Ανακύκλωση – Βελτίωση Ποιότητας Ζωής

Του Αθανάσιου Κάππα

Πολ. Μηχανικός & Συγκοινωνιολόγος

MSc. Civil & Traffic Eng

Ανακύκλωση είναι η διαδικασία δημιουργίας νέων προϊόντων από ένα προϊόν που έχει εξυπηρετήσει τον αρχικό σκοπό του.

Η Ανακύκλωση στις μέρες μας αποτελεί βασική προϋπόθεση για την προστασία του περιβάλλοντος και του μέλλοντος μας. Δεν είναι μια εφήμερη τάση της εποχής, αλλά αντίθετα, υποχρέωση κάθε πολιτισμένης κοινωνίας και κάθε πολίτη που σέβεται και εκτιμά τον εαυτό του. Κάθε κοινωνίας και κάθε πολίτη που έχει ως στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του.

Οφέλη Ανακύκλωσης

Τα οφέλη της ανακύκλωσης, ή ευρύτερα της εναλλακτικής διαχείρισης των αποβλήτων είναι γνωστά και πλήρως τεκμηριωμένα. Η ανακύκλωση συμβάλλει στη βιώσιμη ανάπτυξη από οικονομική, περιβαλλοντική και κοινωνική σκοπιά. Αποτελεί την πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση για τη διαχείριση των αποβλήτων διότι επιτυγχάνει οικονομικά οφέλη, συμβάλλει στην αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προβλημάτων και δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας.

Οικονομικά:Τα οφέλη αυτά εστιάζονται στην αξία των υλικών που ανακτώνται μέσω της ανακύκλωσης. Ο κύκλος εργασιών της ανακύκλωσης των πιο σημαντικών υλικών σχεδόν διπλασιάστηκε την περίοδο 2004-2008 στην Ευρωπαϊκή Ένωση (από 32,5δις € σε 60,5δις €) για να πέσει στα 37,2 δις €, το 2009, λόγω της οικονομικής ύφεσης, παραμένοντας όμως σε υψηλότερα επίπεδα από ότι πέντε χρόνια πριν. Η παραπάνω αξία υποεκτιμά την πραγματική οικονομική αξία της ανακύκλωσης καθώς δεν περιλαμβάνει δραστηριότητες που συνδέονται με την ανακύκλωση των πιο σημαντικών υλικών, ούτε όλα τα ανακυκλώσιμα υλικά. Τη μεγαλύτερη αξία έχουν τα μέταλλα (σίδηρος, χάλυβας, αλουμίνιο και χαλκός) και ακολουθεί το χαρτί και το χαρτόνι.

Περιβαλλοντικά:Η ανεξέλεγκτη απόρριψη των αποβλήτων στο περιβάλλον εγκυμονεί πολλούς κινδύνους που πολλές φορές δεν γίνονται άμεσα αντιληπτοί. Απόβλητα όπως οι μπαταρίες και τα ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά είδη περιέχουν επικίνδυνες ουσίες όπως μόλυβδο, υδράργυρο, κάδμιο κ.λ.π. που η διάχυσή τους στο περιβάλλον έχει επιπτώσεις στο έδαφος, το νερό, τους οργανισμούς, ακόμη και στον άνθρωπο. Ειδικά τα απόβλητα λιπαντικών ελαίων θεωρούνται επικίνδυνα για τη δημόσια υγεία. Το πλαστικό χρειάζεται αιώνες για να αποδομηθεί και η παρουσία του μπορεί να προκαλέσει ακόμη και το θάνατο σε υδρόβιους και άλλους οργανισμούς. Η απόρριψη του γυαλιού σε χωματερές κοντά σε δασικές εκτάσεις προκαλεί συχνά πυρκαγιές.

Η διαχείριση των αποβλήτων συνδέεται άμεσα με την κλιματική αλλαγή με πολλούς τρόπους. Τα απόβλητα που αντί να ανακυκλώνονται καταλήγουν σε ΧΥΤΑ, κατά την αποσύνθεσή τους εκπέμπουν μεθάνιο, ένα αέριο του θερμοκηπίου 25 φορές ισχυρότερο από το διοξείδιο του άνθρακα. Επιπλέον η ανακύκλωση υλικών αντί της παραγωγής τους από πρώτες ύλες απαιτεί λιγότερη ενέργεια και επομένως εκπέμπονται και μικρότερες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα (CO2)στην ατμόσφαιρα. Για την Ε.Ε., έρευνα της Ökopol (Γερμανικό Ινστιτούτο Περιβαλλοντικής Στρατηγικής) υπολογίζει την εξοικονόμηση αερίων του θερμοκηπίου από την τρέχουσα ανακύκλωση των αστικών στερεών αποβλήτων σε 160εκ. τόνους διοξειδίου του άνθρακα, που αντιστοιχεί στην συνολική ποσότητα που παράγουν ολόκληρη η Ελλάδα και η Φιλανδία μαζί. Μια άλλη μελέτη που έκανε το προαναφερόμενο Ινστιτούτο το 2008, υπολόγισε ότι εαν το ποσοστό της ανακύκλωσης των οικιακών αποβλήτων φτάσει το 50% έως το 2020, το CO2 θα μειωθεί περισσότερο από 89 εκατομμύρια τόνους ποσό που αντιστοιχεί στην απόσυρση από τους δρόμους 31 εκατομμυρίων αυτοκινήτων. Το ποσοστό ανακύκλωσης των οικιακών αποβλήτων το 2012 ήταν γύρω στο 37%, καθιστώντας τον στόχο του 50% της Ευρωπαϊκής Ένωσης εφικτό, αν γινει εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πιστεύει ότι μαζί την περιβαλλοντικά φιλική διαχείριση απορριμάτων, η ανακύκλωση μπορεί να βοηθήσει στην επίτευξη των στόχων του 2020 της ΕΕ σχετικά με τις εκπομπές καυσαερίων.

