Μεγάλη Παρασκευή

Η ζωή εν τάφω – Τα Πάθη

του Χριστού και η Σταύρωση

Το κήρυγμα του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Δράμας κ. Δωρόθεου την Μεγάλη Παρασκευή

Η Μεγάλη Παρασκευή είναι η σοβαρότερη και ιερότερη μέρα του ορθόδοξου εορτολογίου. Τη Μεγάλη Παρασκευή κορυφώνονται τα πάθη του Χριστού και γίνεται η σταύρωση Του. Όπως αναγράφεται στο “Κατανυκτικό Τριώδιο”: “Τη Αγία και Μεγάλη Παρασκευή τα άγια και σωτήρια και φρικτά πάθη του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού επιτελούμεν τους εμπτυσμούς, τα ραπίσματα, τα κολαφίσματα, τας ύβρεις, τους γέλωτας, την πορφυράν χλαίναν, τον κάλαμον, τον σπόγγον, το όξος, τους ήλους, την λόγχην και προ πάντων τον σταυρόν και τον θάνατον, α δι’ ημάς κατεδέξατο έτι δε και την του ευγνώμονος Ληστού, του συσταυρωθέντος Αυτώ, σωτήριον εν τω σταυρώ ομολογίαν».

Το κήρυγμα του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Δράμας

κ. Δωρόθεου την Μεγάλη Παρασκευή

Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,

στό συναξάρι τῆς σημερινῆς ἡμέρας διαβάζουμε: «Τήν ἡμέρα τοῦ Ἁγίου καί Μεγάλου Σαββάτου ἑορτάζουμε τήν θεόσωμη ταφή καί τήν Κάθοδο τοῦ Κυρίου καί Θεοῦ καί Σωτήρα μας Ἰησοῦ Χριστοῦ στόν Ἅδη, ὅπου ἀνακλήθηκε ἀπό τή φθορά τῆς ἁμαρτίας τό ἀνθρώπινο γένος μας καί ὁδηγήθηκε στήν αἰώνια ζωή».

Ἡ πένθιμη ἀτμόσφαιρα ἐξακολουθεῖ νά βασιλεύει στίς ψυχές. Ἔχει χρωματισθεῖ ὅμως καί ἀπό ἕνα χρῶμα ἐλπίδας. Μεταβάλλεται σιγά σιγά σέ γιορτασμό τοῦ «μυστικοῦ Σαββάτου». Ὅσο προχωράει ἡ νύχτα, μεταβάλλεται ὁ θρῆνος σέ νικητήρια ἰαχή.

Ὁ Κύριος, ἀφοῦ τέλεσε μέ τό πάθος Του τήν «οἰκονομία», δηλαδή τήν ἀναδημιουργία, τώρα «σαββατίζει», ἀναπαύεται ὅπως τότε τήν ἕβδομη μέρα μετά τή δημιουργία, προσφέροντας τήν ἀνάπαυση ἀπό τά ἔργα τῆς ἁμαρτίας.

Στόν Ὄρθρο τοῦ Μεγάλου Σαββάτου τονίζονται ὄχι τόσο τά παθήματα τοῦ Κυρίου, ὅσο ἡ δυναμική παρουσία Του στόν Ἅδη καί ἡ νικηφόρα πάλη Του κατά τοῦ θανάτου.

Εἶναι ὁ ἐπίλογος τοῦ ὅλου δράματος, ἀλλά καί ὁ πρόλογος τοῦ ἐπερχόμενου θριάμβου. Τήν ὥρα πού ὁ θάνατος ἔχει τήν ψευδαίσθηση ὅτι νίκησε τή ζωή, ὁ Κύριος ἑτοιμάζεται νά ἁλώσει τό βασίλειο τοῦ Ἅδη. Ὁ θάνατος, χωρίς νά τό ξέρει, μετράει τίς τελευταῖες στιγμές τῆς στυγνῆς παντοδυναμίας του. Τά τροπάρια ἔχουν μέσα τους ἔντονη τήν αἴσθηση τῆς Ἀνάστασης.

Ψάλλουμε ἀπόψε τά ἐγκώμια. Πρόκειται γιά μικρά τροπάρια χωρισμένα σέ τρεῖς στάσεις. Ἐξιστοροῦν τά πάθη τοῦ Χριστοῦ, θρηνοῦν γιά τόν θάνατο καί τήν ταφή του, ὅμως φωτίζονται ἀπό τήν προοπτική τῆς Ἀνάστασης.

Τά Ἐγκώμια δέν εἶναι μοιρολόγια διότι ὑπάρχει σ’ αὐτά ἕνας συνεχής ὁραματισμός ἑνός αἰσίου τέρματος, πρός τό ὁποῖο ὁδηγοῦν τά πολλά ἀναστάσιμα προανακρούσματα.

Η Μεγάλη Παρασκευή

Από τα ξημερώματα της Μεγάλης Παρασκευής, ετοιμάζεται ο Επιτάφιος. Σε πολλές εκκλησίες μάλιστα, έχει προηγηθεί ολονυχτία. Έως τις 11:00 π.μ. περίπου, τελείται η λειτουργία των Μεγάλων Ωρών όπου γυναίκες μοιρολογούν και κλαίνε για τον Χριστό ενώ ταυτόχρονα γίνεται προσκύνημα στον σταυρωθέντα Ιησού.

Η “Αποκαθήλωση” προς το μεσημέρι, είναι μία από τις πλέον αναπαραστατικές σκηνές της ορθόδοξης τελετουργίας.

Ο ιερέας  παριστάνει τον Ιωσήφ από Αριμαθαίας. Ανεβαίνει με μικρή σκάλα στον Σταυρό, αποκαθηλώνει τον Εσταυρωμένο και τον πηγαίνει με σεβασμό στο Άγιο Βήμα από όπου θα ξαναβγεί κρατώντας το ξαπλωτό νεκρό σώμα του Ιησού (τον Αμνό), για τον Επιτάφιο.

Με πομπή θα το αποθέσει στο στολισμένο κουβούκλιο. Στο διάστημα αυτό ψάλλεται συνοδευτικά ένα αφηγηματικό και ποιητικό Δοξαστικό των Αποστίχων:

“Σε τον αναβαλλόμενον το φως, ώσπερ ιμάτιον, καθελών Ιωσήφ από του ξύλου συν Νικοδήμω, και θεωρήσας νεκρόν, γυμνόν, άταφον,ευσυμπάθητον θρήνον αναλαβών…”