Η κα. Περιστέρη στο Αρχαιολογικό Μουσείο Δράμας
Κ. Περιστέρη: «Το ταφικό μνημείο του
Τύμβου Καστά είναι ένα οικουμενικό
μνημείο παγκόσμιας απήχησης…»
► Πολύ σημαντικό κέντρο το τρίπολο Αμφίπολη – Δράμα – Φίλιπποι
► Απώτερος στόχος είναι να γίνει το μνημείο επισκέψιμο, όχι μόνο για Έλληνες, αλλά για όλο τον κόσμο
Της Σουζάνας Θεοδωρίδου
Στον κατάμεστο από κόσμο χώρο του Αρχαιολογικού Μουσείου Δράμας, πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Παρασκευής 18 Οκτωβρίου, η πολύ ενδιαφέρουσα ομιλία της αρχαιολόγου και Τομεάρχη Πολιτισμού της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, κα. Κατερίνας Περιστέρη, με θέμα: «Μνημειακό Ταφικό Συγκρότημα Τύμβου Καστά Αμφίπολη».
Στις δηλώσεις της στα τοπικά μέσα η κα. Περιστέρη, αναφέρθηκε στην ανασκαφική έρευνα στον Τύμβο Καστά από το 2012 μέχρι και το 2014 την οποία ανέπτυξε κατά τη διάρκεια της ομιλίας της. «Αυτή τη στιγμή γίνονται εργασίες στερέωσης, συντήρησης και αναστήλωσης, μέσω του ΕΣΠΑ, έτσι ώστε να μπορέσει το μνημείο αυτό να γίνει επισκέψιμο και να γίνει πόλος έλξης για την ανάπτυξη ολόκληρης της περιοχής», ανέφερε η κα. Περιστέρη, ενώ σε ερώτησή για το ποιοι ήταν οι λόγοι που διακόπηκαν οι εργασίες το προηγούμενο διάστημα η κα. Περιστέρη υποστήριξε ότι: «Δυστυχώς ήταν καθαρά πολιτικό το θέμα και πήγαμε αρκετά πίσω, αλλά τώρα προχωρούμε μπροστά».
Σε ότι αφορά στο τρίπολο Αμφίπολη – Δράμα – Φίλιπποι και στην ανάδειξή τους, η κα. Περιστέρη ανέφερε ότι την προκειμένη στιγμή δουλεύουν για την προβολή του τόπου. Αν προβληθεί η Αμφίπολη, προβάλλεται και η Δράμα και οι Φίλιπποι. Οι Φίλιπποι είναι ένας σημαντικός αρχαιολογικός χώρος και η ίδια η Δράμα έχει ωραία ευρήματα, όπως σημείωσε η αρχαιολόγος. «Είναι λογικό να αναδειχθεί, γιατί η Αμφίπολη είναι με τη Δράμα και με τους Φιλίππους ένα κέντρο πραγματικά πολύ σημαντικό. Ένα τρίγωνο σημαντικό. Έχω δουλέψει 13 ολόκληρα χρόνια για τη Δράμα. Έχω σκάψει στην Καλή Βρύση, στον Αρκαδικό, στους Ποταμούς, στην Εξοχή, στην Πλατανιά, σε πολλές θέσεις της Δράμας. Και έκανα και το Μουσείο της Δράμας. Για αυτό είμαι πολύ χαρούμενη που βρισκόμαστε εδώ».
Σε ερώτηση για το στάδιο που βρίσκεται η ανασκαφή στον συγκρότημα του Τύμβου Καστά στην Αμφίπολη, η κα. Περιστέρη υποστήριξε ότι αυτή τη στιγμή αυτό που προέχει είναι να γίνει η στερέωση και η συντήρηση των ευρημάτων που έχουν βγει στην επιφάνεια. Γιατί πρώτα πρέπει αυτά να γίνουν επισκέψιμα, να τα δουν όλοι οι άνθρωποι. Από εκεί και πέρα η έρευνα είναι ανοικτή.
