«Πιο κοντά στη ρίζα της ζωής μας»
«Η σύζευξη των δρώμενων, των μύθων, των θρύλων, των ιστοριών
και των παραδόσεων της Μακεδονίας και της Θράκης»
Γράφει ο Γιάννης Παπουτσής
Το Μοναστηράκι, το χωριό μας, πανηγυρίζει κάθε χρόνο την Παρασκευή της Διακαινησίμου.
Γιορτάζει την Παναγία του, τη Ζωοδόχο Πηγή μας.
Η παράδοση θέλει την αυθεντική εικόνα της Παναγίας της Εικοσιφοίνισσας του Παγγαίου να «φεύγει» απ’ τη σπηλιά μας, της Ζωοδόχου Πηγής, από κορυφή βουνού σε κορυφή με προστατευτικές φωτιές γύρω της, για να μην την καταπατήσουν, την καταστρέψουν οι Τούρκοι.
Η εικόνα εκείνη όμως μας άφησε πίσω τα δάκρυά της ως αγιασμό. Μας κατέστησε υπεύθυνους να γιορτάζουμε τη Ζωοδόχο Πηγή.
Πολλές είναι οι μαρτυρίες – γραπτές και προφορικές- που μας λένε ότι παλαιότερα την ημέρα της Ζωοδόχου Πηγής γινόταν μεγάλο πανηγύρι στο Μοναστηράκι μιας και πουθενά αλλού, στη γύρω περιοχή, δεν γιόρταζαν τη μέρα αυτή, συγκεντρώνονταν πολύς κόσμος για να προσκυνήσει αλλά και να διασκεδάσει.
Πολλά λέγονται όχι μόνο για την εμφάνιση της Παναγίας σε ντόπιους και ξένους αλλά και για τα θαύματά της. Είναι εξάλλου πασίγνωστοι «οι θρύλοι και η ιστορία του σπηλαίου στο γραφικό Μοναστηράκι».Η παλαιότερη εκδοχή θέλει τους Τρανίψιους ή Τρανίψες να λατρεύουν τη Γαία Μητέρα…».
Συναισθανόμενοι γι’ αυτό την ευθύνη της συνέχειας δημιουργήσαμε και «οικοδομούμε» από το 1995 και δώθε τον πολιτιστικό θεσμό «ΠΙΟ ΚΟΝΤΑ ΣΤΗ ΡΙΖΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΑΣ», που εμπνευστήκαμε απ’ το στίχο του Σεφέρη, κάνοντάς τον σημαία μας, ταυτίζοντας τη ρίζα με την τοπική ιστορική και πολιτιστική μας παράδοση και κληρονομιά.
Είκοσι πέντε χρόνια πέρασαν αισίως από την καθιέρωσή του. H διοργάνωση των θεματικών αυτών μουσικοχορευτικών εκδηλώσεων από το Σύλλογό μας, στις οποίες μετέχουν τα παραδοσιακά χορευτικά μας συγκροτήματα, Συλλόγων της περιοχής μας, της Ελλάδας καθώς και του εξωτερικού, με στόχο την προβολή της λαϊκής-παραδοσιακής, μουσικοχορευτικής μας κληρονομιάς, έχει αποκτήσει εκείνο το απαραίτητο κύρος και το υψηλό επίπεδο – και εξαιτίας της εφευρετικότητάς τους – για να μας κατατάσσουν στην πρωτοπορία της νέας δημιουργίας, που πάντα βασίζεται στην πλούσια λαϊκή μας παράδοση, τον τοπικό μας πολιτισμό.
Το φετινό θέμα μας είναι: «Η σύζευξη των δρώμενων, των μύθων, των θρύλων, των ιστοριών και των παραδόσεων της Μακεδονίας και της Θράκης».
«…Ήδωνες και Ηδωνοί: … κατοικούν την Ηδωνίδα χώραν…»
Οι Ηδωνοί και Ήδωνες ή Ηδώνες ήταν ισχυρός λαός της αρχαίας Θράκης, εγκατεστημένος μεταξύ των ποταμών Στρυµόνα και Νέστου, γνωστός για την οργιαστική λατρεία του Διονύσου και για τις συγκρούσεις του με τους Αθηναίους.
