«Οι δρόμοι του Κουδουνιού»
Ο Βώλακας Δράμας είναι η τιμώμενη
περιοχή στο φετινό φεστιβάλ
Κωδωνοφορίας στη Θεσσαλονίκη
Ξεκίνησε χθες το 4ο Ευρωπαϊκό Φεστιβάλ Κωδωνοφορίας στη Θεσσαλονίκη
Της Σουζάνας Θεοδωρίδου
Για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά, πραγματοποιείται στην Θεσσαλονίκη, το Ευρωπαϊκό Φεστιβάλ Συνάντησης Κωδωνοφόρων «Οι δρόμοι του Κουδουνιού». Το Φεστιβάλ, ξεκίνησε από χθες Τετάρτη, και θα διαρκέσει έως την Τετάρτη 22 Φεβρουαρίου. Το Φεστιβάλ, κορυφώνεται με την μεγάλη πομπή των κωδωνοφόρων, η οποία θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 12 Φεβρουαρίου, από τις 11 το πρωί έως και τις 4 το απόγευμα.
Σε αυτή την σπουδαία γιορτή πολιτισμού, φέτος τιμώμενη περιοχή είναι ο Βώλακας Δράμας. Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Βώλακα, πρόκειται να παρουσιάσει, το Σάββατο 4 Φεβρουαρίου, στις 8 το βράδυ, στο Βαφοπούλειο, το τριήμερο των Θεοφανείων, όπως ακριβώς αναβιώνει στην περιοχή μας. Ο Σύλλογος, με την συμμετοχή 30 περίπου μελών του, θα παρουσιάσει στους παρευρισκόμενους έθιμα, δρώμενα, χορούς και τραγούδια από τον Βώλακα.
Ο πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Βώλακα, κ. Δημήτρης Άρμεν, σε δηλώσεις του στον «Π.Τ.», επεσήμανε μεταξύ άλλων ότι είναι ιδιαίτερη τιμή η επιλογή της περιοχής του Βώλακα, και του Συλλόγου, να παρουσιάσει τα δρώμενα και την παράδοση της περιοχής μας.
Η περιοχή μας, τα τελευταία χρόνια γίνεται ολοένα και πιο γνωστή για την παράδοση, τα δρώμενα και τον πολιτισμό της, και επισκέψιμη κυρίως κατά την διάρκεια της γιορτής των Θεοφανείων. Τότε, αναβιώνουν έθιμα και δρώμενα στα χωριά της περιοχής μας τα οποία χάνονται στα βάθη των αιώνων, συγκεντρώνοντας το ενδιαφέρον επισκεπτών από ολόκληρη την Ελλάδα αλλά και το εξωτερικό.
Η γιορτή των Κουδουνιών
Πρόκειται για μια σπουδαία γιορτή, που παρουσιάζει στο ευρύ κοινό τα έθιμα της κωδωνοφορίας μέσα από ευφάνταστα events και επιστημονικές συναντήσεις. Κατά την διάρκεια του Φεστιβάλ, στο πρόγραμμα περιλαμβάνονται καλλιτεχνικές εικαστικές δράσεις που εμπνέονται από το έθιμο της κωδωνοφορίας, προβολές ταινιών, εκθέσεις φωτογραφίας, workshops, επιστημονικές ημερίδες, θέατρο σκιών, και συναυλίες, είναι μερικές μόνο από τις δράσεις του. Οι εκδηλώσεις, κορυφώνονται την τελευταία ημέρα της διοργάνωσης, όπου πραγματοποιείται μία μεγάλη και εντυπωσιακή πομπή ομάδων κωδωνοφόρων από την Ελλάδα και την Ευρώπη.
Οι ομάδες, ξεκινούν από τον Λευκό Πύργο και μέσω της Παραλιακής Οδού καταλήγουν στην Πλατεία Αριστοτέλους, όπου παρουσιάζουν το έθιμό τους με χορούς και μουσικές μέσα σε 15 περίπου λεπτά.
