι. Αυτό σε κάνει άνθρωπο. Μη σε μαλώνεις. Είναι οκ.
- Σταμάτα να προσπαθείς να αγαπήσεις τον εαυτό σου
Ακούς πως πρέπει να αγαπήσεις τον εαυτό σου. Το προσπαθείς αλλά ζορίζεσαι. Η συμβουλή δεν λειτουργεί στην πράξη. Αντί γι αυτό προσπάθησε να καταλάβεις τον εαυτό σου (όπως έχω γράψει επανειλημμένως). Δεν είσαι κακός άνθρωπος. Πονεμένος είσαι. Κάποτε σε πόνεσαν και τώρα κι εσύ πονάς εσένα και τους άλλους. Κατανόησε τι σου γίνεται (θα χρειαστείς σίγουρα βοήθεια από ειδικό) και δείξε συμπόνοια προς τον εαυτό σου. Χωρίς να το καταλάβεις θα αρχίσεις να σε αγαπάς. Και το ίδιο και τους άλλους ανθρώπους.
- Οι καλές σχέσεις έχουν πάρα πολλές δυσκολίες
Είναι αλήθεια πως ο σημαντικότερος παράγοντας ευτυχίας είναι οι καλές ανθρώπινες σχέσεις. Όπως όμως ο χρυσός είναι ακριβός επειδή είναι σπάνιος, έτσι και οι καλές συντροφικές σχέσεις είναι εξαιρετικά σπάνιες… Τόσοι Coaches και βιβλία σου λένε πώς να έχεις όμορφες σχέσεις όμως και εσύ νομίζεις πως αποτυγχάνεις σε κάτι εύκολο. Δεν είναι έτσι. Στις σπάνιες καλές σχέσεις οι σύντροφοι μαλώνουν συχνά. Προσάρμοσε τις προσδοκίες της δικής σου σχέσης. Εννοείται πως θα ζορίζεσαι.
- Δε γίνεται να μην αγχώνεσαι
Σου λένε ότι το άγχος κάνει κακό. Σου δίνουν εκατοντάδες μεθόδους για να μην αγχώνεσαι και να είσαι ήρεμος. Πηγαίνεις σε σεμινάρια, σε retreats και αγοράζεις βιβλία για το πώς να βγάλεις το άγχος από τη ζωή σου και να είσαι ζεν. Αλλά αποτυγχάνεις. Γιατί απλά δε γίνεται να το πετύχεις αυτό. Το άγχος είναι η φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού σου όταν κάτι που έχει αξία για εσένα, διακυβεύεται. Οι ίδιες εμπειρίες που σε αγχώνουν, οι ίδιες εμπειρίες δίνουν και νόημα στη ζωή σου. Αλλά πρέπει να επιλέξεις να τις δεις ως τέτοιες. Στο βιβλίο μου περιγράφω το πώς. Αν δεν αγχωνόσουν θα σήμαινε πως η ζωή σου θα ήταν άδεια. Δε θέλεις να μην αχώνεσαι. Βρες νόημα μέσα από το φυσιολογικό άγχος σου.
- Δεν είναι φυσιολογικό να ξέρεις τι θέλεις
Όπως είπε ο Αbraham Maslow «Δεν είναι φυσιολογικό να ξέρεις τι θέλεις. Είναι ένα σπάνιο και δύσκολο ψυχολογικό επίτευγμα». Όλοι είμαστε λίγο χαμένοι. Προχωράμε στα τυφλά. Αν δεν ξέρεις τι σου γίνεται είναι φυσιολογικό. Αλλά με τόσους Coaches και γκουρού να σου λένε να πετύχεις τα όνειρά σου και τους στόχους σου, εσύ θεωρείς πως θα έπρεπε να έχεις στόχους και όνειρα. Οι κοινωνικά «επιτυχημένοι» που είχαν όνειρα και στόχους, ορίζουν τη νόρμα της «επιτυχίας». Έτσι οι υπόλοιποι τρώμε bullying από εκείνους. Οι περισσότεροι δεν ξέρουμε τι θέλουμε. Και δεν πειράζει. Μπορούμε και εμείς να ζήσουμε όμορφα. Στο βιβλίο μου περιγράφω το πώς.
