23 Νοεμβρίου του 1925
Τα εγκαίνια
του σχολείου Δοξάτου
Έρευνα –επιμέλεια Ιωάννης Στ. Σταυρίδης
«Στο Δοξάτο λειτουργούσε αλληλοδιδακτικό σχολείο πριν από το 1869, καθώς και νηπιαγωγείο, τουλάχιστον από το 1878. Επίσης από το 1876 λειτουργεί στο Δοξάτο αρρεναγωγείο και από το 1878 παρθεναγωγείο καθώς και νηπιαγωγείο, με δαπάνες της Ελληνικής Ορθόδοξης Κοινότητας. Το 1874 ή και λίγο νωρίτερα τοποθετείται η ίδρυση στο Δοξάτο του συλλόγου «Οι Φίλιπποι», από το 1879 δραστηριοποιείται η «Αρχαιολογική Εταιρεία», ενώ κατά τα τελευταία χρόνια της τουρκοκρατίας εμφανίζεται και το σωματείο με επωνυμία «Η Ομόνοια», με καθαρά εκπολιτιστικό σκοπό. Το μεγαλοπρεπές κτίριο του Δημοτικού Σχολείου, σχεδιάστηκε και κτίστηκε από τον έμπειρο και ταλαντούχο αυστριακό αρχιτέκτονα Konrad von Vilas, στη διετία 1908-1909, με κόστος άνω των 5000 χρυσών λιρών Τουρκίας και το 1910 ήταν έτοιμο για χρήση. Ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος θεωρείται εμπνευστής του και το όλο εγχείρημα αποτελεί έμπρακτη απόδειξη της οικονομικής και πνευματικής ανάπτυξης της κωμόπολης. Δυστυχώς το μεγαλοπρεπές κτίριο ακολούθησε την τύχη του Δοξάτου και κάηκε ολοσχερώς στις 30 Ιουνίου του 1913. Η ανακατασκευή των εκπαιδευτηρίων Δοξάτου έγινε το διάστημα 1922-1924 με κόστος ένα εκατομμύριο δραχμές».(Απόσπασμα από ερευνητική εργασία του Ιωάννη Α. Παπαθεμελή, Σχολικού Συμβούλου).
Εμείς να προσθέσουμε πως το σχολείο κάηκε από τους Βουλγάρους, με τις σφαγές των κατοίκων του Δοξάτου, ενώ η επαναλειτουργία του, αφού ανακατασκευάστηκε ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 1925, μιας και τότε έγιναν τα εγκαίνια λειτουργίας του παρουσία των αρχών του τόπου μας.
Για τα εγκαίνια του σχολείου η εφημερίδα «ΘΑΡΡΟΣ» γράφει στις 23 Νοεμβρίου του 1925.
«Μετά πάσης μεγαλοπρεπείας ετελέσθησαν χθες τα εγκαίνια ανακαινισθέντων Σχολείων Δοξάτου.
Ο πρόεδρος κ. Βογιατζής φιλομειδής και ανθηράτος με το αιώνιον μειδίαμα υποδέχετο τους προσκεκλημένους.
Εκ των πρώτων κατέφθασαν τα αυτοκίνητα των αντιπροσώπων του τύπου. Εξαιρετικήν εμφάνισιν παρουσίαζον οι κ.κ. Βεζιρτζόγλου ιδιοκτήτης του «ΘΑΡΡΟΥΣ» με επίσημον περιβολήν, Καραθάνος εκ των διευθυντών της «ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ» και Θεόφ. Αθανασιάδης επίσης εκ των διευθυντών της «ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ», η Τράπεζα Αθηνών αντιπροσωπεύετο εν σώματι εκ των κ.κ. Αγγελοπούλου, Καλλίδη και Τσαντύλα.
Κατόπιν κατέφθασαν πάντες οι υπάλληλοι της Νομαρχίας με επικεφαλής τον Νομάρχην κ. Χριστόπουλον μετά της κυρίας του, επίσης ο διευθυντής κ. Σαρρής, ο εισηγητής της Νομαρχίας κ. Χαλκιάς μετά της οικογενείας του και οι δύο νεαροί Λαμπαδίτης και Φωτιάδης.
Το σώμα της Θέμιδος προεξαρχόντων των κ.κ. Εισαγγελέως Κωνσταντίνου και Προέδρου Λουκάκη μετά της κυρίας του, επίσης οι δικασταί κ.κ. Αναγνωστάκης, Παπαβασιλείου, Καβαδίας μετά της συζύγου του και τα δύο αγγελουδάκια του, επίσης ο κ. Αντιεισαγγελεύς Γεωργιλάς.
Την αστυνομίαν αντιπροσώπευον οι κ. κ. μοίραρχος Παπαντωνάκης μετά της κυρίας του και ο ανθυπομοίραρχος Τσιτούρας επίσης.
Την Μεραρχίαν αντιπροσώπευον ο υπολοχαγός κ. Π. Μαντέλος επίσης παρίστατο ο κ. Φρούραρχος μετά του υποφρουράρχου κ. Βλάχου.
Κατόπιν έφθασεν ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης προερχόμενος εκ Κυργίων και ο αεικίνητος Επιθεωρητής των δημοτικών σχολείων κ. Καλλιγάς.
