«Ανθρωπιστές», «αλληλέγγυοι»,

και τουρκική εξωτερική πολιτική

Γράφει ο Βασίλης Τσιάντος

Καθηγητής Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος

 Τις τελευταίες ημέρες διάφοροι «αστέρες» της πολιτικής  μας ζωής εξέφρασαν την άποψή τους για την πολιτική που ακολούθησε η ελληνική κυβέρνηση από την πρώτη ημέρα της κρίσης στον Έβρο και το Αιγαίο. Ξεφύτρωσαν ένα σωρό «ανθρωπιστές», «αλληλέγγυοι» των εξαθλιωμένων και ταλαίπωρων προσφύγων που αφήνουν τα σπίτια τους για να βρουν ένα καλύτερο αύριο. Ακόμη, όμως και έτσι να είναι τα πράγματα, πού αναζητούν το καλύτερο αύριο; Στην Ελλάδα; Με την οικονομική κρίση να μαστίζει εδώ και δέκα χρόνια την κοινωνία μας; Γιατί όχι, με απευθείας πτήσεις στην φιλόξενη και οικονομικά εύρωστη Γερμανία;

Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή. Η κρίση που ξέσπασε πριν λίγες ημέρες, στις 28 Φεβρουαρίου, έχει σαν πρώτη παράμετρο την ανθρωπιστική πλευρά, διότι δεν παύει να είναι όλοι οι «πρόσφυγες» άνθρωποι, όπως πολύ σωστά επισημαίνουν συμπατριώτες μας. Το ερώτημα βέβαια είναι ποιες είναι οι προθέσεις τους; Είναι αγνές και επιζητούν όλοι μία καλύτερη ζωή ή είναι συνειδητοί ή ασυνείδητοι πράκτορες υποστηρίζοντας τα συμφέροντα άλλων; Εάν οι προθέσεις τους ήταν αγνές τότε δεν θα χρειαζόταν τα καπνογόνα από την απέναντι πλευρά, ούτε θα εισέρεαν μόνο στα ελληνοτουρκικά σύνορα, ούτε βέβαια θα ήταν στην πλειοψηφία τους νεαροί άνδρες. Το σημαντικότερο επιχείρημα όλων είναι ότι ενώ ο Πρόεδρος Ερντογάν αναφέρεται στους πρόσφυγες από την Συρία, οι περισσότεροι συλληφθέντες, παράνομα εισελθόντες στην χώρα μας, κατάγονται από το Αφγανιστάν, το Πακιστάν και την Σομαλία, ακόμη και από την Τουρκία, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις των ελληνικών αρχών (Αφγανιστάν 64%, Πακιστάν 19%, Τουρκία, 5%, Συρία, 4%, Σομαλία, 2,6%, Ιράκ, Ιράν, Μαρόκο, Αιθιοπία, Μπαγκλαντές, Αίγυπτος: 5,4%)! Δηλαδή, μόνο 4% παράνομα εισελθόντες κατάγονται από την Συρία! Άρα, πώς επικαλείται η Τουρκία τον πόλεμο στην Συρία. Προφανώς πρόκειται για πολιτικό παιχνίδι της Τουρκίας, η οποία στριμωγμένη από τα λάθη της στην Συρία, προσπαθεί να εκτονώσει το πρόβλημά της και να εκβιάσει την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση για επιπλέον βοήθεια. Στην περίπτωση της Ελλάδας δεν αρκείται μόνο στον εκβιασμό, αλλά οι προθέσεις της είναι ξεκάθαρες. Μετά την κατάκτηση του 40% της Κύπρου έβαλε πλώρη για την «συνεκμετάλλευση» του Αιγαίου και των πιθανών κοιτασμάτων πετρελαίου, αλλά αυξάνει ταυτόχρονα και την πίεση στην Θράκη. Ο Ερντογάν θεώρησε ότι είναι η κατάλληλη στιγμή για να «πατήσει» πόδι στην Ελλάδα, είτε κυριολεκτικά, αυτό θα το δούμε το επόμενο διάστημα, είτε μεταφορικά, μέσω των παράνομων «προσφύγων», μεταξύ των οποίων είναι παραπάνω από σίγουρο ότι υπάρχουν και συνειδητοί ή ασυνείδητοι πράκτορες. Καταλαβαίνω ότι το τελευταίο επιχείρημα θα δημιουργήσει απορίες και ερωτήσεις για την σιγουριά με την οποία εκφράζεται, γι’ αυτό θα προσπαθήσω να κάνω μία μικρή αναδρομή σε ιστορικά γεγονότα του παρελθόντος, όχι και τόσο μακρινού.

