1951: Η Εκπαιδευτική κατάσταση  

στον Ν. Δράμας το 1951.

1950. Η Δράμα αναπνέει πλέον ελεύθερα. Τέλος η κατοχή, τέλος και ο διχασμός. Λαός και τοπικές αρχές προσπαθούν να αναστηλώσουν ότι χάθηκαν στη δεκαετία του 1940.

Μεταξύ των πρώτων στόχων της κοινωνίας μας η Παιδεία. Αλλά Παιδεία χωρίς σχολεία, χωρίς δασκάλους, χωρίς την παρουσία της Πολιτείας να καλύπτει  τις ανάγκες, δε γίνεται.

Μεγάλη τύχη όμως για τη Δράμα η παρουσία ενός ανθρώπου εκπαιδευτικού. Του Νικήτα Ζούμπου, ο οποίος υπηρετούσε την Δημοτική Εκπαίδευση από τη θέση του Επιθεωρητή. Δίπλα στους δασκάλους, δίπλα στους μαθητές, έτοιμος να επιληφθεί κάθε προβλήματος.

Οι ανάγκες πολλές, αλλά αυτός ο άνθρωπος δε λύγιζε σε τίποτε. Από χωριό σε χωριό , από σχολείο σε σχολείο έδινε κουράγιο σε δασκάλους και μαθητές.

Μια εικόνας της κατάστασης που επικρατούσε εκείνη την εποχή στα σχολειά  μας δίνει ο «ΠΡΩΙΝΟΣ ΤΥΠΟΣ» σε έρευνά του που δημοσιεύθηκε σε συνέχειες    αρχίζοντας από τις 14 Νοεμβρίου του 1951.

Έγραφε ο «Π.Τ».

«Ανοίξτε ένα σχολείο, για να κλείση μια φυλακή», έχει πη ο μεγάλος Βίκτωρ Ουγκώ. Κανείς δεν μπορεί να του αμφισβητήση το δίκηο για τα σοφά του λόγια.

Στην εποχή μας, με την υλιστική πρόοδο, η πνευματική καλλιέργεια απαιτεί ακόμη περισσότερη πνευματική μόρφωσι για το άτομο το οποίο μέσα στον κυκεώνα των ιδεολογικών συγκρούσεων έχει ανάγκη ορθού κατατοπισμού και πνευματικού φωτός, για να μπορέση να αντιμετωπίση τόσα κοινωνικά προβλήματα και εμπόδια που παρουσιάζονται σε κάθε του βήμα.

Η βάσις για το ξεκίνημα του παιδιού είναι βέβαια το οικογενειακό περιβάλλον, μα τον πρωτεύοντα ρόλο παίζει το σχολείο και μάλιστα το δημοτικό.

Ποτέ δυστυχώς στη χώρα μας δεν φθάσαμε στην πλήρη και ιδανική Δημοτική Εκπαίδευσι, διότι ποτέ τα δύο βασικά προβλήματα, τα διδακτήρια και το διδακτικό προσωπικό δεν έχουν επιλυθή.

Έτσι και σήμερα – δυστυχώς –τα προβλήματα αυτά εξακολουθούν να παραμένουν άλυτα αποτελούντα στοιχειώδες εμπόδιο για την τελεία μόρφωσι του παιδιού.

Ιδιαίτερα  στο Νομό μας, λόγω της κατοχής και των εκ του πολέμου καταστροφών η κατάστασις εις Διδακτήρια ιδία παρουσιάζετο σαβαρωτάτη. Κάτι βέβαια  έχει γίνει όπως θα εκθέσουμε παρακάτω, ωστόσο όμως το διδακτηριακό ζήτημα, μαζί με τα τόσα άλλα που χρειάζονται επίλυση για την τελεία – όπως είπαμε – μόρφωσι του παιδιού εξακολουθεί να παραμένη άλυτο, ιδιαίτερα δε στη πόλι μας τούτο παρουσιάζει μια οξυτάτη μορφή.

Αν και σε γενικές γραμμές γνωρίζουμε την όλη κατάστασιν της στοιχειώδους Εκπαιδεύσεως στο Νομό μας όπως παρουσιάζεται σήμερα  αυτή, θεωρήσαμε εν τούτοις υποχρέωσί μας να εξετάσουμε σ΄ όλες τις λεπτομέρειές του το ζήτημα και να εμφανίσουμε ανάγλυφον την εικόνα της καταστάσεως αυτής, η οποία δεν είναι και τόσο ευχάριστος δυστυχώς και τιμητική για ένα κράτος που θέλει να λέγεται πολιτισμένο με την ελπίδα ότι ίσως έστω και αργά συγκινηθούν οι αρμόδιοι συγκινηθεί το Κράτος και ενδιαφερθή όπως χρειάζονται για την ακριτική περιοχή του νομού μας, της Βορείου Ελλάδος.

