Το σημερινό πρόγραμμα σε Βώλακα, Καλή Βρύση, Πετρούσα και Πύργους
Μικροί και μεγάλοι στα χωριά της Δράμας παρακολούθησαν
και φέτος τα λαϊκά
δρώμενα του τριημέρου των Φώτων
Στα χωριά Μοναστηράκι, Ξηροπόταμος, Πύργοι, Πετρούσα, Βώλακας, Καλή Βρύση και Παγονέρι
Της Σουζάνας Θεοδωρίδου
Πλήθος επισκεπτών από ολόκληρη την Ελλάδα, για άλλη μια χρονιά παρακολούθησε τα λαϊκά δρώμενα του τριημέρου των Φώτων στην περιοχή μας, αψηφώντας τις χαμηλές θερμοκρασίες που σημειώθηκαν στην περιοχή. Με τα δρώμενα αυτά, ουσιαστικά ολοκληρώνεται και το Δωδεκαήμερο των εορτών των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Φώτων.
Μπαμπούγερα, Αράπηδες, Γκιλίγκες, Τσέτες, Κωδονοφόροι και άλλα πολλά, ξόρκισαν τα κακά πνεύματα για τη νέα χρονιά και ευχήθηκαν καλή ευετηρική χρονιά και φυσικά καλοτυχία.
Τα λαϊκά αυτά δρώμενα, αναβιώνουν κάθε χρόνο στην ευρύτερη περιοχή της Δράμας, και σε χωριά τα οποία βρίσκονται κυρίως σε ορεινές περιοχές όπως το Μοναστηράκι, ο Ξηροπόταμος, οι Πύργοι, η Πετρούσα, ο Βώλακας, η Καλή Βρύση, και το Παγονέρι.
Πρόκειται για κορυφαίες εκφάνσεις μιας πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς και παράδοσης, η οποία έχει τις ρίζες της στη Διονυσιακή λατρεία που από αρχαιοτάτων χρόνων υπήρχε στην περιοχή μας.
Τα δρώμενα του Δωδεκαημέρου, αποβλέπουν στην καλοτυχία, στην γονιμότητα και την καρποφορία της γης. Οι εκδηλώσεις αυτές, έχουν πολύ μεγάλη αποδοχή από την κοινωνία, καθώς κρατούν ψηλά τις αξίες και τις παραδόσεις του τόπου μας.
Στα επτά χωριά της περιοχής μας, τελούνται κάθε χρόνο τα δρώμενα, οι ρίζες των οποίων χάνονται στα βάθη των αιώνων και οι κάτοικοι τους είναι περήφανοι που τα διέσωσαν και τα διασώζουν αναλλοίωτα.
Με τις μεταμφιέσεις τους και την κωδωνοφορία, διώχνουν το κακό στην αέναη του καλού με το κακό, για να υπηρετήσουν την ευετηρία, η οποία έχει τους πυλώνες της στην γονιμότητα και την καρποφορία.
Το σημερινό πρόγραμμα
Το πρόγραμμα των λαϊκών δρώμενων του Δωδεκαημέρου στο Νομό Δράμας, ξεκίνησε την περασμένη Κυριακή 5 του μηνός και ολοκληρώθηκε σήμερα.
Σύμφωνα με το σημερινό πρόγραμμα, στον Βώλακα στις 2 μ.μ., θα γίνει η τέλεση του παραδοσιακού γάμου και στις 4.30 μ.μ., στην πλατεία θα ακολουθήσει το δρώμενο των «Αρκούδων».
Στον Βώλακα, τα δρώμενα των Θεοφανείων αρχίζουν στις 6 Ιανουαρίου, με το έθιμο της «μπάρας». Ρίχνουν στο σιντριβάνι πρώτα τον παπά, τον πρόεδρο του χωριού και ακολουθούν οι νεόνυμφοι της περασμένης χρονιάς και όσοι άλλοι το επιθυμούν.
Σήμερα, 8 Ιανουαρίου, είναι η ημέρα του Μπάμπιντεν, όπου γίνεται αναπαράσταση παραδοσιακού γάμου. Όλοι οι συμμετέχοντες ακολουθούν τη διαδικασία και τα τελετουργικά ενός κανονικού γάμου. Μετά την τελετή, ακολουθεί γλέντι με τη συμμετοχή του κόσμου. Παράλληλα, σήμερα εμφανίζονται και οι Αρκούδες, μεταμφιεσμένοι με δέρματα που καλύπτουν όλο το σώμα, μεγάλη μάσκα, κουδούνι κρεμασμένο στη μέση.
