Ακολουθώντας
τα κάστρα για τον ποταμό Νέστο
Η θέση τους στις κορυφές των βουνών και η γερή κατασκευή από μεγάλες πέτρες, προδίδουν το σπουδαίο ρόλο τους άλλοτε στην περιοχή. Πρόκειται για τις ακροπόλεις-φρούρια της αρχαιότητας, που είχαν σκοπό τον έλεγχο του περάσματος από την ενδοχώρα της Δράμας στις εκβολές του Νέστου και αποτελούσαν το καταφύγιο πολλές φορές του ντόπιου πληθυσμού στις βαρβαρικές επιδρομές. Ακόμη και σήμερα, ακολουθούμε τον ίδιο αρχαίο δρόμο για να βρεθούμε στο Νέστο, το ποτάμι που λατρεύτηκε από τους αρχαίους Θράκες.
Αφού εγκαταλείψουμε την εθνική οδό προς την Καβάλα στο 4ο χλμ. και ακολουθήσουμε την κατεύθυνση για το Παρανέστι, επισκεπτόμαστε την ιστορική κωμόπολη Αδριανή, σε απόσταση 11 χλμ. από τη Δράμα. Κοντά στον οικισμό, ανθρώπινη παρουσία μαρτυρείται ήδη από την αρχαιότητα στα ερείπια του πρώτου κάστρου της περιοχής, στην τοποθεσία του Αϊ – Γιάννη. Στα νότια του χωριού, σώζεται η ξυλόστεγη τρίκλιτη βασιλική του Αγίου Νικολάου (1884), χτισμένη από τους ντόπιους Έλληνες στα χρόνια της ανάπτυξης του καπνεμπορίου.
Σήμερα, η περιοχή φημίζεται για τα εξαιρετικά τοπικά κρασιά και τσίπουρα. Στα επισκέψιμα οινοποιεία, που περιβάλλονται από οργανωμένους αμπελώνες, θα ξεναγηθούμε στους χώρους παραγωγής, στην κάβα, στις προσεγμένες αίθουσες γευσιγνωσίας για να δοκιμάσουμε τα βραβευμένα σ’ όλο τον κόσμο κρασιά.
Η ευρύτερη περιοχή, συγκεντρώνει και άλλες μικρότερες μονάδες παραγωγής, με εξαιρετικά κρασιά, που την καθιστούν σημαντικό οικονομικό κέντρο της Δράμας. Στα νοτιοανατολικά της Αδριανής, μπορούμε ακόμη να χαλαρώσουμε, να αθληθούμε και να ετοιμάσουμε νοστιμιές στο οργανωμένο αλσύλλιο της κωμόπολης, κάτω από τον ίσκιο των πλατάνων σε έκταση 50 περίπου στρεμμάτων. Μπορούμε να συνδυάσουμε την επίσκεψή μας στην Αδριανή με το πανηγύρι της στις 6 Αυγούστου, την ημέρα της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος.
Επόμενος σταθμός μας, είναι η έδρα του δήμου της ευρύτερης περιοχής, ο Νικηφόρος, σε απόσταση 5 χλμ. από την Αδριανή. Τα ερειπωμένα διώροφα σπίτια στον κεντρικό δρόμο και στα στενά σοκάκια του οικισμού, μαζί με το εγκαταλελειμμένο αλλά όμορφο κτίριο του σιδηροδρομικού σταθμού, αφήνουν πίσω τους το άρωμα μιας άλλης εποχής με αξιόλογη οικονομική δραστηριότητα.
Στην ευρύτερη περιοχή, εγκαταστάθηκαν Μικρασιάτες πρόσφυγες, ποντιακής κυρίως καταγωγής, τον καιρό της ανταλλαγής των πληθυσμών ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Τουρκία (1922-1924), και συνέχισαν ουσιαστικά τις παραδοσιακές αγροτικές δραστηριότητες του τόπου. Κάθε χρόνο, οι κάτοικοι στήνουν το δικό τους πανηγύρι την ημέρα του Προφήτη Ηλία, στις 20 Ιουλίου.
Επιθυμώντας να γνωρίσουμε την παλαιότερη ιστορία της περιοχής, ακολουθούμε τη διαδρομή προς την Ψηλή Ράχη, μόλις 8 χλμ. από το Νικηφόρο. Ο δρόμος τώρα γίνεται πιο στενός, αλλά πάντοτε καλής βατότητας.
Στη διαδρομή, συναντούμε χαμηλή βλάστηση σε βραχώδες έδαφος και παλιά μουσουλμανικά χωριά, σκαρφαλωμένα σε πλαγιές με εξαιρετική θέα, όπως την Ψηλή Ράχη σε υψόμετρο 440 μ., το άλλοτε «Ζάριτς».
Ξεχωρίζουμε ορισμένα αρχοντόσπιτα στο χωριουδάκι Τείχος, το «Σουρούτζουλερ» μέχρι το μεσοπόλεμο, που θυμίζουν πύργους και μας παραπέμπουν σ’ εποχές παντοδυναμίας των ντόπιων “μπέηδων” στα καπνοχώραφα της ημιορεινής περιοχής. Οι ελάχιστοι ηλικιωμένοι κάτοικοι, μικρασιατικής καταγωγής, ασχολούνται σήμερα με την κτηνοτροφία και παράγουν κρέας και τυρί εξαιρετικής ποιότητας. Στην Ψηλή Ράχη, οργανώνεται τοπικό πανηγύρι το Δεκαπενταύγουστο.
Διασχίζοντας μια ευχάριστη διαδρομή 4 χλμ, με ομαλές στροφές, φτάνουμε από την Ψηλή Ράχη στον κεντρικό δρόμο για το Παρανέστι, στο ύψος της Χαμοκέρασας. Αν επιλέξουμε τον άλλο δρόμο από τον Νικηφόρο, θα συναντήσουμε πολλά μικρά χωριουδάκια με ελάχιστες αγροτικές οικογένειες, χτισμένα σε ημιορεινό έδαφος.
Στο μεγαλύτερο χωριό της περιοχής, στην Πλατανιά, η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως ευρήματα από διάφορες εποχές στην ακρόπολη του οικισμού, στη θέση «Καλέ», που περιβάλλεται από ισχυρό τείχος, χτισμένο με πέτρες ορθογώνιου και ακανόνιστου σχήματος. Σε αυτό το «κάστρο» είναι δυνατή η πρόσβαση από δασικό δρόμο με αφετηρία την Πλατανιά, μια διαδρομή 3 χλμ. Μετά το σιδηροδρομικό σταθμό της Πλατανιάς, η διαδρομή αποκτά νέο ενδιαφέρον.
Ο δρόμος στενεύει και συνεχίζει με αρκετές στροφές μέσα στο καταπράσινο τοπίο. Γύρω μας βαθιές ρεματιές, που δημιουργούνται ανάμεσα στις πλαγιές της Ροδόπης, σκεπάζονται από πυκνή βλάστηση.
Η σκιά των δέντρων, καλύπτει ακόμη και το οδόστρωμα σε ορισμένα σημεία, ενώ προχωρούμε παράλληλα με τη διαδρομή της σιδηροδρομικής γραμμής μέσα από τα τούνελ της Ροδόπης. Ύστερα από 39 χλμ., αφού περάσουμε τη μεγάλη γέφυρα του Νέστου, πάνω από τα νερά του ποταμού που σχηματίζουν εντυπωσιακούς κυματισμούς σε ορισμένα σημεία, θα καταλήξουμε στο Παρανέστι με τους 600 κατοίκους, την έδρα του ομώνυμου δήμου.