Η Τουρκία χρησιμοποιεί έντεχνα την προβοκάτσια για να προετοιμάσει το έδαφος για δικές της επόμενες ενέργειες. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι απαραίτητη η γνώση της ιστορίας, αλλά και η στενή παρακολούθηση των γεγονότων, ώστε η αντίδραση να είναι άμεση και προς την σωστή κατεύθυνση. Θα αναφέρω παρακάτω εν συντομία τι έγινε τον Σεπτέμβριο του 1955 για να αιτιολογήσω τον ισχυρισμό μου. Την 1^η Απριλίου 1955 ξεκίνησε στην Κύπρο ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας της ΕΟΚΑ κατά των Άγγλων, με επιθυμία και στόχο την Ένωση με την Ελλάδα. Οι Άγγλοι βλέποντας το πάθος των αγωνιστών της ΕΟΚΑ, θέλησαν σε αντιπερισπασμό να βάλουν τους Τούρκους στο παιχνίδι της διεκδίκησης της Κύπρου. Η Τουρκία είχε παραχωρήσει τα δικαιώματά της στην Κύπρο με την συνθήκη της Λωζάννης το 1923. Σύμφωνα με την wikipedia «βάσει του άρθρου 23, με όλα τα δεινά που η Συνθήκη αυτή συσσώρευσε στον Μικρασιατικό Ελληνισμό, η Τουρκία απεμπόλησε πλήρως τα κυριαρχικά της δικαιώματα επί της Κύπρου» (εδώ υπάρχει και ένα μικρό λάθος, διότι το σχετικό άρθρο είναι το 20). Η Αγγλία, λοιπόν, κάλεσε την Ελλάδα και την Τουρκία, λόγω της τουρκικής μειονότητας του 18% στην Κύπρο, σε τριμερή διάσκεψη για το Κυπριακό! Η διάσκεψη είχε καθοριστεί αρχικά για το τέλος Ιουλίου, αλλά τελικά πραγματοποιήθηκε από τις 29 Αυγούστου μέχρι τις 7 Σεπτεμβρίου 1955. Η αμάθεια δεν μπόρεσε να βοηθήσει τους έλληνες ιθύνοντες να κατανοήσουν τα παιχνίδια των Άγγλων και των Τούρκων. Αναλυτικότερα για την περίοδο εκείνη της ελληνικής ιστορίας θα γράψουμε σε άλλο άρθρο. Αυτό που έχει σημασία για την σημερινή περίσταση είναι ότι και τότε η κατάσταση ήταν τεταμένη και στην Ελλάδα και στην Τουρκία, κυρίως μετά την έναρξη του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα της Κύπρου. Στην Τουρκία δημιουργήθηκε από την κυβέρνηση και τις μυστικές υπηρεσίες της Τουρκίας οργανωμένη αντίδραση κατά της προσπάθειας των Ελληνοκυπρίων για Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Το τελευταίο είχε σαν αποτέλεσμα την δημιουργία επεισοδίων το απόγευμα της 6^ης Σεπτεμβρίου 1955 στην Κωνσταντινούπολη και την Σμύρνη, όπου υπήρχε μειονότητα με 120,000 ελληνικής καταγωγής Τούρκους πολίτες. Η αφορμή για τα επεισόδια ήταν η έκρηξη βόμβας στον κήπο του Τουρκικού Προξενείου στην Θεσσαλονίκη, δίπλα στο σπίτι που γεννήθηκε ο Κεμάλ Ατατούρκ τα μεσάνυχτα της 5^ης προς την 6^η Σεπτεμβρίου 1955. Η βόμβα τοποθετήθηκε από Έλληνα πολίτη, μουσουλμάνο της Κομοτηνής, πράκτορα της Τουρκίας. Τα στοιχεία αυτά μπορούν να επιβεβαιωθούν εύκολα, όχι από ελληνικές πηγές, αλλά από την διεθνή βιβλιογραφία (π.χ. Alfred de Zayes (2007), The Istanbul Pogrom of 6–7 September 1955 in the Light of International Law, Genocide Studies and Prevention: An International Journal: Vol. 2: Iss. 2: Article 4, καθώς και στο «Secret Nation: The Hidden Armenians of Turkey» από τον Avedis Hadjian, κ.α.). Το αποτέλεσμα των μεγάλων ταραχών στην Κωνσταντινούπολη και την Σμύρνη ήταν η δολοφονία 37 Ελλήνων, ο διωγμός των περισσότερων από αυτούς, η λεηλάτηση των οικιών και των περιουσιών Ελλήνων, Εβραίων και Αρμενίων. Τα γεγονότα αυτά η Ελληνική αντιπροσωπία στο Λονδίνο δεν τα είχε πληροφορηθεί! Έτσι, δεν χρησιμοποιήθηκε το γεγονός κατά την διάσκεψη. Εν κατακλείδι, η Τουρκία χρησιμοποίησε προβοκάτσια (η έκρηξη στο προξενείο) για να πραγματοποιήσει το οργανωμένο σχέδιό της για τον διωγμό της ελληνικής μειονότητας. Το 1960 ο πρωθυπουργός της Τουρκίας κατά την διάρκεια των ταραχών Αντνάν Μεντερές (από το ελληνικό Μαίανδρος, ποταμό της Τουρκίας), ο Πρόεδρος της Τουρκίας Τζελάλ Μπαγιάρ, ο Υπουργός Εξωτερικών Φατίν  Ζορλού και άλλοι υπουργοί καταδικάστηκαν για διάφορα αδικήματα, αλλά και για την συμμετοχή τους στην οργάνωση και εκτέλεση των ταραχών στην Κωνσταντινούπολη και Σμύρνη. Ο Μεντερές και ο Ζορλού κρίθηκαν ένοχοι και καταδικάστηκαν σε 6 χρόνια φυλακή. Τελικά, απαγχονίστηκαν το 1961 και για τα υπόλοιπα αδικήματα που κατηγορήθηκαν.