Δρουν κατά ομάδες με αρχηγό τον Αρκουδιάρη ο οποίος τραγουδάει κτυπώντας τον νταχαρέ και οι Αρκούδες χορεύουν στο ρυθμό του, συνήθως κινούνται χοροπηδώντας στο ρυθμό του Αρκουδιάρη και κτυπούν με τα δυο χέρια το κουδούνι που έχουν στη μέση. Η κίνηση αυτή γίνεται για εκφοβισμό κατά μια εξήγηση, ως παραλήρημα ερωτισμού κατά μια άλλη.
Παράλληλα, στις 2 μ.μ., στην Καλή Βρύση, στην πλατεία θα πραγματοποιηθεί το δρώμενο του σατυρικού γάμου.
Στην Καλή Βρύση, κυρίαρχο στοιχείο είναι τα Μπαμπούγερα, άνθρωποι μεταμφιεσμένοι που κάνουν την εμφάνιση τους το τριήμερο 6,7 και 8 Ιανουαρίου, στα σοκάκια και στους δρόμους του χωριού.
Το έθιμο κορυφώνεται σήμερα με την αναπαράσταση του σατυρικού γάμου, συνδυάζοντας παραδοσιακά στοιχεία με νεωτερικά. Τη νύφη, υποδύεται πάντα άντρας και μετά την τέλεση του μυστηρίου στην κεντρική πλατεία του χωριού, την κλέβουν οι Μπαμπούγεροι από τον γαμπρό και αργότερα του την επιστρέφουν. Στο ρόλο των κουμπάρων προσκαλούνται πολιτιστικοί σύλλογοι διάφορων περιοχών.
Τέλος, η ημέρα αυτή είναι αφιερωμένη στο «ιερό» πρόσωπο της γριάς μαμής, που τα παλαιότερα χρόνια ξεγεννούσε όλες τις γυναίκες του χωριού.
Ακολούθως, στις 4 μ.μ., στην Πετρούσα στην αυλή του σχολείου θα πραγματοποιηθεί το δρώμενο της «Μπάμπως».
Κάθε χρόνο στις 6,7 και 8 Ιανουαρίου, στην Πετρούσα, τελείται το «Μπάμπιντεν», ένα δρώμενο που οι ρίζες του χάνονται στο βάθος του χρόνου και αποβλέπει στην καλοτυχία, τη γονιμότητα, την καρποφορία, την απελευθέρωση της γης από τα δεσμά του χειμώνα. Κυρίαρχο σύμβολο του εθίμου είναι η καμήλα, που συμβολίζει τις αντίξοες συνθήκες και τις περιπέτειες του ανθρώπου μέσα στη ζωή.
Σήμερα το απόγευμα, ξεκινά η πομπή από την πλατεία και καταλήγει στον αύλειο χώρο του δημοτικού σχολείου. Εκεί, γίνεται η αναπαράσταση οργώματος και σποράς καθώς και άλλων εργασιών, με την παρουσία του σταχτή και των «ανδρείκελων» που αναπαριστούν την γενετήσια ορμή και το «Μπάμπιντεν» κορυφώνεται με γλέντι που συνεχίζεται μέχρι αργά το βράδυ.
Τέλος, στους Πύργους, σήμερα στις 6 μ.μ., στην πλατεία, θα ακολουθήσει το δρώμενο της «Μπάμπως».
Η τέλεση του δρώμενου στους Πύργους ξεκινάει από το πρωί της ημέρας των Θεοφανείων, και διαρκεί τρεις ημέρες. Συμμετέχουν όλοι οι κάτοικοι του χωριού. Οι άντρες, μεταμφιέζονται σε «Αρκούδες» που φορούν ολόσωμες προβιές, όπου φέρουν στη μέση κουδούνια.
Η σημερινή μέρα, είναι αφιερωμένη στη μαμή του χωριού ή «Μπάμπω». Στολίζουν ένα γαϊδουράκι με διάφορα ρούχα και ανεβάζουν επάνω του τις γριές αλλά και όσους άλλους το επιθυμούν.
