105 χρόνια από την Σφαγή
του Δοξάτου 30 Ιουνίου 1913
ΕΚΑΤΟΝ ΠΕΝΤΕ χρόνια συμπληρώνονται σήμερα, από εκείνη την αποφράδα ημέρα της Σφαγής του Δοξάτου. 30 Ιουνίου 1913. Μόλις μια μέρα μετά, η περιοχή της Δράμας ελευθερώνονταν από τον συνταγματάρχη Μιχαήλ Αρκαδικό.
Ο «Πρωινός Τύπος», προκειμένου να φέρει στη μνήμη των αναγνωστών του εκείνη την ιστορική μέρα, που έμελλε να μείνει χαραγμένη ως «Η Σφαγή του Δοξάτου», αναδημοσιεύει σήμερα ένα άρθρο του συγγραφέα και αλλοτινού συνεργάτη του, του αείμνηστου Φώτη Τριάρχη, που ρίχνει φως στα γεγονότα των ημερών.
Απόσπασμα από το ιστορικό της Σφαγής του Δοξάτου
Κάστρο Ελληνικό κι απόρθητο υψωνόταν ο Ελληνισμός του Δοξάτου στα χρόνια του Μακεδονικού Αγώνος. Το Δοξάτο πριν από την Βουλγαρική εισβολή του 1912-13 ήταν μια από τις πιο πλούσιες κωμοπόλεις της Μακεδονίας μας.
Η γεωγραφική του θέση, στον κάμπο της Δράμας, το είχε καταστήσει επίκεντρο καπνοπαραγωγής και καπνεμπορίου. Με την έναρξη των Βαλκανικών Πολέμων ο Βουλγαρικός Στρατός εισβάλει στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Τέλη Οκτωβρίου 1912 η περιοχή Δράμας-Καβάλας και Δοξάτου έχει περιέλθει στην Κατοχή των Βουλγάρων.
Ο Α’ Βαλκανικός Πόλεμος τελείωσε. Αλλά η Βουλγαρική απληστία είναι ακόρεστη. Στις 17 Ιουνίου 1913 η Βουλγαρία επιτίθεται κατά των πρώην συμμάχων της. Ο Ελληνικός Στρατός αντεπιτίθεται. Με μια σειρά από σκληρές και πολυαίμακτες μάχες εξαναγκάζει του Βουλγάρους σε υποχώρηση. Οι Έλληνες προχωρούν νικηφόροι απελευθερωτές στην Ανατολική Μακεδονία. Αλλά οι Βούλγαροι μέσα στην λύσσα των για την απώλεια οριστικά του ονείρου της Μεγάλης Βουλγαρίας, καθώς υποχωρούν, καταλαμβάνονται από ένα αμόκ καταστροφής, εμπρησμών, βιασμών, σφαγών και λεηλασιών. Εγκαταλείπουν το Δοξάτο χωρίς να το καταστρέψουν, όπως εσχεδίαζαν.
Αμέσως στο Δοξάτο εισέρχονται Έλληνες αντάρτες του Καπετάν Παναγιώτη που αναλαμβάνουν την άμυνα της Κωμοπόλεως. Από τους Έλληνες κατοίκους διοργανώνεται Πολιτοφυλακή για την τήρηση της τάξεως. Την Παρασκευή προς το Σάββατο (28 προς 29 Ιουνίου) Βούλγαροι στρατιώτες, υπολείμματα πιθανόν υποχωρούντων Βουλγαρικών τμημάτων ή ανιχνευταί προσπαθούν πυροβολώντας να πλησιάσουν το Δοξάτο, για να το λεηλατήσουν. Όπως διατείνονται οι Βούλγαροι “επίσημοι” φαίνεται ότι οι Έλληνες αντάρτες τους απέκρουσαν. Δυστυχώς για την Βουλγαρική Ιστορία δεν θα υπάρξει ποτέ καμιά δικαιολογία για το έγκλημα γενοκτονίας που διέπραξαν οι Βούλγαροι στο Δοξάτο. Απλούστατα ήταν ένα μέρος του γενικού και προαιωνίου σχεδίου της εξοντώσεως, από τους Βουλγάρους, του Ελληνισμού της Μακεδονίας μας. Κυριακή 30 Ιουνίου 1913. Εορτή των 12 Αποστόλων. Στην εκκλησία του Δοξάτου. Εκείνο το πρωινό την ώρα που μερικοί γέροι ένωναν τις δεήσεις των προς τον Ύψιστο μέσα στην εκκλησία του Δοξάτου, ο Χάρος ερχόταν τρομακτικός και απαίσιος.