Εκείνη την ημέρα, όλη η πόλη δονείται κυριολεκτικά από τον επιβλητικό ρυθμό των κουδουνιών ενώ Θεσσαλονικείς και επισκέπτες παρασύρονται και συγκινούνται από το φαντασμαγορικό θέαμα των κωδωνοφόρων, την διαφορετικότητα των μεταμφιέσεων τους, την ένταση του ήχου χιλιάδων κουδουνιών που χτυπούν ταυτόχρονα, αλλά κυρίως από το πάθος, την ένταση και την ορμή των εκατοντάδων κωδωνοφόρων που κατακλύζουν τη Θεσσαλονίκη.
Όλες οι δράσεις του Φεστιβάλ, έχουν ως άξονα να συνδέσουν την παράδοση στα δρώμενα της κωδωνοφορίας στην Ελλάδα με τα αντίστοιχα του Ευρωπαϊκού χώρου και να αποτελέσουν πηγή έμπνευσης στους σύγχρονους καλλιτέχνες να προσεγγίσουν μέσα από την τέχνη τους και με τη δική τους δημιουργική ματιά τα έθιμα της κωδωνοφορίας.
Τα δρώμενα στον Βώλακα
Στο Βώλακα, τα δρώμενα των Θεοφανείων αρχίζουν στις 6 Ιανουαρίου, με το έθιμο της «μπάρας». Ρίχνουν στο σιντριβάνι πρώτα τον παπά, τον πρόεδρο του χωριού και ακολουθούν οι νεόνυμφοι της περασμένης χρονιάς και όσοι άλλοι το επιθυμούν. Το βράδυ, μπαίνουν ορισμένοι κρυφά στα σπίτια αυτών που έχουν κορίτσια για παντρειά και «κλέβουν» διάφορα αντικείμενα τα οποία συγκεντρώνουν στην πλατεία. Την επόμενη ημέρα το πρωί, πραγματοποιείται ο πλειστηριασμός τους. Εκεί προσέρχονται οι κάτοχοι των κλεμμένων αντικειμένων και αφού προσφέρουν κάποιο συμβολικό τίμημα, αποκτούν πάλι την κυριότητα τους.
Στις 7 Ιανουαρίου, ομάδες νέων μεταμφιέζονται σε «Αράπηδες» ή «Χαράπια». Έχουν καμπούρα, στη μέση ζώνονται κουδούνια, στο σβέρκο φέρουν προβιά, το πρόσωπο και τα χέρια είναι μαυρισμένα με καπνιά, ενώ στα πόδια φορούν γουρουνοτσάρουχα. Κρατούν ξύλινο σπαθί και χονδρό ξύλο πάνω στο οποίο στηρίζονται και κουνιούνται, δίνοντας στον ήχο των κουδουνιών κάποιο ρυθμό. Επίσης, η ομάδα περιλαμβάνει τον «τσαούση» που φορεί την ανδρική τοπική ενδυμασία και τις νύφες που είναι άνδρες ντυμένοι με την τοπική γυναικεία φορεσιά. Όταν ένας θεατής κλέψει τη νύφη, τότε ο τσαούσης και οι Αράπηδες σπεύδουν να πιάσουν τον απαγωγέα και τον δίνουν λεία στους Αράπηδες.
Στις 8 Ιανουαρίου, ημέρα του Μπάμπιντεν, γίνεται αναπαράσταση παραδοσιακού γάμου. Όλοι οι συμμετέχοντες ακολουθούν τη διαδικασία και τα τελετουργικά ενός κανονικού γάμου. Μετά την τελετή, ακολουθεί γλέντι με τη συμμετοχή του κόσμου. Την ίδια ημέρα εμφανίζονται και οι Αρκούδες, μεταμφιεσμένοι με δέρματα που καλύπτουν όλο το σώμα, μεγάλη μάσκα, κουδούνι κρεμασμένο στη μέση. Δρουν κατά ομάδες με αρχηγό τον Αρκουδιάρη, ο οποίος τραγουδάει κτυπώντας τον νταχαρέ και οι Αρκούδες χορεύουν στο ρυθμό του, συνήθως κινούνται χοροπηδώντας στο ρυθμό του Αρκουδιάρη και κτυπούν με τα δυο χέρια το κουδούνι που έχουν στη μέση. Η κίνηση αυτή γίνεται για εκφοβισμό κατά μια εξήγηση, ως παραλήρημα ερωτισμού κατά μια άλλη.
