«Η Δράμα και η Περιοχή της – Ιστορία και Πολιτισμός»
Με άκρως ενδιαφέρουσες εισηγήσεις για την ιστορία του τόπου μας
ολοκληρώθηκε μία ακόμη Επιστημονική Συνάντηση
Της Σουζάνας Θεοδωρίδου
Παρουσία πλήθους κόσμου πραγματοποιήθηκε η έναρξη της ζ’ Επιστημονικής Συνάντησης «Η Δράμα και η Περιοχή της – Ιστορία και Πολιτισμός», με θέμα: «Η Δράμα και η περιοχή της κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο: ενσωμάτωση, δεύτερη κατοχή, ανασυγκρότηση», την περασμένη Παρασκευή 16 Νοεμβρίου, στο Δημοτικό Ωδείο Δράμας.
Κατά την έναρξη της εκδήλωσης, ο πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής και Δήμαρχος Δράμας, κ. Χριστόδουλος Μαμσάκος, απηύθυνε χαιρετισμό. Ακολούθως, χαιρετισμό απηύθυναν ο πρόεδρος της ΔΕΚΠΟΤΑ, κ. Γιώργος Ψαρράς, οι Βουλευτές κ. Δημήτρης Κυριαζίδης και κα. Χαρά Κεφαλίδου, καθώς και ο Αναπληρωτής Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Κωνσταντίνος Μπουραζέλης. Γραπτό χαιρετισμό απέστειλε ο Βουλευτής κ. Χρήστος Καραγιαννίδης, λόγω απουσίας του στο εξωτερικό για κοινοβουλευτικούς λόγους.
Στη συνέχεια, ακολούθησε η ανακήρυξη του κ. Νάσου Βαγενά και του κ. Κωνσταντίνου Μπουραζέλη, ως επίτιμων δημοτών, και έγινε ανάγνωση των βιογραφικών τους.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι, ο κ. Βαγενάς γεννήθηκε στη Δράμα το 1945, είναι φιλόλογος και ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ποιητής και συγγραφέας, ενώ έχει λάβει και το Μακεδονικό Βραβείο στη Δράμα το 2008. Ο κ. Βαγενάς είναι ο κορυφαίος λογοτεχνικός κρίκος στην Ελλάδα, καθώς αποτελεί πρόσωπο με τεράστια αναγνώριση και κύρος, τόσο στα ελληνικά όσο και στα ευρωπαϊκά γράμματα.
Ο κ. Μπουραζέλης, γεννήθηκε στην Αθήνα το 1950, ενώ η μητέρα του Κατίνα Θεοχαρίδου – Μπουραζέλη, ήταν Δραμινής καταγωγής. Είναι ομότιμος Καθηγητής και Αναπληρωτής Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ο κ. Μπουραζέλης συγκαταλέγεται στους κορυφαίους, σε παγκόσμιο επίπεδο, ειδικούς της ιστορίας της ελληνικής και της ρωμαϊκής αρχαιότητας, και ειδικά της Αρχαίας Μακεδονίας.
Ο κ. Μαμσάκος, στο πλαίσιο των ανακηρύξεων υποστήριξε ότι εκπληρώνεται ένα ηθικό χρέος απέναντι σε δύο προσωπικότητες των επιστημών. Η ανακήρυξη, αποτελεί μια πράξη με ιδιαίτερο συμβολισμό για όλους μας. «Αποτελείτε άξια τέκνα του τόπου μας. Αισθανόμαστε ιδιαιτέρως υπερήφανοι για το ορατό και μετρήσιμο έργο σας και την προσφορά σας στην επιστήμη και τον τόπο μας, στη Δράμα μας που είναι και η δική σας Δράμα», ανέφερε ο κ. Μαμσάκος για τον κ. Βαγενά και τον κ. Μπουραζέλη.
Έπειτα, ακολούθησε η βράβευση των ερευνητών, κ. Αθανάσιου Κάζη (αριστερά) και κ. Δημήτριου Πασχαλίδη (δεξιά), και έγινε ανάγνωση των βιογραφικών τους.
Ο κ. Κάζης, γεννήθηκε στο Νικηφόρο Δράμας το 1936, και είναι συνταξιούχος Φαρμακοποιός και πρόεδρος της Φιλοτελικής Εταιρείας Δράμας.