120 Βούλγαροι ιππείς έχουν κυκλώσει από μακριά την ήσυχη κωμόπολη. Γκρέτσι κούτσι (Έλληνες σκυλιά) τους εφώναζαν, κανένα σας δεν θ’ αφήσουμε ζωντανό. Ωρμούσαν με μανία κατ’ επάνω στους ανυπεράσπιστους αμάχους, γέρους γυναίκες, παιδιά. Τους σπάθιζαν στα κεφάλια στα κορμιά , όπου εύρισκαν. Οι Βούλγαροι δεν σταματούν να σφάζουν. Ατέλειωτη η σειρά των εγκλημάτων των. Για να μη λερώσουν τις στολές από τα αίματα, πολλοί απ’ αυτούς φορούν μακρυές ποδιές χασάπηδων. Μακελάρηδες συστηματικοί. Πολλοί Έλληνες προσπάθησαν να ξεφύγουν προς τον κάμπο. Οι Βούλγαροι ιππείς τους πρόλαβαν και τους κατακομμάτιασαν τους περισσότερους με τις σπάθες των. Ελάχιστοι διασώθηκαν. Στρώθηκεν ο τόπος από διεσπαρμένα πτώματα γυναικών, ανδρών και παιδιών. Δεν γινόταν διαχωρισμός.
Όλοι οι Έλληνες έπρεπε να πεθάνουν. Όταν απόκαμαν να σφάζουν, αποσύρθηκαν για λίγο σε ορισμένα σημεία. Τότε άρχισαν να βάλλουν τα πυροβόλα σε στόχους που είχαν από πριν καθοριστεί. Η καταστροφή επεκτείνεται τώρα και στα οικήματα. Είναι η προετοιμασία για την πυρπόληση του Δοξάτου. Μετά οι Βούλγαροι στρατιώτες αρχίζουν να ραντίζουν τα σπίτια με πετρέλαιο και με την ειδική κίτρινη εμπρηστική σκόνη. Μόλις δόθηκε το σύνθημα βάζουν φωτιά. Τίποτε δεν θ’ απομείνει σε λίγο όρθιο. Ο Βούλγαρος έχει την λαγνεία του κτήνους. Δεν έχει γι’ αυτόν καμιά σημασία η ηλικία. Γριές, νέες και παιδίσκες υφίστανται τον ατιμωτικό βιασμό. Μαζί με τους ακατονόμαστους βιασμούς διαπράττονται και φρικώδη εγκλήματα. Μπροστά στα μάτια επιζώντων η αιμοφύρτων, από τις σπαθιές συζύγων, γονέων και αδελφών βιάζουν τις γυναίκες των, τα κορίτσια των. Με άγριο γέλιο, με μάτια τρελών, κόβουν τους μαστούς των βιαζομένων γυναικών και μετά τις αποκεφαλίζουν. Στις 12 το μεσημέρι η Βουλγαρική σάλπιγγα ήχησε την λήξη της επιχειρήσεως. Οι Βούλγαροι αποσύρονται για… ανάπαυση.