Σε αναφορά της για το πότε θα είναι επισκέψιμο το συγκρότημα του Τύμβου Καστά, η κα. Περιστέρη επεσήμανε μεταξύ άλλων ότι: «Ακόμη δεν θέλουμε να πούμε. Για την ώρα μπήκαμε ενεργά στο να γίνουν εργασίες. Κι αφού τελειώσουν οι εργασίες αυτές να μπορούμε να πούμε για το πότε θα είναι επισκέψιμο. Όσο πιο γρήγορα τελειώσουν οι εργασίες αυτές, τόσο πιο γρήγορα θα γίνει».
Αρχαιολογικό Μουσείο Δράμας
Κατά την έναρξη της ομιλία της η κα. Περιστέρη αναφέρθηκε στο Αρχαιολογικό Μουσείο Δράμας, στο οποίο συνέβαλε τα μέγιστα η ίδια, λέγοντας μεταξύ άλλων ότι: «Είμαι συγκινημένη πραγματικά γιατί ο χώρος αυτός έγινε Μουσείο και με τη δική μου δουλειά, όπως και όλης της Εφορείας Αρχαιοτήτων βέβαια. Ήταν μια περίοδος που δουλέψαμε σκληρά όλοι για να γίνει το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο της Δράμας. Και χαίρομαι που είναι ένας τόπος που πραγματικά είναι το κέντρο του πολιτισμού και της ανάπτυξης για την περιοχή. Γεμίζει η καρδιά μου κάθε φορά που επισκέπτομαι την Δράμα».
Μνημειακό ταφικό συγκρότημα στον Τύμβο Καστά
Πρόκειται για ένα μοναδικό παγκόσμιο μνημείο το ταφικό συγκρότημα στον Τύμβο Καστά, όπως σημείωσε η κα. Περιστέρη, γεγονός που δεν αναφέρει μόνο η ίδια, αλλά όπως επεσήμανε έτσι το χαρακτηρίζουν αρχαιολόγοι από την Ευρώπη, αλλά και από ολόκληρη την Μεσόγειο.
Όταν ξεκίνησε η ανασκαφή στον Τύμβο Καστά το 2011, η περιοχή όπως εξήγησε η κα. Περιστέρη, ήταν αφημένη στη μοίρα της. Ήταν πεδίο βολής πριν από κάποια χρόνια, ενώ στους Βαλκανικούς και στους Παγκόσμιους Πολέμους υπήρχαν παραχώματα από τις συμμαχικές και τις βουλγαρικές δυνάμεις, σημειώνοντας μεταξύ άλλων η κα. Περιστέρη, ότι η περιοχή αυτή πέρασε τα πάνδεινα.
Την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου η Αμφίπολη γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη. Έγινε η έδρα, το κέντρο, από όπου ξεκινούσαν οι μεγάλοι στρατηγοί – Νέαρχος, Ηφαιστίωνας, Λαομέδοντας κ.α. – οι οποίοι έκαναν έδρα τους την Αμφίπολη, ετοίμαζαν τα καράβια, πριν ξεκινήσουν για την μεγάλη εκστρατεία στην Ασία, γιατί υπήρχε το χρυσοφόρο Παγγαίο, υπήρχαν τα κοιτάσματα εκεί, καθώς επίσης υπήρχε και η ξυλεία για να κατασκευάσουν τα καράβιά τους. Αποτέλεσμα ήταν να δημιουργηθεί ο σημαντικός στόλος, που ξεκίνησε, πήγε στην Ασία και στη συνέχεια ακολούθησαν οι επιτυχίες την εποχή των Μακεδόνων, χαρακτηρίζονταν την περίοδο αυτή ιδιαίτερα σημαντική.