Ο κ. Πασχαλίδης, γεννήθηκε στη Χωριστή Δράμας το 1936, είναι συνταξιούχος εκπαιδευτικός, τέως Σχολικός Σύμβουλος, ενώ έχει λάβει μέρος σε όλες τις Επιστημονικές Συναντήσεις, είτε ως μέλος των Επιτροπών είτε ως εισηγητής.
Ο κ. Μασμάκος, στο πλαίσιο των βραβεύσεων, μιλώντας για τον κ. Κάζη και τον κ. Πασχαλίδη, ανέφερε ότι είναι άξιοι συμπολίτες μας, οι οποίοι επένδυσαν τις γνώσεις τους, τη διάθεσή τους και τον ελεύθερο χρόνο τους για να ανιχνεύσουν την ιστορία και τον πολιτισμό του τόπου μας.
«Τους βραβεύουμε γιατί επάξια υπηρέτησαν την έρευνα και επάξια τίμησαν αυτό τον τόπο. Τους χρωστάμε πολλά για την καταγραφή της ιστορίας και του πολιτισμού μας. Η βράβευση αυτή, αποτελεί ένα ελάχιστο δείγμα αναγνώρισης της προσφοράς τους».
Στο πλαίσιο έναρξης της ζ’ Επιστημονικής Συνάντησης, μίλησαν στα τοπικά μέσα ενημέρωσης, ο πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής, κ. Ευάνθης Χατζηβασιλείου, οι επίτιμοι δημότες κ. Νάσος Βαγενάς και κ. Κωνσταντίνος Μπουραζέλης, και οι βραβευμένοι ερευνητές κ. Αθανάσιος Κάζης και κ. Δημήτριος Πασχαλίδης.
Ευ. Χατζηβασιλείου: «η σκληρότερη Κατοχή ήταν στην Αν. Μακεδονία κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου…»
Στα 100 χρόνια από το τέλος της Β’ Βουλγαρικής Κατοχής της Ανατολικής Μακεδονίας, διοργανώθηκε ένα από τα μεγαλύτερα και καλύτερα συνέδρια για αυτό το αντικείμενο, μέσω του οποίοι αναπτύχθηκαν πλούσια θέματα, όπως υποστήριξε ο κ. Χατζηβασιλείου.
Στο πλαίσιο του συνεδρίου, αναπτύχθηκαν ζητήματα της διεθνούς πολιτικής, το Μακεδονικό και οι παράμετροί του, ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος και οι παράμετροι στην περιοχή μας, η καθημερινότητα της Κατοχής, κυρίως από τη σκοπιά του πληθυσμού της κατεχόμενης περιοχής, των Ελλήνων. Μάλιστα, όπως εξήγησε ο κ. Χατζηβασιλείου, δεν έγινε μόνο από την πλευρά των Ελλήνων, «Αναπτύχθηκαν συζητήσεις για τη θέση του μουσουλμανικού πληθυσμού, γιατί δεν είχε γίνει ακόμη ανταλλαγή, για τη θέση του εβραϊκού πληθυσμού της περιοχής. Ακόμη, υπήρχαν συνεδρίες για την πολιτική των κατακτητών, τις στρατιωτικές επιχειρήσεις, κυρίως τις αεροπορικές, που χαρακτήρισαν την περιοχή μας. Επίσης, συζητήθηκαν ζητήματα της ανασυγκρότησης μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και κυρίως της ανθρωπιστικής βοήθειας, σε μια περιοχή, η οποία είχε πληγεί βαρύτατα κατά την Κατοχή και κινδύνευε με χιλιάδες νεκρούς από πείνα, αμέσως μετά τη λήξη της Κατοχής. Υπήρξε δηλαδή μια διεθνής προσπάθεια προς όφελος της περιοχής μας, στην οποία τελικά οφείλουμε και την επιβίωσή μας. Τέλος, αναπτύχθηκε μια συνεδρία για τη μνήμη, πως δηλαδή θυμόμαστε σε τοπικό επίπεδο, αλλά και σε εθνικό επίπεδο, τα επίπεδα αυτά».