Το έργο των θα συνεχίσουν τώρα οι… Τούρκοι. Είχε γίνει μια προσυνεννόηση με τους Τούρκους του Δοξάτου. Οι Βούλγαροι τους έπεισαν ότι η Τουρκία συνεμμάχησε με την Βουλγαρία και επιτίθεται τώρα κατά των Ελλήνων. Κι οι Τούρκοι του Δοξάτου φθονούσαν και μισούσαν τους Έλληνες Δοξατινούς γιατί ένοιωθαν καταπιεστική την ελληνική πολιτιστική και οικονομική ανωτερότητα στα τέλη του 19ου αιώνα Αλλά δυστυχώς και για τους δυο κανένα από τα “μεγαλεπήβολα” σχέδιά των δεν εφαρμόσθηκε. Ο νικητής Ελληνικός Στρατός τους τα διέλυσε. Μαζί με τα υποχωρούντα Βουλγαρικά Στρατεύματα κατέφυγαν στην Βουλγαρία και οι Τούρκοι σφαγείς του Δοξάτου για να αποφύγουν την τιμωρία των.
Το απόγευμα ώρα 5.30 οι Βούλγαροι στρατιώτες αποχωρούν. Τι φρίκη. Μόνον να σκεφθούμε για μια στιγμή αυτή την σκηνή της αποχωρήσεως του Βουλγαρικού Στρατού από το Δοξάτο ανατριχιάζουμε. Αντί για σημαία αυτός ο Στρατός είχεν ”περασμένον εις λόγχην βρέφος εξάμηνο ως τρόπαιον”, σύμβολο αιώνιο της Βουλγαρικής θηριωδίας. Τη Δευτέρα το πρωί επανέρχονται με ομάδες αθιγγάνων και αρχίζουν βιαστικά την ταφή και την εξάλειψη των ιχνών του τρομερού και ειδεχθούς αυτού εγκλήματος γενοκτονίας. Αλλά δεν προλαβαίνουν να ολοκληρώσουν το έργο των. Έρχεται ο τιμωρός και απελευθερωτής Ελληνικός Στρατός. Οι Βούλγαροι φεύγουν πανικόβλητοι.
Ώρα 4 μ.μ. της 1-7-1913 απελευθερώνεται η Δράμα. Την τραγική καταστροφή και ερήμωση του Δοξάτου διαπιστώνουν Έλληνες και ξένοι δημοσιογράφοι που φθάνουν αμέσως μετά την απελευθέρωση του από τον Ελληνικό Στρατό, καθώς και οι Πρόξενοι Ευρωπαϊκών Κρατών που επισκέπτονται την περιοχή για να ενημερώσουν τις κυβερνήσεις των. Ο Πλοίαρχος του Βρετανικού Ναυτικού CARDALE βρισκόταν στην Καβάλα για την ανέλκυση των ναρκών και τορπιλών, όταν πληροφορήθηκε τις σφαγές του Δοξάτου. Έτρεξε αμέσως επί τόπου. Πήρε φωτογραφίες και συνέλεξε πληροφορίες για τα φρικτά γεγονότα.
Ήταν ο πρώτος Ευρωπαίος επισκέπτης του Δοξάτου αμέσως μετά τη σφαγή. Το πρώτο πράγμα που είδε, μπαίνοντας στο Δοξάτο, ήταν αγέλες σκυλιών που καταβρόχθιζαν ανθρώπινες σάρκες. Έρημη φαινόταν η κωμόπολη και τελείως κατεστραμμένη. Για να επικοινωνήσει με άνθρωπο, αναγκάσθηκε να φωνάζει συνεχώς μέχρις ότου εμφανίσθηκαν σε κάποια ερείπια, κάτι γριές. Ένα κύμα διαμαρτυρίας και αγανακτήσεως ξεσηκώθηκε σ’ όλη την Ελλάδα και απλώθηκε στην Ευρώπη. Έλληνες και ξένοι δημοσιογράφοι, ιεραπόστολοι, προσωπικότητες της πολιτικής, σύλλογοι και σωματεία εξέφρασαν σε άρθρα και διακηρύξεις τον αποτροπιασμό των για το Βουλγαρικό όργιο αίματος.