Η προσπάθειά μας αυτή, μας οδηγεί στην Α΄ Εκπαιδευτική Περιφέρεια. Ευτυχώς αν και γνωρίζουμε ότι θα προσκρούσουμε στην μετριοφροσύνη του και χωρίς να θεωρηθή καθόλου ότι τον κολακεύουμε εις την εκπαιδευτική αυτή περιφέρεια Επιθεωρητής είναι ο κ. Νικήτας Ζούμπος, λέμε ευτυχώς διότι ο κ. Ζούμπος έχει αναπτύξει στον τομέα του μια δραστηριότητα πραγματικά εξαιρετική, η οποία συνετέλεσε στο να επιτευχθούν πολλά πράγματα για την εύρυθμο λειτουργία των σχολίων, εντός των ορίων των υπαρχουσών δυνατοτήτων οφειλόμενα αποκλειστικά στην πρωτοβουλία του. Είναι γνωστά σε όλους ο ζήλος και η δραστηριότης με την οποίαν εργάζεται τόσον ως Επιθεωρητής της Δημοτικής Εκπαιδεύσεως όσον και ως Γενικός έφορος του Σώματος Προσκόπων Δράμας, για το οποίο θα γράψουμε ειδικά σε άλλη μας έρευνα.

Συγχρόνως δε το πάντα μειλίχιο και γελαστό ύφος του και η υπέροχος συμπεριφορά του προς τους υφισταμένους  του, μέσα στα πλαίσια μιας ειλικρινούς κατανοήσεως, αμοιβαίας συνεργασίας κατέκτησαν τον σεβασμό και την εκτίμησι όλων όσοι έρχονται σε επαφή με την υπηρεσίαν του. Κατά το ολιγόωρο διάστημα της συνεντεύξεώς μας, παρουσιάσθησαν αρκετοί και γονείς και εκπαιδευτικοί. Όλοι έφυγαν γελαστοί και ικανοποιημένοι για τις λύσεις που έδωσε στα ζητήματά τους. Ιδίως οι δεύτεροι. Μπήκαν στο γραφείο με όλους τους επιβαλλομένους τύπους της ευγενείας και της σοβαρότητας, συνεζήτησαν για τα ζητήματά τους σε τόνο δύο καλών συνεργατών και ανεχώρησαν με την ικανοποίηση ότι δεν έχουν απέναντί τους τον απλησίαστο Επιθεωρητή, που δεν σηκώνει ούτε το κεφάλι του για να κοιτάξη τον διδάσκαλο  – λησμονώντας ότι και εκείνος απ΄ τα ίδια σκαλοπάτια ανέβηκε – με αποτέλεσμα και να τον διώξη πολλές φορές χωρίς να τον δώση μια θετική απάντηση στο ζήτημά του, αλλά τον ιδεώδη προϊστάμενο με την πατρικά στοργή, μέσα στα πλαίσια του καλώς εννοουμένου  καθήκοντος.

Λέτε να συνέβαλε σ΄ αυτό η παρουσία μας; Χωρίς την παραμικρή αμφιβολία όχι, για τι είναι πανθομολογούμενο αυτό.

Αυτά τα λίγα λόγια έπρεπε να σημειώσουμε, πριν μπούμε στο θέμα μας γιατί αλλοιώς θα είμεθα άδικοι.

Μαθητές των στη δεκαετία του 1950 Εκπαιδευτηρίων

ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΝ

Στην Α΄Εκπαιδευτική Περιφέρεια Δημοτικής Εκπαιδεύσεως λοιπόν, υπάγονται συνολικώς 77 σχολεία δημοτικά και 16 νηπιαγωγεία. Εκ τούτων τα 49 δημοτικά σχολεία είναι μονοτάξια, τα 9 διτάξια, τα 9 τριτάξια, 6 τετρατάξια, 3 πεντατάξια, και 5 εξατάξια. Από τα νηπιαγωγεία το ένα μόνο είναι διτάξιο και τα άλλα όλα μονοτάξια.