«Για το μνημείο μπορούμε να πούμε ότι ήταν παραγγελία του Μεγάλου Αλεξάνδρου για τον μεγάλο αγαπημένο του στρατηγό, τον Ηφαιστίωνα, που βρήκαμε και επιγραφές. Έγινε ένα λαμπρό ταφικό συγκρότημα το οποίο αποτελείται από τον περίβολο, από τον τάφο με τους τέσσερις χώρους, καθώς και το λιοντάρι στην κορυφή του Τύμβου.
Το 2004, αφού έσκαψα καμιά εικοσαριά αρχαϊκούς τάφους στο εσωτερικό, ξεκίνησα να βρω πως είναι ακριβώς ο Τύμβος, γιατί κανονικά ήταν κυκλικός. Όλοι οι Τύμβοι είναι κυκλικοί. Από τις ανασκαφές όλων αυτών των χρόνων, η περιοχή αυτή είχε γίνει ένα τραπέζιο και είχε χαθεί δηλαδή η αρχική της μορφή. Έπρεπε να κάνουμε μια έρευνα για να δούμε πού ξεκινούσε ο Τύμβος», ανέφερε η κα. Περιστέρη.
Όλος ο κόσμος αναρωτιέται και λέει, όπως ανέφερε κατά την ομιλία της η κα. Περιστέρη, έγινε ένας τέτοιος περίβολος για έναν τάφο μόνο; Είναι το ερώτημα που πλανιέται, και η ίδια απάντησε γιατί όχι;
Όλο το εσωτερικό του Τύμβου, περιελάμβανε παλαιότερες ταφές τις οποίες προστάτεψαν εκείνα τα χρόνια και δυστυχώς μεταγενέστερα η αρχαιοκαπηλία δημιούργησε τεράστιες καταστροφές, όπως και οι πόλεμοι και οι διάφορες επιδρομές από τα ρωμαϊκά χρόνια και μετά, με καταστροφή μεγάλου μέρους του Τύμβου.
«Επειδή ξεκίνησα κι έσκαψα όλο τον περίβολο – με τους συνεργάτες μου, γιατί πάντα υπάρχει ένα επιτελείο επιστημόνων όλων των ειδικοτήτων, που δουλεύουμε για αυτά τα θέματα- η ανασκαφή προχώρησε και 10 μέτρα εσωτερικά του Τύμβου. Ο μόνος τάφος που βρήκαμε ήταν αυτός. Κι αυτό το βρήκαμε το 2014, αφού κλείσαμε τον κύκλο του περιβόλου. Αν κάναμε αντίθετα την ανασκαφή, θα τον βρίσκαμε νωρίτερα τον τάφο. Αλλά ξεκινήσαμε από την άλλη πλευρά. Βέβαια ήμασταν τυχεροί, γιατί βρήκαμε και γύρω στα 100 μέτρα περιβόλου, το οποίο είναι σε άριστη κατάσταση».
Ο περίβολος του ταφικού μνημείου και το Λιοντάρι της Αμφίπολης
Βρέθηκαν περίπου 100 μ. περιβόλου σε άριστη κατάσταση. Υπάρχει το αντίθυμα στον περίβολο, το οποίο προέρχεται από τοπική πέτρα, και είναι ένας λίθος ο οποίος τρίβεται εύκολα και δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί όπως εξήγησε η κα. Περιστέρη, για σημαντικά μνημεία. Εξωτερικά του περιβόλου μάλιστα, έχουν τοποθετηθεί μάρμαρα προερχόμενα από τη Θάσο τα οποία είναι σαν να τοποθετήθηκαν χθες, όπως επεσήμανε η κα. Περιστέρη.