Για το αφανές της περιόδου, μίλησε στη συνέχεια ο κ. Χατζηβασιλείου, ο οποίος επεσήμανε μεταξύ άλλων: «Ο Εθνικός Διχασμός κατέφαγε τα πάντα στη μνήμη μας. Αυτό ενδιέφερε την εθνική ατζέντα, το ζήτημα δηλαδή της εσωτερικής διχόνοιας μεταξύ Βενιζελικών και Αντιβενιζελικών, ενώ βέβαια, μόλις λίγα χρόνια μετά, ήρθε η Μικρασιατική Καταστροφή, που ήταν η μεγαλύτερη καταστροφή στην τρισχιλιετή ιστορία του Ελληνισμού, η οποία προφανώς με τη δική της κλίμακα επισκίασε όλα τα υπόλοιπα. Πρέπει να παραδεχτούμε όμως ότι και από την πλευρά της Ανατολικής Μακεδονίας, από τη δική μας τοπική κοινωνία, δεν έχει γίνει αντίστοιχη προσπάθεια, ώστε να μπει στην εθνική δημόσια συζήτηση το θέμα αυτό της Κατοχής. Είναι ξεχασμένη. Πολλοί λίγοι άνθρωποι εκτός της δικής μας περιοχής θυμούνται ότι υπήρξε Κατοχή και μάλιστα τόσο σκληρή. Κατά τη γνώμη μου, η σκληρότερη από τις τρεις ήταν αυτή, στην Ανατολική Μακεδονία κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Επομένως, θα έλεγα ότι είναι ένας συνδυασμός παραγόντων. Και η υπερβολική έμφαση στο ζήτημα του Εθνικού Διχασμού και η διχόνοια, το γεγονός ότι σύντομα ήρθε η Μικρασιατική Καταστροφή που με τη δική της κλίμακα επισκίασε τα άλλα πράγματα, αλλά δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι έχουμε κι εμείς ευθύνες που δεν βάλαμε το θέμα στον εθνικό διάλογο».
Για την απουσία Βούλγαρων ιστορικών, οι οποίοι προσκλήθηκαν στο συνέδριο, ο κ. Χατζηβασιλείου, εξήγησε ότι: «Προσπαθήσαμε να φέρουμε Βουλγάρους επιστήμονες, συναδέλφους. Είναι μέρος της εξέλιξης της επιστημονικής πραγμάτευσης του ζητήματος. Εμένα δεν με ξενίζει. Είναι ένα πάρα πολύ δύσκολο θέμα. Σέβομαι απόλυτα τους συναδέλφους, οι οποίοι προτίμησαν να μην προσέλθουν σε αυτή τη φάση. Είναι βέβαιο ότι εφόσον κάνουμε επιστημονική πραγμάτευση, θα έρθει η στιγμή που θα μπορούμε να το κάνουμε και μαζί.
Το ξεπέρασμα του εθνικισμού γίνεται με την υπεύθυνη μνήμη και όχι με λήθη επιβαλλόμενη από πάνω, γιατί τότε ξανάρχεται ο εθνικισμός πολύ χειρότερα. Μόνο με την υπεύθυνη μνήμη μπορούμε να βρούμε το δρόμο μας για το μέλλον».
Ν. Βαγενάς: «Δέχομαι με χαρά αυτή την τιμή. Πάντοτε δήλωνα Δραμινός. Ακόμη κι όταν ήμουν στο εξωτερικό…»
Στη συνέχεια, είχαμε την ευκαιρία να συνομιλήσουμε με τον κ. Βαγενά, ο οποίος ανακηρύχθηκε επίτιμος δημότης, και δήλωσε ότι πρόκειται για μεγάλη τιμή που γίνεται στο πρόσωπο του.
«Η περίπτωση της επιτιμοποιήσεως είναι μια ιδιότυπη περίπτωση, διότι εγώ είμαι από τη Δράμα. Είμαι γεννημένος Δραμινός, νιώθω πάντα δημότης Δραμινός και όταν μου αναγγέλθηκε ότι θα με κάνουν επίτιμο δημότη, εξεπλάγην. Σκεφτόμουν αρχικά να διαμαρτυρηθώ… Από που κι ως που έναν Δραμινό δημότη τον κάνετε επίτιμο; Αλλά μετά σκέφτηκα ότι αυτό θα ήταν τραβηγμένο.
Δέχομαι με χαρά αυτή την τιμή. Θεωρώ πραγματικά ότι είναι τιμή μου. Πάντοτε δήλωνα Δραμινός. Ακόμη κι όταν ήμουν στο εξωτερικό, στην Αγγλία, στην Ιταλία, όταν με ρωτούσαν από “πού είσαι;”, έλεγα “από τη Δράμα”. Έδινα εξηγήσεις, ότι δεν είναι τραγωδία (σ.σ. από την σημασία της αγγλικής λέξης Drama), αλλά μια πόλη της Βόρειας Ελλάδας, της Μακεδονίας. Είμαι πολύ ευχαριστημένος. Νιώθω τιμή, παρά το γεγονός ότι είμαι Δραμινός».