Για να ολοκληρώσουμε την αναφορά στα γεγονότα του 1955 και να την συνδέσουμε με το σήμερα θα θέλαμε να τονίσουμε ότι η προβοκάτσια είναι στην ατζέντα της τουρκικής πολιτικής. Επομένως, είναι σεβαστή η άποψη πολλών περί αλληλεγγύης και ανθρωπισμού, αλλά θα πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι οι διεθνείς σχέσεις δεν είναι πεδίο φιλολογικής αντιπαράθεσης, αλλά συμφερόντων, όπου ο σκοπός αγιάζει τα μέσα. Έτσι, είναι το λιγότερο αφελές να θεωρείται ότι η απέναντι πλευρά είναι καμία αθώα περιστερά και επιπλέον ότι έχουμε να κάνουμε μόνο με αθώους και κατατρεγμένους «πρόσφυγες». Η πραγματικότητα είναι ότι η Τουρκία θέλει να ωφεληθεί πολλαπλά από την σημερινή κρίση και χρησιμοποιεί τους «πρόσφυγες» σαν όπλο. Οπότε αυτό που θα πρέπει να κάνει η ελληνική πλευρά είναι να παρακολουθεί στενά την κατάσταση, να έχει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες άμεσα και να ζυγίζει γρήγορα και σωστά όλα τα δεδομένα, ώστε να παίρνει τις καλύτερες αποφάσεις. Τέλος, στο εσωτερικό της χώρας είναι απαραίτητη η ψυχραιμία από όλες τις πλευρές και η αυτοσυγκράτηση. Οι παληκαρισμοί από εγχώριους ή αυτόκλητους ξενόφερτους σωτήρες μας μόνο βοήθεια δεν μπορούν να αποτελούν. Αντίθετα, μπορεί να αποδειχθεί ότι τελικά δεν εξυπηρετούσαν τα συμφέροντά μας. Ας αφήσουμε, λοιπόν, τις επίσημες αρχές να κάνουν την δουλειά τους, όπως αυτές γνωρίζουν καλύτερα.