«Αυτός ο περίβολος ήταν άγνωστος μέχρι τις ανασκαφές που κάναμε το 2011. Κι όταν ξεκινούσα τότε, λέγανε “δεν χρειάζεται, τώρα τι τα θέλεις τα λεφτά, τι τα ζητάς, αφού δεν έχει τίποτα εκεί πέρα, ότι ήταν να σκαφτεί σκάφτηκε”. Παρόλα αυτά η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας βοήθησε τότε, για αυτό πραγματικά νιώθω μεγάλη χαρά που μπήκαμε μαζί με τον Απόστολο Τζιτζικώστα, ο οποίος στάθηκε στο έργο μας αυτό και βοήθησε από την Περιφέρεια. Τότε μάλιστα βοήθησε και το Υπουργείο Μακεδονίας – Θράκης και στη συνέχεια βέβαια το Υπουργείο. Μέχρι το 2014, από το 2015 και μετά, το μνημείο έμεινα στην αφάνεια.
Μέχρις ότου τώρα ξαναγίνονται πάλι δουλειές, με τα χρήματα του ΕΣΠΑ, για να κάνουμε συντηρήσεις, στερεώσεις, αναστηλώσεις, έτσι ώστε ο απώτερος στόχος είναι να γίνει το μνημείο επισκέψιμο, όχι μόνο για Έλληνες, για όλο τον κόσμο. Και για προβολή όχι μόνο της Αμφίπολης, όχι μόνο της Δράμας και των Φιλίππων, αλλά όλης της Ελλάδας. Περιμένει και η Ευρώπη και όλος ο κόσμος το μνημείο αυτό να το επισκεφτεί. Και έχουμε υποχρέωση. Για αυτό κι εγώ λέω ότι είναι οικουμενικό μνημείο και παγκόσμιας απήχησης», εξήγησε μεταξύ άλλων η κα. Περιστέρη.
Όταν τύχαμε τα πρώτα κομμάτια του περιβόλου, η χαρά μας ήταν μεγάλη. Ακολουθήσαμε μετά και κάναμε όλο τον κύκλο. Η διάμετρος του περιβόλου φτάνει τα 158,40 μ. Το λιοντάρι που βρίσκεται σήμερα στον Στρυμόνα, βρισκόταν στην κορυφή του Τύμβου, και ο Τύμβος έφτανε σε ύψος τα 33 μ.
«Η έρευνά μας που έγινε με μεγάλη προσοχή στην ευρύτερη περιοχή, όταν ψάχναμε για τα αρχιτεκτονικά κομμάτια του περιβόλου ήταν σε όλη την γύρω περιοχή, και εκτός Αμφιπόλεως. Όταν φτάσαμε και κοιτάξαμε προσεκτικά στο μνημείο του Λέοντα και δίπλα, είδαμε ότι υπήρχαν πάρα πολλά κομμάτια από τον περίβολο. Η βάση που ήταν το λιοντάρι ήταν καθαρά συμβατική, καθώς η αρχική του βάση δεν είναι αυτή και τα κομμάτια βέβαια ανήκουν στον ταφικό περίβολο. Μελλοντικά και σε δεύτερη φάση, το λιοντάρι θα μεταφερθεί στην κορυφή του Τύμβου και βέβαια όλα αυτά τα κομμάτια θα προστεθούν στον περίβολο μετά από συστηματική μελέτη και έρευνα η οποία ήδη γίνεται. Με αποτέλεσμα να έχουμε και την συντήρηση, στερέωση και αναστήλωση του περιβόλου μαζί με την συντήρηση και την στερέωση του κυρίως τάφου».
Αξίζει να αναφέρουμε ότι η ομιλία, πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του 5ου Περιφερειακού Φεστιβάλ Via Egnatia στη Δράμα. Μεταξύ άλλων, χαιρετισμό απηύθυνε ο εκπρόσωπος του Μητροπολίτης Δράμας κ. Παύλου, ο περιφερειάρχης ΑΜΘ. Κ. Χρ. Μέτιος, ο χωρικός αντιπεριφερειάρχης Δράμας κ. Γ. Παπαδόπουλος, και ο εντεταλμένος περιφερειακός σύμβουλος πολιτισμού κ. Γρ. Παπαεμμανουήλ.
