Η ζωή των Δραμηνών το 1919
1919: Η Δράμα αναπνέει τον αέρα της λευτεριάς, αλλά οι κάτοικοί της υποφέρουν. Ένα ανύπαρκτο και διαλυμένο Κράτος προσπαθεί να σταθεί στα πόδια του, αλλά η παντελής αποδιοργάνωσή του είναι δεδομένη. Η γραφειοκρατία – όπως ακριβώς και σήμερα – δε επιτρέπει την ανασύστασή του, την δημιουργία, την ελπίδα για ένα καλλίτερο μέλλον. Οι δημόσιες υπηρεσίες σε εμβρυακή κατάσταση προσπαθούν να σταθούν και αυτές στο ύψος των περιστάσεων, αλλά αδυνατούν, όχι λόγω αδιαφορίας των υπαλλήλων αλλά λόγω στέρησης μέσων, εξυπηρέτησης των πολιτών.
Η εικόνα της πόλης και της περιφέρειας τραγική.
Η πείνα, οι αρρώστιες, οι καιρικές συνθήκες και η ανύπαρκτη διοίκηση δημιουργούν απογοήτευση και απελπισία. Κατά τα άλλα δημιουργείται κλινική… αφροδισίων.
Η εφημερίδα « ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ» σε πρωτοσέλιδο δημοσίευμά της στις 22 Φεβρουαρίου του 1919 γράφει.
Από την Αν. Μακεδονίαν
Η ζωή εν Δράμα
ΔΡΑΜΑ 12 (του ανταποκριτού μας). Όσοι διήλθον, ή όσοι παρέμειναν επί τινα καιρόν εις Δράμαν ησχολήθησαν αποκλειστικώς με την ερειπολογίαν. Μια πληθώρα φράσεων και λέξεων υπερωμαντισμού και τίποτε περισσότερον. Δια τον λόγον αυτόν ακριβώς ο κόσμος σχεδόν αγνοεί τι γίνεται εις το πτώμα αυτό το οποίον λέγεται Ανατολική Μακεδονία.
Η κατάστασις εδώ εξακολουθεί να παραμένη οικτρά με όλην την σημασίαν της λέξεως. Ένα Γκότσης, με τον οποίον είχον την τιμήν να ομιλήσω δια μακρών περί της καταστάσεως της Αν. Μακεδονίας, ευρίσκεται εν αδυναμία να θέση εις εφαρμογήν όλα τα διοικητικά και πολιτικά χαρίσματα με τα οποία είνε προικισμένος και το σφάλμα αυτό οφείλεται εις την γραφειοκρατίαν, εις την αιωνίαν αναβλητικότητα, εις το αναποφάσιστον. Ο Γενικός Διοικητής κ. Γκότσης μια φυσιογνωμία εξαιρετική, μέλλουσα να μας παρουσιάση εκπλήξεις μεθαύριον, έχει συγκεντρώσει ένα επιτελείον εξ υπαλλήλων με όλως εξαιρετικά προσόντα. Αλλά τι να κάμουν; Λείπουν, λείπουν τα μέσα, τα οποία αργούν να φθάσουν από τας Αθήνας.
Το χειρότερον δε όλων είναι ότι λείπει το πλέον απαραίτητον μέσον. Η συγκοινωνία. Ελλατωματική η σιδηροδρομική συγκοινωνία συναγωνιζομένη επιτυχώς τας βοδαμάξας. Ταχυδρομική συγκοινωνία τα ίδια χάλια. Εάν δε ερωτάτε και δια την τηλεγραφικήν, αρκεί να σας είπω ότι τα τηλεγραφήματα στέλλονται ταχυδρομικώς. Και διερωτάται κανείς τι έγινε καθ’ όλον αυτό το διάστημα; Πως κατόπιν πενταμήνου απελευθερώσεως δεν κατωρθώσαμεν να κάμωμεν παρά μερικά βήματα χελώνης; Η αλήθεια είναι πικρά πρέπει όμως να λέγεται.
Η υγεία της Αν. Μακεδονίας δεν είναι εις το πλέον ευχάριστον σημείον, οι δε παλινοστούντες συνεχίζουν και εδώ το μαρτυρολόγιον των ενώπιον υπαλλήλων ικανών οι οποίοι κάμουν το παν, άλλ’ οι οποίοι δεν δύνανται να δώσουν ζωήν εις τας αποφάσεις των, ελλείψει μέσων. Χαρακτηριστικόν είναι και το ότι εξ’ Αθηνών στέλλονται είδη πολυτελείας δια τους ομήρους, και όχι προ της ανοίξεως, στέλλονται δε και κάλτσες… τρανσπαράν και παλτά Αμερικάνικα είδη, τα οποία οι χωρικοί τα φορούν ως… αποκρηάτικα.
Τα σχολεία ούτε ήνοιξαν, ούτε υπάρχει ελπίς ν’ ανοίξουν δια πολλούς και ποικίλλους λόγους. Η δυστυχία γενικώς πλανάται ακόμη επάνω από τον κόσμον αυτόν τον μαρτυρήσαντα τόσον σκληρώς. Θα χρειασθή πολύς καιρός για να κατορθώσουν ν’ ξαναζήσουν να κινηθούν.
Εις Δράμαν ιδρύεται και κλινική αφροδισίων. Εν ολίγοις πολλά…
ΑΥΓ. ΘΕΟΛΟΓΙΤΗΣ