Αυτοκίνητα διατεθέντα παρά του προέδρου της Κοινότητος μετέφερον τους προσκελημένους ενώ δύο μικρές δασκαλίτσες υπεδέχοντο τους προσερχομένους.
Μετά την έλευσιν των επισήμων ο Σεβ. Μητροπολίτης κ. Λαυρέντιος ήρξατο της ιεροτελεστίας.
Μετά ταύτα εχαιρέτησαν τους προσκεκλημένους εξάρας τον σκοπόν της ιδρύσεως και των εγκαινίων.
Κατόπιν ωμίλησεν ο επιθεωρητής των δημοτικών σχολείων κ. Καλλιγάς ως εξής:
« Σεβασμιώτατε. Κ. Νομάρχα, κ. Πρόεδρε Κοιν. Δοξάτου και λοιπαί Πολιτικαί και Στρατιωτικαί Αρχαί.
Την ημέραν αυτήν καθ΄ ήν τελούμεν τα εγκαίνια του ιστορικού αυτού κτιρίου, πρέπει να θεωρήσωμεν τον εαυτόν μας ευτυχή, διότι επί των ημερών μας ανεστηλώθη το Διδακτήριον αυτό. Έπρεπε να ήτο επιβεβλημένον το ίδιον αυτό διδακτήριον να επισκευάσωμεν διότι δεν επετρέπετο να εξαφανισθή ο ιερός αυτός χώρος επί του οποίου εσφάγησαν τόσοι ένδοξοι Δοαξατιανοί. Εις τον βωμόν αυτόν εχύθη αίμα χριστιανικόν, εις τον βωμόν αυτόν οι απαίσιοι εχθροί μας Βούλγαροι ωργάισαν εις βάρος του Ελληνισμού.
Λοιπόν εις το αναστηλωθέν αυτό διδακτήριον πρέπει να γίνη αναβάπτισις της νεολαίας, πρέπει οι διδάσκαλοι καθ΄ εκέστην ημέραν βροντοφωνώσι εις τους μαθητάς, ότι μέσα εις το, Ιερόν αυτόν χώρον οι εχθροί μας Βούλγαροι και Τούρκοι ωργίασαν εις βάρος του Ελληνισμού και έβαψαν ολόκληρον το Δοξάτον με αίμα των αδελφών μας.
Σεις δε αγαπητά μας παιδιά μόλις αύριον μπήτε εις το νέον αυτό σχολείον, να ενθυμήσθε πάντοτε τους πατέρες σας οι οποίοι εσφάγησαν υπό των αιμοβόρων εχθρών μας χάριν της ιδέας της Πατρίδος μας δια την οποίαν πρέπει την στιγμήν αυτήν εν πλήρει ενθουσιασμώ να αναφωνήσωμεν.
Ζήτω η Ελλάς.
Ζήτω το ένδοξον Δοξάτον.
Με το πνεύμα αυτό ωμίλησεν και ο διευθυντής του σχολείυ κ. Αθανασίου. Ακολούθως ανήλθον εις το βήμα ως εκπρόσωπος του τύπου Δράμας κ. Θεόφ. Αθανασιάδης όστις είπεν περίπου τα εξής:
« Η σημερινή τελετή δεν είναι μόνο εορτή εγκαινίων αλλά αποτελεί μίαν ιεράν μυσταγωγίαν, ένα αληθινόα μνημόσυνον υπέρ των ψυχών τόσον του πρωτεργάτου της ανεγέρσεως του εν λόγω κτιρίου αγρίως δολοφονηθέντος μητροπολίτου Χρυσοστόμου και των σφαγιασθέντων κατοίκων Δοξάτου κατά τας βαρβάρους επιδρομάς.
Καταλήγων δε ετόνισεν ότι αι ψυχαί των ανωτέρω πτερυγίζουσαι κατά την ώραν της τελετής ταύτης αγάλλονται και σκιρτώσιν εκ χαράς».
Ο νομάρχης κ. Χριστόπουλος επισφραγίζων την τελετήν συνεχάρη τους διευθύνοντας την Κοινότητα Δοξάτου ήτις αποτελεί σταθμόν δια πάσαν Κυβέρνησιν και Διοικητικήν Αρχή, ήτις αρχή λογίζεται ευτχής έχουσα τοιαύτα Κοινοτήτας άς και θα προβάλη αείποτε ως παράδειγμα.
Περαίνων ο κ. Νομάρχης εξέφρασε την ευχήν όπως εκ του νέου διδακτηρίου εξέλθωσιν οι αριστείς τωνΔοξατινών.
Κατόπιν επηκολούθησαν διακέδασις και χορός Ελληνικός τον οποίον έσυρεν ο κ. Νομάρχης υπό τους ήχους της μουσικής Τσατάλτζης και του ορφανοτροφείου Δράμας.
Και η ωραία τελετή έμεινε αλησμόνητος δια τους προσελθόντας και την κοινωνίαν Δοξάτου.
Ας μη παραληφθή να γραφή ότι οι ενθουσιώδεις πρόσκοποι έδωσαν ζωήν εις την τελετήν παρευρεθέντες εν σώματι. Και ότι μιρός μαθητής απήγγειλεν εμπνευσμένον ποιημάτιον.
Τους προσκόπους εν τω προαυλίω επεθεώρησε ο Επόπτης Προσκόπων Δράμας κ. Μαντέλλος».