Ο μυθικός βασιλιάς των Ηδώνων, Λυκούργος, αναφέρεται εν συντομία στην Ιλιάδα. Αργότερα, κατά την ανάπτυξη του αρχαίου δράματος στην Αθήνα, αναπτύχθηκε ο μύθος της εχθρικής αντιμετώπισης του θεού Διονύσου από τον Λυκούργο τον οποίο ο θεός τιμώρησε οδηγώντας τον στην παραφροσύνη. Επίσης έστειλε σιτοδεία (λιμό) στη χώρα του η οποία θα έπαυε μόνο με τον θάνατο του Λυκούργου. Έτσι οι Ηδωνοί τον άφησαν στο Παγγαίο όρος, όπου κατασπαράχθηκε από τα άλογά του.
Ο Ορφέας είναι ένα μυθικό πρόσωπο μπορεί και ιστορικό της αρχαίας Θράκης. Ήταν γιος του βασιλιά Οίαγρου και εγγονός του Χάροπα που αντικατέστησε στον θρόνο τον Λυκούργο. Μητέρα του είναι η μούσα Καλλιόπη, προστάτιδα της Ιστορίας, η οποία τον απέκτησε από τον Θεό Απόλλωνα.
Ο Απόλλων φέρεται ως προστάτης του Ιλίου και των Τρώων που το 10ο έτος της Πολιορκίας τους από τους Αχαιούς δέχονται τη βοήθεια των Θρακών που τους έχει ενώσει υπό την ηγεσία του ο βασιλιάς Ρήσος εκ των Ηδωνών, που είναι γιος του ποταμού Στρυμόνα και της Μούσας Ευτέρπης…
Στο νεκροκρέβατο του Φιλίππου στη Βεργίνα υπάρχει απεικόνιση ενός Διονύσου και ενός Σατύρου που είναι δηλωτικό από τότε της κοινής πίστης και καταγωγής ή συγγένειας των Θρακών με τους Μακεδόνες…
Η περιοχή μας, η Ηδωνίδα γη, που συμπεριλαμβάνει το Παγγαίο, το Φαλακρό και το Μενοίκιο, τις ιερές αυτές οροσειρές, σείεται και δονείται κάθε χρόνο στις 6, 7 και 8 Ιανουαρίου από τους συνταιριασμένους ήχους των ποιμενικών κουδουνιών των μεταμφιεσμένων τραγόμορφων (με προσωπίδες, κουδούνια, στάχτες, καμπούρες, κ.ά.)…
Εμείς επιδιώκουμε να διαφυλάττουμε όλα όσα άντεξαν στο χρόνο σεβόμενοι τη σχέση ιστορίας, πολιτισμού και κοινωνίας και ιδιαίτερα στην αθέατη πλευρά της συλλογικής μας μνήμης.
Κεντρική ομιλήτρια θα είναι η κ. Βασιλική Π. Πουλιούδη, Αρχαιολόγος, Προϊσταμένη Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και Μουσείων της εφορείας Αρχαιοτήτων Δράμας με θέμα: «Μοναστηράκι: Οδοιπορικό στον χρόνο»
Η παράδοσή μας είναι τόσο πλούσια και το εύρος της τόσο πλατύ, για να βολευτούμε μόνο σ’ αυτά που έγιναν.
Φέτος είμαστε πολύ ευτυχείς που αισίως συμπληρώνονται 25 χρόνια από την καθιέρωση του Πολιτιστικού μας Θεσμού «ΠΙΟ ΚΟΝΤΑ ΣΤΗ ΡΙΖΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΑΣ»,
Και του χρόνου!
Χριστός Ανέστη και Χρόνια Πολλά!
Γιάννης Παπουτσής Πρόεδρος του Μορφωτικού & Πολιτιστικού Συλλόγου Μοναστηρακίου Δράμας και του Κέντρου Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ανατολικής Μακεδονίας (ΚΕΠΑΑΜ)