Δια να λειτουργήσουν πλήρως τα σχολεία αυτά, προβλέπονται 168 συνολικώς οργανικές θέσεις. Δηλαδή 151 διδάσκαλοι και 17 νηπιαγωγοί. Έναντι του αριθμού αυτού, υπάρχουν μόνο 118. Λείπουν δηλαδή 50. Συγκεκριμένα λείπουν, είναι δηλαδή  κενές 44 οργανικές θέσεις διδασκάλων, εκ των οποίων οι 14 είναι στρατευμένοι και 6 νηπιαγωγών.

Και φυσικά, τα σχολεία λειτουργούν ελλιπέστατα, διότι το προσωπικό όπως είπαμε είναι ανεπαρκέστατο. Και για να μπορέσουν να λειτουργήσουν όλα και τα 77  γίνονται αποσπάσεις του υπάρχοντος προσωπικού από τα πολυτάξια στα κλειστά μονοτάξια, με αποτέλεσμα να κατορθωθή έστω και  ελλειπώς να λειτουργήσουν όλα πλήν δύο μέχρι στιγμής, του Μικροχωρίου και Μαυροκορδάτου, τα οπιά επίσης θα λειτουργήσουν συντόμως. Εν τω μεταξύ σημειώστε ότι οι στρατευθέντες, οι οποίοι είναι κληρωτοί, δεν μισθοδοτούνται, το δε υπουργείο Παιδείας εζήτησεν καταστάσεις τούτων έχον υπόψιν προφανώς τον διορισμόν ετέρων, δυστυχώς όμως τίποτε δεν έγινεν μέχρι στιγμής, μολονότι έχουν υποβληθεί 5 αιτήσεις εκ μέρους υποψηφίων. Αυτή είναι η κατάστασις από απόψεως αριθμού προσωπικού.

ΔΙΔΑΚΤΗΡΙΑ

Από της απόψεως των διδακτηρίων όμως, η κατάστασις είναι αθλία. Και να γιατί. Για την κανονική λειτουργία των σχολείων της Α΄ Εκπαιδευτικής Περιφερείας Δράμας απαιτούνται 93  διδακτήρια. Έναντι αυτών υπάρχουν 54 μόνον εκ των οποίων τα 51 ανήκουν εις το Δημόσιον και τα 3 εις ιδιώτας με συνολικόν αριθμόν αιθουσών διδασκαλίας 122. Εκ των 54 τούτων σχολείων τα 35, επτά των οποίων ανεγέρθησαν δαπάναις του εράνου της Βασιλίσσης, είναι υγιεινά. Τα 14 μετρίας υγιεινής καταστάσεως και τα 5 ανθυγιεινά. Έως τα 93; Μένουν 39 σχολεία τα 15 των οποίων ευρίσκονται εις την κατεστραμένην περιοχήν του Παρανεστίου. Θέλετε τώρα να μάθετε που στεγάζονται αυτά τα σχολεία; Εις πρόχειρα παραπήγματα, ή εις αχυρώνας μέσα – όπως εις το Υψηλόν – ή στο ύπαιθρο όταν κάνει λιακάδα όπου βέβαια είναι από την μούχλαν του σταύλου.   Αλλά η κατάστασις των διδακτηρίων – για καθένα των οποίων θα γράψουμε ειδικά εν καιρώ – παρουσιάζεται οξυτάτη ή μάλλον εξακολουθεί η ιδία από προπολεμικά και εχειροτέρευσε στην πόλι μας. Ακούστε την.

Στην Α΄Περιφέρειαν – για την οποίαν μιλούμε – υπάρχουν 8 Δημοτικά σχολεία και 2 νηπιαγωγεία δια την στέγασιν των οποίων υπάρχουν 3 μοναχά διδακτήρια, τα οποία διαθέτουν  18 αιθούσας διδασκαλίας εκ των οποίων αι 6 είναι ακατάλληλοι, έναντι των 34 αιθουσών αι οποίαι απαιτούνται για την ομαλή λειτουργία των σχολείων αυτών.

Αυτή είναι η σημερινή διδακτηριακή κατάστασις. Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι κατά το παρελθόν σχολικόν έτος ανηγέρθησαν 7 δια του εράνου Βασιλίσσης, όπως παραπάνω ελέχθη και επισκευάσθησαν 12 υπό της υπηρεσίας Ανοικοδομήσεως με την οικονομικήν αρωγήν και των κατοίκων. Ευρίσκονται δε υπό αποπεράτωσιν επισκευαζόμενα χάρις εις τας φροντίδας όλων και της κοινότητος, η οποία διέθεσεν περί τα 12 εκατομμύρια δραχμών, το τετρατάξιον σχολείον Πλατανιάς.

