Από το Υπουργείο Πολιτισμού
Στα σκαριά στατική μελέτη
για την αποκατάσταση του
Ι.Ν. Αγίας Σοφίας στη Δράμα
Μελέτη για τη σωστική επέμβαση της στέγης στον Ι.Ν. Εισοδίων της Θεοτόκου Χωριστής
Του Θανάση Πολυμένη
ΜΙΑ σημαντική απόφαση προκειμένου να προχωρήσει το αρχαιολογικό έργο της ανάδειξης του βυζαντινού Ιερού Ναού της Αγίας Σοφίας στην πόλη της Δράμας, εξέδωσε το Υπουργείο Πολιτισμού.
Συγκεκριμένα, πρόκειται για την πρόσκληση για την υποβολή οικονομικής προσφοράς για την ανάθεση της «εκπόνησης επικαιροποίησης στατικής μελέτης για την αποκατάσταση του Ιερού Ναού Αγίας Σοφίας Δράμας».
Η προεκτιμώμενη αμοιβή της μελέτης ανέρχεται σε 37.200 ευρώ και ο λόγος που αυτή ανατίθεται από το Υπ. Πολιτισμού, γίνεται καθώς η Εφορεία Αρχαιοτήτων Δράμας δεν διαθέτει αρχιτέκτονες ή μηχανικούς, ώστε να μπορέσει να προβεί στην επικαιροποίησή της.
Το θέμα αφορά την στατική μελέτη για την ολοκλήρωση των εργασιών, κάτι που σημαίνει ότι όταν αυτή ολοκληρωθεί, θα πρέπει να προχωρήσει και στην εφαρμογή και υλοποίησή της, όπου επίσης θα συναντήσει προβλήματα, λόγω της έλλειψης αντίστοιχου εξειδικευμένου προσωπικού από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Δράμας.
Την εκπόνηση επικαιροποίησης της μελέτης αυτής έχει αναλάβει η Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων, της Διεύθυνσης Αναστήλωσης, Μουσείων και Τεχνικών Έργων του Υπουργείου Πολιτισμού.
Ο Ιερός Ναός της Αγίας Σοφίας Δράμας, είναι από τους παλαιότερους Ναούς της πόλης, από το 10ο αιώνα μ.Χ. Με το αρχαιολογικό έργο που έχει ολοκληρωθεί, αποκαλύφθηκε κάτω από το σημερινό Ναό, παλαιοχριστιανική βασιλική καθώς και ένα παρεκκλήσιο που βρίσκονται σε διαδικασία αποκατάστασης.
Ιδιαίτερα σημαντικό είναι επίσης να αναφερθεί ότι, το έργο γίνεται με κονδύλια από το ΕΣΠΑ της Περιφέρειας Αν. Μακεδονίας – Θράκης, και πλέον έχει περάσει και στο επόμενο ΕΣΠΑ 2021 – 2027.
Ο Ι.Ν. της Αγίας Σοφίας, παραμένει ανοικτός για το κοινό κάθε Τρίτη και Πέμπτη από τις 10.00 έως τις 14.00, προκειμένου οι ενδιαφερόμενοι επισκέπτες να μπορούν να θαυμάσουν ένα από τα σημαντικότερα και παλαιότερα βυζαντινά μνημεία της πόλης της Δράμας.
Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά μέχρι σήμερα, από τις αρχαιολογικές ανασκαφές έχουν αποκαλυφθεί πάνω από 150 ταφές γύρω από το ναό, ενώ έχουν βρεθεί διάφορα μικροευρήματα όπως νομίσματα και άλλα, τα οποία δίνουν τον χρόνο ερείπωσης της προγενέστερης βασιλικής, ενώ θα δώσουν και στοιχεία για το πότε χρονολογείται ο υφιστάμενος ναός με μεγαλύτερη ασφάλεια.
Σωστική επέμβαση στον Ι.Ν. Εισοδίων της Θεοτόκου Χωριστής
Ταυτόχρονα με το παραπάνω έργο για την Αγία Σοφία Δράμας, από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Δράμας, ανακοινώθηκε και η εκπόνηση μελέτη – τεχνικής έκθεσης για κατεπείγουσες εργασίες συντήρησης της στέγης του Ιερού Ναού Εισοδίων της Θεοτόκου Χωριστής Δράμας.
Ο «Π.Τ.» έχει αναφερθεί και παλαιότερα στα προβλήματα που παρουσιάζει η στέγη του Ι.Ν. Χωριστής. Σύμφωνα με την Τεχνική Έκθεση, ο ναός παρουσιάζει φθορές στο εσωτερικό και το εξωτερικό του κελύφους του. Όπως αναφέρεται στην έκθεση που έχει συντάξει η δρ. Μαρία Κοντογιανοπούλου, Αρχαιολόγος και προϊσταμένη του Τμήματος Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων της ΕΦΑ Δράμας, «οι φθορές οφείλονται στην εισροή υδάτων από την στέγη, εξαιτίας έλλειψης συντήρησης. Οι φθορές βαίνουν επιδεινούμενες και είναι ανάγκη να ληφθούν μέτρα για την προστασία του μνημείου. Το κυρίως πρόβλημα εντοπίζεται στη βορειοδυτική πλευρά της στέγης, όπου παρατηρείται κύρτωση του σκελετού της. Επίσης, παρατηρήθηκε προσβολή από υγρασία στις περιοχές που εφάπτεται η τοιχοποιία του κωδωνοστασίου και του δυτικού στηθαίου με την στέγη».
Αξίζει να σημειωθεί μεταξύ άλλων ότι, στον Ι.Ν. Εισοδίων της Θεοτόκου Χωριστής, φιλοξενούνται και έξι εικόνες του μεγάλου Έλληνα ζωγράφου Κωνσταντίνου Παρθένη, για τις οποίες αναλυτικό σημείωμα είχε δημοσιεύσει ο «Π.Τ.» τον Ιούνιο του 2024 με στοιχεία που είχε παραθέσει η δρ. Αρχαιολόγος Μαγδαληνή Παρχαρίδου.
Σύμφωνα με τη Διεύθυνση Διαχείρισης Εθνικού Αρχείου Μνημείων, ο Ι. Ναός Εισοδίων Θεοτόκου στη Χωριστή Δράμας συνδυάζει στην αρχιτεκτονική του τη μεταβυζαντινή παράδοση με τα νεωτεριστικά ρεύματα της Δύσης και είναι μεγάλων διαστάσεων – τρίκλιτη βασιλική – που απολήγει ανατολικά σε ημικυκλική αψίδα. Ο ναός είχε παλαιότερη οικοδομική φάση στα 1824 σύμφωνα με επιγραφή ενσωματωμένη στην αψίδα, ανοικοδομήθηκε το 1906 σύμφωνα με επιγραφή, ενώ τα θυρανοίξια έγιναν 27-4-1907.
Ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός του ναού οφείλεται στον αυστριακό μηχανικό Κόνραντ φον Βίλας, ενώ οι εργασίες μαρμαρογλυπτικής έγιναν από τον Τηνιακό μάστορα Βασίλειο Σκούταρη. Οι τοιχογραφίες του ναού αποδίδονται είτε στον Κωνσταντίνο Παρθένη, είτε στον Παύλο Ζωγραφόπουλο. Στους ίδιους αποδίδονται και φορητές εικόνες.