- Δεν είναι φυσιολογικό να είσαι ευτυχισμένος
Είσαι φτιαγμένος για να επιβιώνεις. Όχι για να είσαι ευτυχισμένος. Γι αυτό πάει πρώτα ο νους σου στο κακό. Γι αυτό βαριέσαι τα όμορφα πράγματα (και τους ανθρώπους) της ζωής σου. Γι αυτό σου αρέσουν τα γλυκά. Η ευτυχία είναι μια πολύ πρόσφατη ασχολία για τους ανθρώπους. Δεν είναι η φυσική σου κατάσταση, αντίθετα με όσα σου λένε. Είναι όπως οι γραμμωμένοι κοιλιακοί. Μπορείς να τους αποκτήσεις, αλλά θέλει πολλή προσπάθεια. Δεν είναι το φυσικό σου. Μην απογοητεύεσαι αν δεν είσαι ευτυχισμένος. Είσαι φυσιολογικός άνθρωπος.
10+1. Η ζωή δεν είναι δίκαιη
Σε όλους μας αρέσει η αίσθηση του δικαίου. Στις ταινίες πάντα κερδίζει ο καλός στο τέλος. Αλλά η ζωή δεν είναι έτσι. Υπάρχει πολλή αδικία. Πάντα υπήρχε και πάντα θα υπάρχει. Απλά κοίτα γύρω σου. Δεν είναι όμορφο, το ξέρω. Όμως αυτό είναι. Πάρ’το σαν αφετηρία και δούλεψε με αυτό αν θέλεις να το αλλάξεις. Είναι σαν να ζεις στη Νορβηγία το χειμώνα. Θα ήταν πολύ ωραία να είχε περισσότερο ήλιο, αλλά δεν έχει. Μόνο 6-7 ώρες την ημέρα.
Αυτό δε σημαίνει ότι εσύ θα ζεις στο σκοτάδι. Θα βάλεις φως και θα μπορείς να φωτίσεις και τους άλλους. Αλλά γενικώς θα είναι σκοτεινά. Δε θα απογοητεύεσαι, όμως, ακόμα και αν δε σου αρέσει. Αλλά δε σημαίνει ότι θα μένεις και άπραγος.
Συμπέρασμα
Όλοι ζορίζονται. Δεν είσαι μόνος. Απλά όλοι το κρύβουν, όπως το κρύβεις και εσύ. Δεν είσαι προβληματικός.
Σου πουλάνε ελπίδα και η ελπίδα πουλάει. Αλλά η ελπίδα που αγοράζεις σε κάνει να νιώθεις όμορφα την ώρα που την αγοράζεις, αλλά όλο και πιο ανεπαρκής μετά από λίγο. Είναι σαν να παίζεις ρουλέτα. Νιώθεις ενθουσιασμό και ελπίδα την ώρα που ποντάρεις. Αλλά συνήθως καταλήγεις απογοητευμένος.
Σταμάτα να ελπίζεις. Απελπίσου. Για λίγο. Η ζωή ξεκινάει στην άλλη άκρη της απελπισίας, λένε οι υπαρξιστές. Δες την πραγματικότητα, όπως είναι. Όχι όπως θα ήθελες να είναι.
Ίσως να σου φαίνεται βαρύ, αλλά είναι ακριβώς το αντίθετο. Είναι τόσο ανακουφιστικό να πετάξεις το βάρος των ανέφικτων προσδοκιών που η κοινωνία μας σου δημιουργεί. Οι υπερβολικές προσδοκίες και ελπίδες που σου πουλάνε φταίνε που δεν απολαμβάνεις τη ζωή σου. Όχι η δική σου ζωή. Το φάρμακο είναιτο δηλητήριο.
Αν σε κατηγορείς που δεν είσαι ευτυχισμένος είναι σαν να σε κατηγορείς που δεν κέρδισες το λαχείο. Οι πιθανότητες δεν είναι με το μέρος σου. Δείξε συμπόνοια στον εαυτό σου. Δεν αρμενίζεις στραβά. Στραβός είναι ο γιαλός. Και δεν πειράζει.