Εξ  άλλου παρεχωρήθησαν 4 οικόπεδα δια την ανέγερσιν δημοτικών σχολείων εκ των οποίων τα 3 από κοινοτικά συμβούλια και το ένα από τον Δήμον Δράμας εις τον συνοικισμόν Στρατώνων.

Αυτή είναι η γενική διδακτηριακή κατάστασις. Αθλία. Μόνον το γεγονός ότι λειτουργούν σχολεία με διδακτήρια, τα οποία είναι χαρακτηρισμένα ανθυγιεινά, είναι αρκετό για να απεικονίση την εγκληματική Κρατική τακτική, η οποία πολύ εύκολα δικαιολογεί την προσπάθειαν του Κράτους στην ανέγερσιν Σανατορίων. Απλούστατα, για να δεχθή για θεραπεία, τους νεαρούς βλαστούς των ανθυγιεινών αυτών διδακτηρίων, που αναμφισβήτητα θα τους κάμουν φυματικούς. Γιατί, καμμιά αλήθεια άλλη εξήγησι για τον προορισμό των Σανατορίων δεν πρέπει να δώσει  κανείς αφού αυτό το ίδιο το Κράτος είναι με την τακτική του ο καλλίτερος καλλιεργητής του μικροβίου Κωχ.

Μαθήτριες του Παρθεναγωγείου Δράμας πριν την απελευθέρωση της πόλης.

Στα ανεπαρκή λοιπόν αυτά διδακτήρια με τις ελάχιστες αίθουσες διδασκαλίας τους, στεγάζονται περίπου 5.500 μαθηταί. Συγγνώμην όμως. Εκάναμε λάθος. Δεν στεγάζονται, αλλά στοιβάζονται σαν σαρδέλλες – σαν εμπόρευμα στοκ που πετιέται μέσα στην αποθήκη – μαζί με τον δυστυχισμένο διδάσκαλο, τον αφανή αυτόν ήρωα, που μοιραία κι΄ αυτός    υφίσταται τις επιδράσεις του ανθυγιεινού περιβάλλοντός του.

Όπως  είπαμε παραπάνω, η διδακτηριακή κατάστασις, εξακολουθεί σήμερα χειροτέρα από την προπολεμική τοιαύτη. Αντιθέτω όμως ο αριθμός των μαθητών είναι αυξημένος, λόγω της φυσιολογικής αυξήσεως του πληθυσμού, ο οποίος  είναι αλήθεια, ευτυχώς για την περίπτωσι αυτή, αν επιτρέπεται η φρασεολογία – διότι πρόκειται περί τραγικής ευτυχίας – ότι είναι ολιγώτερος από όσος έπρεπε και πράγμα που οφείλεται στους θανάτους των παιδιών κατά την προσχολικήν περίοδον εκ των κακουχιών της κατοχής, της ελαττώσεως των γεννήσεων κατά την προπολεμικήν περίοδον, τον σφαγιασμόν χιλιάδων εκ το άρρενος πληθυσμού της περιφερείας μας, από τους βαρβάρους επιδρομείς, ή την μετοίκησιν αρκετών κατοίκων της πόλεως και του Νομού Δράμας. Λόγω λοιπόν του μεγάλου αριθμού των μαθητών, κάθε τάξις αριθμεί ιδίως εις την πόλι της Δράμας από 80 – 100, 180 και υπάρχει και τάξις που έχει – πάρτε αναπνοή – 220!.. ( διακοσίους είκοσι) – το γράφουμε ολογηράφως για να μην νομισθή ότι κάνουμε λάθος – μαθητάς.