Κ. Μπουραζέλης: «Είναι όχι μόνο μια ιδιαίτερη τιμή, αλλά και μια πραγματική χαρά να βρίσκομαι στη Δράμα…»
Ακολούθως, ο κ. Μπουραζέλης, με δραμινή καταγωγή κατά το ήμισυ, μας μίλησε για τις παιδικές του μνήμες από το πατρικό σπίτι της μητέρας του, αλλά και από την οικογενειακή του ιστορία που μας διηγήθηκε, από την Βουλγαρική Κατοχή, κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
«Για εμένα είναι όχι μόνο μια ιδιαίτερη τιμή, αλλά και μια πραγματική χαρά να βρίσκομαι στη Δράμα και να δέχομαι αυτή την τιμή από μέρους του Δήμου Δράμας. Στην οδό Ναυαρίνου 20 είναι το πατρικό σπίτι της μητέρας μου, όπου υφίσταται ακόμη και το επισκέφτηκα το πρωί της σημερινής ημέρας και το ξαναείδα. Είναι συνδεδεμένο με ποικίλες μνήμες για μένα. Και προσωπικές, από τα χρόνια της παιδικής μου ηλικίας που περνούσα τα καλοκαίρια εκεί και ψάρευα καραβίδες μαζί με τον ξάδερφο μου από τα νερά της Αγίας Βαρβάρας. Βλέπετε έχω ποικίλες δράσεις συνδεδεμένες με την ιστορία της πόλης. Και πέραν αυτού, με την οικογενειακή ιστορία, που συνδέεται και με το θέμα αυτού του Συνεδρίου. Διότι σε αυτό το σπίτι υπάρχει ένα πατάρι. Εκεί στα χρόνια της Βουλγαρικής Κατοχής κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η γιαγιά μου έκρυβε το θείο μου για να μην υποστεί την ίδια τύχη που είχε υποστεί ο παππούς μου, τον οποίο – ράφτη της Δράμας – τον είχαν μεταφέρει ως όμηρο στη Βουλγαρία. Δούλεψε καταναγκαστικά έργα και όταν γύρισε, ήταν σε τέτοια κατάσταση που μετά από δύο χρόνια περίπου πέθανε και άφησε χήρα τη γιαγιά μου να μεγαλώσει δύο παιδιά. Όλα αυτά είναι ένα σύνολο στη μνήμη κι έτσι με ιδιαίτερη χαρά νιώθω αυτή την τιμή που μου γίνεται».
Α. Κάζης: «Χαίρομαι πάρα πολύ που μπόρεσα κι έβαλα ένα λιθαράκι στην καταγραφή της ιστορίας της πόλης…»
Έπειτα, ο κ. Κάζης, στις δηλώσεις του μίλησε για βράβευσή του, σημειώνοντας μεταξύ άλλων ότι: «Ήταν και για εμένα έκπληξη αυτή η ξεχωριστή τιμή που μου γίνεται. Χαίρομαι πάρα πολύ που μπόρεσα κι έβαλα ένα λιθαράκι στην καταγραφή της ιστορίας της πόλης και γι’ αυτό τιμώμαι. Χαίρομαι ιδιαίτερα που το χόμπι μου, να μαζεύω, να συλλέγω και να μελετώ ό,τι είναι σχετικό με την ιστορία της Δράμας, έφερε αυτό το βραβείο».
Δ. Πασχαλίδης: «Τη βράβευση την αφιερώνω στους κατοίκους της γενέτειρας μου Χωριστής…»
Ακολούθως, ο κ. Πασχαλίδης, αναφέρθηκε στην βράβευσή του, ενώ την αφιέρωσε στους κατοίκους της γενέτειράς του, της Χωριστής.
«Είμαι πολύ συγκινημένος για τη βράβευση που γίνεται προς το πρόσωπό μου. Τη βράβευση την αφιερώνω στους κατοίκους της γενέτειρας μου, Χωριστής. Γιατί αυτοί πριν από πολλά χρόνια, με τις διηγήσεις τους και με τα τραγούδια τους, με έκαναν να σκεφτώ ότι χρειάζεται να δουλέψουμε για τις τρεις Βουλγαρικές Κατοχές και ιδιαίτερα για τη Β’, που ήταν άγνωστη μέχρι τότε. Έτσι, λοιπόν, ξεκίνησε από αυτούς και παίρνω το βραβείο χάρη σε αυτούς».
