Θανάσης Πολυμένης
Μήπως το δυστοπικό μας μέλλον έχει ήδη αρχίσει;
ΔΥΣΤΟΠΙΑ! Το αντίθετο της ουτοπίας. Το μέλλον, είναι ουτοπικό ή δυστοπικό; Ένα δυστοπικό μέλλον, είναι ανεπιθύμητο, είναι τρομακτικό. Η λέξη είναι βαριά. Μια βαριά λέξη που μόνο κακές σκέψεις μπορεί να φέρει στο μυαλό μας.
Πώς μπορεί να είναι το μέλλον μας; Το αιώνιο ερώτημα που απασχολεί τους ανθρώπους. Το ερώτημα για το οποίο μπορούμε ήδη να δώσουμε απαντήσεις. Αυτό τουλάχιστον πιστεύω. Το μέλλον είναι μπροστά μας. Δεν ζούμε στο παρελθόν. Ζούμε στο παρόν και στο μέλλον ταυτόχρονα. Το παρόν, το τώρα, αυτή τη στιγμή που διαβάζεις αυτές τις γραμμές, και τα επόμενα δευτερόλεπτα, λεπτά, ώρες και μέρες, είναι το μέλλον που ετοιμάζεσαι να ζήσεις!
Άρα λοιπόν, ως ένα σημείο, μπορείς να προβλέψεις το μέλλον σου, μπορούμε να προβλέψουμε το μέλλον μας. Ξέρω τι θα κάνω σε μια ώρα, έχω προγραμματίσει τι θα κάνω αύριο το πρωί και αύριο το απόγευμα. Συνεπώς, μπορώ να δημιουργήσω συνθήκες για το μέλλον μου! Αν επεκτείνω αυτή την σκέψη, σημαίνει ότι μπορώ να δημιουργήσω κατάλληλες συνθήκες και αντικείμενα για την επιβίωσή μου.
Γιατί όμως όλες αυτές οι σκέψεις; Είναι απλό… για το κλίμα και μόνο. Πώς θα είναι το κλίμα και το περιβάλλον γύρω μας τις επόμενες ημέρες και τα επόμενα χρόνια; Πριν από λίγο έβλεπα ένα βίντεο, σχετικά με μια αναπνευστική συσκευή που δημιούργησε μια σχεδιάστρια. Η Jun Kamei δημιούργησε το Amphibio, ένα γιλέκο και μια αναπνευστική συσκευή, η οποία μοιάζει με βράγχια. Ιδανικό για υποβρύχια ταξίδια. Η ίδια, οραματίστηκε την αναπνευστική συσκευή ως λύση για την ανησυχητική άνοδο της στάθμης της θάλασσας σε πολλές περιοχές του πλανήτη. Μόνο τα τελευταία 20 χρόνια, η άνοδος των θαλασσών «τρέχει» με διπλάσιους ρυθμούς από ότι τα τελευταία 80 χρόνια. Στόχος; Η επιβίωση φυσικά. Τι άλλο;
Πρόκειται για κάποιου είδους βράγχια, που τραβούν οξυγόνο από το νερό και απελευθερώνουν διοξείδιο του άνθρακα. Θα μπορεί δηλαδή ο άνθρωπος να το χρησιμοποιεί, περίπου όπως τα θαλάσσια όντα. Το δοκιμάζει ακόμα και βρίσκεται σε πειραματικό στάδιο. Αλλά είναι μια συσκευή για το μέλλον. Για ένα «δυστοπικό μέλλον», όπως λέει η ίδια. Γι’ αυτό το εμπνεύστηκε!
Μπορεί να φαντάζει ως επιστημονική φαντασία. Μόνο που η επιστημονική φαντασία έχει ήδη ξεκινήσει και βιώνουμε τα πρώτα προειδοποιητικά και εισαγωγικά της μέρη. Οι θάλασσες ανεβαίνουν και απειλούν. Τα καιρικά φαινόμενα γίνονται ολοένα και περισσότερο έντονα και δυνατά. Απειλούν τα πάντα. Πόλεις και καλλιέργειες. Βιώνουμε ήδη μεγάλους πολέμους και τεράστιες μεταναστεύσεις πληθυσμών εξαιτίας των κλιματικών αλλαγών στις νότιες περιοχές του πλανήτη.
Η NASA προειδοποιεί ότι, μέχρι το τέλος αυτού του αιώνα, αναμένεται να αυξηθεί από 20 εκατοστά έως και 2 μέτρα, απειλώντας με αφανισμό νησιά και παράκτιες περιοχές. Σου φαίνεται μακριά το τέλος του αιώνα; Τα παιδιά μας που έχουν γεννηθεί στις αρχές του αιώνα ή γεννιούνται σήμερα και αύριο, είναι βέβαιο ότι θα βιώσουν αυτές τις αλλαγές. Ξέρεις πόσα χρόνια θέλει για το τέλος του αιώνα; Μόνο 80! Άρα λοιπόν, αύριο το πρωί. Και μέχρι τότε, αυτό σημαίνει ότι θα έχουμε αύξηση της θερμοκρασίας, τεράστιες κλιματικές αλλαγές που θα επηρεάσουν άμεσα την καθημερινότητα όλων μας. Γιατί όμως δεν κάνουμε τίποτα για να διορθώσουμε – όσο μπορούμε, έστω – αυτό το δυστοπικό μέλλον; Μπορούμε να το κάνουμε ή μήπως η κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη; Μπορούμε να βρούμε λύσεις ή δεν μας ενδιαφέρει; Μας ενδιαφέρει να βρούμε λύσεις, ή τις έχουμε βρει και είναι ανεφάρμοστες; Πολύ φοβάμαι πως είναι ανεφάρμοστες… αλλά ακόμα περισσότερο τρέμω, ότι για να εφαρμοστούν πρέπει να ξεχάσουμε τον σημερινό τρόπο ζωής μας και να επενδύσουμε σε κάτι εντελώς διαφορετικά και το σπουδαιότερο, σε μια σημαντική μείωση του παγκόσμιου πληθυσμού! Το ερώτημα δεν είναι πια αν το μέλλον μας είναι δυστοπικό, αλλά το κατά πόσο θα μπορέσουμε να επιβιώσουμε σ’ αυτό, και σε τι ποσοστό θα είναι δυστοπικό το μέλλον μας!