Καταλαβαίνει τώρα κανείς τας συνθήκας  που επικρατούνκαι στις οποίες, προστίθεται και άλλο δράμα για τους μικρούς μαθητάς. Η ορθοστασία. Ή το κάθισμα οκλαδόν. Δηλαδή μαζί με την φυματίωσι καλλιεργείται και ο στραβισμός και η ραχίτις. Σαν να λέμε με δυό λόγια, ότι όπως λειτουργούν τα περισσότερα Δημοτικά Σχολεία δεν είναι παρά ….. Ινστιτούτα καλλιεργείας των μικροβίων, με ακούσια πειραματόζωα τους μικρούς μαθητάς και τους ατυχείς διδασκάλους. Και τούτο διότι δεν φθάνουν τα θρανία!….    Παληά αρρώστεια, παληά πληγή. Συνέβη και στην εποχή του γράφοντος, η έλλειψις αυτή, την οποία συνεπλήρωνε η….. μοναδική καρέκλα του σπιτιού του, αλλά επί τέλους δεν κράτησε πολύ η αχθοφορική εκείνη ιστορία – της μεταφοράς του καθίσματος στον ώμο δια τον φόβον μήπως τα καρεκλοπόδαρά της αποτελέσουν τα  ….. στερεά καύσιμα της θερμάστρας, διότι συντόμως είχε λυθεί τότε το πρόβλημα. Έτσι λοιπόν δια να καλυφθούν αι εις θρανία ελλείψεις της Α΄Εκπαιδευτικής Περιφερείας Δράμας, απαιτούνται χίλια τουλάχιστον θρανία. Περιττόν να προσθέσουμε την έλλειψιν των απαραιτήτων εποπτικών μέσων και οργάνων διδασκαλίας, διότι έχομεν εμπιστοσύνην εις την νοημοσύνην των αναγνωστών μας, οι οποίοι επ΄ ουδενί λόγω πιστεύομεν ότι είναι δυνατόν να υποθέσουν το αντίθετον. Και κοντά στις τόσες άλλες ελλείψεις είναι και η τοιαύτη του σχολιάτρου. Αυτή δικαιολογημένα ίσως. Διότι ποίος θα ήτο ο σκοπός του σχολιάτρου; Να κάμη διαγνώσεις; Είναι γνωστές. Μπορεί ακόμη και ο κοινός άνθρωπος να τις κάμη. Να θεραπεύση τας τυχόν νόσους που θα σημειωθούν; Θα είναι ματαιοπονία μέσα στις συνθήκες αυτές. Γι  αυτό λοιπόν, καλώς έχουσι τα κακώς κείμενα. Θεός φυλάξοι…. κι όποιον πάρη ο χάρος. Και ξέρετε γιατί δεν υπάρχει σχολίατρος; Ίσως είναι η μόνη περίπτωσις που δεν πταίει το υπουργείον. Διότι εις σχετικήν πρόσκλησίν του, κανείς από τους ιατρούς μας, δεν δέχθηκε να διορισθή. Και εδώ, έκλεισεν το υπουργείον τον σχετικόν φάκελλον, σεμνά και …… επιβλητικά, χωρίς να φροντίση για την μετάθεσι κανενός σχολιάτρου από καμμιά άλλη περιφέρεια, πράγμα που επιβάλλεται έστω και αργά, να πράξη.

Ευτυχώς ότι η λειτουργία των μαθητικών κατασκηνώσεων εις τας οποίας έλαβον μέρος 500 μαθηταί κατά το παρελθόν θέρος και η των μαθητικών συσσιτίων κατά τους σχολικούς μήνας συντελεί αρκετά εις το να …..  επιβραδύνεται η καταστροφή της υγείας των μικρών μαθητών με την ελπίδα ότι εν τω μεταξύ το Κράτος θα ενδιαφερθή να κάμη ό,τι επιβάλλεται για τα σχολεία μας.

Και μέσα σε αυτήν την αθλίαν κατάστασιν, εκείνοι που είναι πραγματικοί ήρωες και παλεύουν με όλες τις αντιξοότητες και αντιμετωπίζουν όλες τις δυσχέρειες είναι οι δάσκαλοι.

