Ημερίδα για τα αστικά υδροδίκτυα και

την υδάτινη διαχείριση ως σχεδιαστική πρόκληση

Του Θανάση Πολυμένη

ΜΙΑ ενδιαφέρουσα ημερίδα για τα αστικά υδροδίκτυα και τη διαχείριση του νερού, πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Τετάρτης 5 Δεκεμβρίου, στη μικρή αίθουσα του Δημοτικού Ωδείου Δράμας. Η ημερίδα πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία της δημοτικής παράταξης Δράμας «Αυτοδιοίκηση Πολιτών», ενώ κεντρική ομιλήτρια ήταν η κα. Φίλη Ηλιοπούλου, Δρ. Αρχιτέκτων Μηχανικός – Αρχιτέκτων τοπίου MLA HARVARD UNIVERSITY

Μεταδιδάκτωρ Ερευνήτρια Ε.Μ.Π. (2017-2019) και σήμερα καθηγήτρια του Τμήματος Αρχιτεκτονικής Τοπίου Δράμας, στο ΤΕΙ ΑΜΘ, του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Μιλώντας στον «Πρωινό Τύπο» για το θέμα που ανέπτυξε η κα. Ηλιοπούλου, σημείωσε ότι «πρακτικά αφορά τοπιοτεχνικές διαμορφώσεις σε αστικά περιβάλλονται που διαχειρίζονται το πρόβλημα των ομβρίων υδάτων. Πώς, δηλαδή, μια πόλη, μέσα από αρχιτεκτονικές διαμορφώσεις, να μπορέσει να συλλέξει, να φιλτράρει και να αποθηκεύσει τα όμβρια ύδατα προς αρδεύσεις ή άλλες χρήσεις που απαιτούνται σε μια αστική κοινότητα».

Στην ερώτηση αν αυτά είναι εφαρμόσιμα, η κα. Ηλιοπούλου τονίζει ότι, «είναι εφαρμόσιμα και έργα από Αμερική, Ασία, Αυστραλία, το πιστοποιούν. Το κόστος δεν είναι τόσο μεγάλο όσο φαντάζεται κανείς. Νομίζω ότι είναι εξαιρετικά υλοποιήσιμα στην πόλη της Δράμας. Μπορεί κάποιοι να φαντάζονται μεγαλόπνοα σχέδια, αλλά ας σκεφτούμε κάπως μεγάλα για να υλοποιήσουμε μικρά σημειακά έργα».

Όπως εξηγεί η κα. Ηλιοπούλου, «μπορούμε να δημιουργήσουμε αρχιτεκτονικές διαμορφώσεις σε επίπεδο αστικής οδού, πάρκων και πλατειών που δρουν πρακτικά σας σφουγγάρια. Συλλέγουν δηλαδή τα όμβρια ύδατα, τα φιλτράρουν με κατάλληλα φυτικά μέσα, αποβάλλοντας όλα τα τοξικά στοιχεία και μετά τα αποθηκεύουν υπογείως για να αρδεύσουν άλλες ενότητες της πόλης».

Μιλώντας στον  «Π.Τ.» ο επικεφαλής της παράταξης «Αυτοδιοίκηση Πολιτών» κ. Ηλιόπουλος, σημείωσε ότι η παράταξη «ξεκινάει με ένα διαφορετικό τρόπο τον προεκλογικό αγώνα, θέλοντας να κάνουμε κάτι ουσιαστικό για τον τόπο. Και αυτό φαίνεται από τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούμε». Όπως σημείωσε, «πρόκειται για ένα πολύ καλό θέμα για την πόλη της Δράμας, το οποίο θα μπορούσε να εφαρμοστεί και θα το εντάξουμε στο πρόγραμμα της παράταξή μας».

Μιλώντας στο κοινό η κα. Ηλιοπούλου, σημειώνει μεταξύ άλλων, ότι, «το ελληνικό αστικό τοπίο χαρακτηρίζεται από μια βαθιά δομική, εννοιολογική αντίφαση: από τη μια επιδιώκεται μέσω του εκάστοτε σχεδιασμού τοπιακών διαμορφώσεων η ένταξη του υδάτινου στοιχείου στο αστικό περιβάλλον και από την άλλη, η «εκκωφαντική» απουσία διαχείρισής του αναστέλλει τον ρόλο του ως δυναμικό μέσο ενεργοποίησης τοπιακών μεταμορφώσεων.

Η συνήθης αστική εμπειρία περιλαμβάνει είτε την αλόγιστη κατανάλωση του υδάτινου στοιχείου με τρόπο οικονομικά ασύμφορο είτε την -συχνά- δυσάρεστη επαφή του κοινού μαζί του σε περιόδους έντονης βροχόπτωσης ή σε περιοχές με έντονο ανάγλυφο. Οι ποικίλες αστικές χρήσεις γης, οι οποίες συμβάλλουν σ’ ένα κοκτέιλ τοξικών ουσιών που εισέρχεται στον υδροφόρο ορίζοντα, σε συνδυασμό με τις μη πορώδεις επιφάνειες και την ελλιπή φύτευση εντός του πολεοδομικού ιστού, καθιστούν την διαχείριση του υδάτινου στοιχείου ζήτημα κοινωνικής δικαιοσύνης και αστικής ευθύνης.

Αναδύεται συνεπώς, μια «κοινωνική ανάγκη» για ένα πλαίσιο δημιουργίας και ενίσχυσης του αστικού πρασίνου μέσω ενός συστήματος υδρο-δικτύων, το οποίο αφενός θα προσδιόριζε τον έλεγχο ροής του νερού και αφετέρου θα συνέβαλλε στην επεξεργασία του από βλαβερές ουσίες μέσω της χρήσης φυτευτικών μέσων για το φιλτράρισμα του.

Οι διεθνείς πρακτικές στον τομέα αυτόν εντάσσουν το υδάτινο στοιχείο σε μια γενικότερη φιλοσοφία προστασίας και αξιοποίησης των ιδιοτήτων του με σαφή στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινού σε θέματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Τα υπό μελέτη έργα κατηγοριοποιούνται σε τρεις προγραμματικές θεματικές (αστικές τυπολογίες) με γνώμονα την κλίμακα τους (πάρκα – πλατείες – οδοί) και δρουν ως καταλύτες αναβάθμισης του αστικού περιβάλλοντος, προκαλώντας το διεθνές ενδιαφέρον για την συνολική θεώρηση του αστικού χώρου ως τόπου σύγκλισης κοινωνικών, πολιτισμικών και οικολογικών συνιστωσών».