Κοινωνικά: Η ανακύκλωση συμβάλλει καθοριστικά στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Οι εργασίες της συλλογής, διαλογής, επεξεργασίας, αποσυναρμολόγησης κλπ απασχολούν περισσότερους εργαζόμενους από ότι η ταφή των αποβλήτων. Ανάλογα με το υλικό και τη χώρα, υπολογίζεται ότι η ανακύκλωση της ίδιας ποσότητας αποβλήτων δημιουργεί 6 έως 10 φορές περισσότερες θέσεις εργασίας από ότι η ταφή ή το κάψιμο. Στην Ε.Ε. έχει εκτιμηθεί ότι οι εργαζόμενοι στην ανακύκλωση αυξήθηκαν από 230.000 το 2000, σε 512.000 το 2008, μια αύξηση 10,57% ετησίως. Η αύξηση αυτή ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη στον κλάδο της οικο-βιομηχανίας μετά τον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Ειδικότερα για την Ελλάδα υπολογίζεται ότι η ανακύκλωση συνεισφέρει σε περίπου 3.600 θέσεις πλήρους απασχόλησης.

• Προστασία του Περιβάλλοντος

Η ανακύκλωση βοηθά στην προστασία του περιβάλλοντος από χημικές και επικίνδυνες ουσίες που μπορεί να διαφύγουν στην ατμόσφαιρα, στο νερό και στο έδαφος από απορρίμματα που δεν τα έχουμε διαχειριστεί σωστά. Οι ουσίες αυτές μπορεί να εισέλθουν στην τροφική αλυσίδα και να δημιουργήσουν πολύ σοβαρά προβλήματα τόσο στα ζώα όσο και στον άνθρωπο ο οποίος αποτελεί τον τελευταίο κρίκο της αλυσίδας αυτής. Τα προβλήματα αυτά μπορεί να είναι λοιμώξεις, χρόνιες παθήσεις και πολύ σοβαρές ασθένειες όπως ο καρκίνος.  Επίσης, η ανεξέλεγκτη απόθεση των απορριμμάτων μπορεί να αποτελέσει εστία μικροβίων και παθογόνων μικροοργανισμών.

• Βελτίωση Ποιότητας Ζωής – ΕΥ ΖΗΝ

Η Ανακύκλωση και κυρίως η σωστή ανακύκλωση συμβάλλει στη δημιουργία ενός καθαρού και υγιούς περιβάλλοντος τόσο σήμερα όσο και αύριο, προστατεύοντας την υγείας μας και συμβάλλοντας σημαντικά στη βελτίωση της ποιότητας ζωής τη δική μας και των παιδιών μας. Tι εννοούμε όμως λέγοντας “Ποιότητα Ζωής” ή αλλιώς “Ευ Ζην”;  Το“Ευ Zην” είναι τρόπος σκέψης, τρόπος ζωής με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του ανθρώπου και των γύρω του σε όλους τους τομείς. Απαραίτητο συστατικό του “Ευ Ζην” είναι η υγεία, σωματική, πνευματική και ψυχική.  Είναι καθετί που μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα της ζωής μας σήμερα χωρίς να υποβαθμίσει την ποιότητα της ζωής μας αύριο. Η υγεία αποτελεί αναπόσπαστο συστατικό της καλής ποιότητας ζωής, και το καθαρό περιβάλλον αποτελεί βασική προϋπόθεση της υγείας.

• Αποφόρτιση του Περιβάλλοντος από μεγάλες ποσότητες αποβλήτων

Η Ανακύκλωση βοηθά σημαντικά στην αποφόρτιση του περιβάλλοντος από μεγάλες ποσότητες αποβλήτων αφού μεγάλο ποσοστό των απορριμμάτων που παράγουμε καθημερινά μπορεί να ανακυκλωθεί.

• Εξοικονόμηση πρώτων υλών και ενέργειας

Η Ανακύκλωση βοηθά στην εξοικονόμηση πρώτων υλών. Δεν χρειάζεται επομένως να κόψουμε νέα δέντρα για την παραγωγή χαρτιού ή να εξορύξουμε εκ νέου ορυκτά όπως το βωξίτη για την παραγωγή αλουμινίου.

Επίσης, η ανακύκλωση βοηθά στην εξοικονόμηση ενέργειας αφού η ενέργεια που απαιτείται για την παραγωγή προϊόντων από πρωτογενείς πρώτες ύλες είναι πολλαπλάσια από αυτήν που απαιτείται, όταν η παραγωγή γίνεται από χρησιμοποιημένα υλικά.

Παραδείγματα:

• Με ένα τόνο ανακυκλωμένου γυαλιού εξοικονομούμε ενέργεια αντίστοιχη με 135 λίτρα πετρελαίου
• Με την ανακύκλωση ενός τόνου χαρτιού σώζουμε τη ζωή 17 δέντρων
• Για να κατασκευαστεί ένα αλουμινένιο κουτί χρειάζεται τόση ενέργεια όση για να ακούσουμε ραδιόφωνο για 4 ώρες ή να δούμε τηλεόραση για 3 ώρες
• Καθαρίζουμε το περιβάλλον από το πλαστικό αφού το πλαστικό χρειάζεται 450 χρόνια για να αποσυντεθεί στη φύση