Οι σμιλευταί αυτοί της άπλαστης παιδικής ψυχής, οι οποίοι πάντοτε κατά τους κρισίμους χρόνους της ιστορίας του Έθνους, υπήρξαν οι στυλοβάται των ιερών εθνικών ιδανικών, παραδόσεων και πεπρωμένων της φυλής και φορείς της εθνικής λαμπάδας, η οποία εφώτιζεν τον Εθνος, δια να πορευθή μέσα εις το σκότος της δουλείας όπου ευρίσκετο και να φθάση και πάλιν εις τους ανοικτούς ορίζοντας της Ελληνικής Ελευθερίας. Και όπως πάντα έτσι και σήμερα μεταπελευθερωτικώς επετέλεσαν και επιτελούν το σκληρόν αλλά υψηλόν προορισμόν των, παρ’  όλας τας αντιξοότητας  που συνήντησαν και συναντούν, παρ΄ όλας τας ελλείψεις, παρ΄ όλας τας ατομικάς οικονομικάς δυσχερείας, που μοιραία τους προσφέρει ο …… ευγενής τίτλος του δραχμοδιαίτου στη σημερινή εποχή μας. Μα μήπως ποτέ ήσαν καλύτερα οι άνθρωποι αυτοί οικονομικώς; Σταλμένοι άλλος σε ένα κατσάβραχο χωρίς σχολείο, ούτε και στέγη για τον ίδιο, άλλος στην άλλη άκρη, άλλος ανάμεσα σε κόσμο που δεν τον πολυκαταλαβαίνει, άλλος ανάμεσα σε ανθρώπους στους οποίους προκαλεί λύπη ίσως η παρουσία του γιατί θα στερηθή των υπηρεσιών του παιδιού του για την βοσκή των ζώων του ή την καπνοκαλλιέργεια, άλλος σε σχολειό ερείπιο χωρίς τζάμια και πόρτες, που θα  ήταν πολύ ζηλευτό σε καμμιά κουκουβάγια μονάχα για στέκι. Κι άλλος…..

Και όμως όλοι αυτοί οι διδάσκαλοι, όπως πάντα, έτσι και σήμερα στα χρόνια μας απέδειξαν ότι είναι γνήσιοι απόγονοι των προ πολλών αιώνων προηγηθέντων, με τα ίδια ιδανικά, την αυτήν δημιουργικότητα, τον ίδιο πατριωτισμό, την ίδια θέλησι, την ίδια πίστι, έχουν τέλος εκείνα τα προσόντα, τα οποία απαιτεί το Έθνος στον έντιμο Έλληνα διδάσκαλο.

Ωπλισμένοι με την υπομονή και επιμονή, με την οποία συγχρόνως είναι προικισμένοι, αγωνίζονται νύχτα μέρα σαν άριστοι καπεταναίοι παραδαρμένοι μέσα στα κύματα της Κρατικής αστοργίας και εγκαταλείψεως για να οδηγήσουν με αυτοσχέδια σχεδία, καμωμένη με όσα και όποια μέσα διαθέτουν, το τσακισμένο καράβι με το πολύτιμο σε επιβάτας από νεαρούς βλαστούς   φορτίο τους φροντίζοντας να μη πνιγή κανείς, μα χωρίς και πουθενά δυστυχώς να φαίνεται λιμάνι σωτηρίας. Με έναν οδηγό μανάχα. Τον κ. επιθεωρητή τον ακατάβλητο σε προσπάθειες και εργατικότητα  κ. Νικήτα Ζούμπο, που κάθε τόσο, όταν μπορεί στέλνει ή πηγαίνει ο ίδιος λίγα εφόδια στους κινδυνεύοντας ναυαγούς του. Που όμως πρώτα; Είναι τόσα πολλά τα κινδυνεύοντα σκάφη, τόσο λίγα τα εφόδια και παρά τα συχνά Σ.Ο.Σ. προς             το υπουργείον  Παιδείας εκείνο δεν απαντά. Ο ασύρματός του είναι χαλασμένος εδώ και χρόνια.

Την αποδοτικότητα και τον ζήλο αυτόν των εκπαιδευτικών στην περιφέρειά του οι οποίοι έκαμαν αληθινά θαύματα για την καλύτερη λειτουργία των σχολείων μπορούμε να αποδώσουμε πολύ ζωντανά με τις φράσεις:

«Με πραγματικήν αυταπάρνησιν το προσωπικόν εργαζόμενον αξιοποιεί την Νίκην της Ελλάδος. Παρά τας αντιξοότητας, ούτοι εστάθησαν  ακλόνητοι εις τας δυσχερείας  επιτελούντες το καθήκον των κατά τρόπον θαυμαστόν».

Εκ των υπηρετούντων διδασκάλων  εις την Α΄Εκπαιδευτικήν Περιφέρειαν οι 63 είναι πτυχιούχοι Παιδαγωγικών Ακαδημιών, οι 49 πτυχιούχοι διδασκαλίων, οι 5 πτυχιούχοι ιεροδιδασκαλείων, 4 Παρθεναγωγείων, 8 Γυμναστών, 4 πτυχιούχοι κατωτέρων προσόντων    και 11 νηπιαγωγείων.