Mέτρ(ι)ον άριστον;

Γράφει ο Ψυχολόγος Δημήτρης Φλαμούρης PhD. 

Μαθηματικός – Συγγραφέας – Coach Θετικής Ψυχολογίας 

Χαρά μοιρασμένη, δυο φορές χαρά!

«Mέτρον άριστον»

Μια φράση που ακούμε και χρησιμοποιούμε πολύ συχνά όλοι μας (συνήθως όταν δεν ξέρουμε τι να πούμε…).

Άραγε την πιστεύουμε;

Πώς στέκεται η κοινωνία, σαν θεσμός, απέναντι σε αυτή τη δήλωση;

Τα πρότυπά μας

Ανέκαθεν τα πρότυπα τα καθόριζαν αυτοί οι οποίοι είχαν τη δύναμη. Οι πλούσιοι δηλαδή. Εκείνοι προβαλλόντουσαν ως οι ευγενείς (είχαν και τον τίτλο άλλωστε), ως η βέλτιστη κατάσταση που κάποιος θα έπρεπε να πετύχει.

Οι βασιλιάδες, οι πρίγκηπες και οι πριγκηποπούλες ήταν το κύριο θέμα πολλών παραμυθιών εξάλλου και συνεχίζουν να είναι. Για παράδειγμα ένα από τα πολύ δημοφιλή παιδικά σήμερα είναι το Σοφία η Πριγκίπισσα.

Στη νεότερη εποχή οι ταινίες της Βουγιουκλάκη ήταν με την πλούσια και τον αλήτη ή την κυρία διευθυντή ή τον βουλευτή Μαυρογιαλούρο. Εγώ μεγάλωσα βλέποντας Τόλμη και γοητεία και Beverly Hills (δε θέλω σχόλια) και οι μεγάλοι της εποχής μας έβλεπαν τον Γιάγκο Δράκο και τη Δυναστεία.

Σήμερα το ενδιαφέρον του κόσμου μονοπωλείται από το τι κάνει η Μενεγάκη, ο Μαρινάκης, η Σκορδά, η Βικτόρια Μπέκαμ, οι εφοπλιστές, οι διάσημοι τραγουδιστές και ηθοποιοί. Η ενασχόλησή μας με την «αφρόκρεμα» της κοινωνίας συνεχίζεται αμείωτη.

Θα πούμε μπράβο και στο θεωρητικό φυσικό Δημήτρη Νανόπουλο, αλλά κανένας δε νοιάζεται να μάθει τι φόρεσε, τι έφαγε και με ποιον πήγε διακοπές.

Τα πρότυπά μας, λοιπόν, ή όσα μας εξάπτουν το ενδιαφέρον και τη φαντασία είναι άνθρωποι που έχουν αποκτήσει φήμη και πλούτο. Δε θα σχολιάσω την ποιότητα των ανθρώπων αυτών καθώς είναι υποκειμενική η κρίση του τι εννοούμε ποιότητα, αλλά θα σταθώ στο γεγονός ότι όλοι οι άνθρωποι με τους οποίους ασχολούμαστε έχουν το κάτι παραπάνω στη ζωή τους.

Δεν είναι οι μέτριοι.

Τα μπράβο μας

Δε διαβάζουμε για την νοικοκυρά της διπλανής πόρτας, δε διαβάζουμε για τον πατέρα των δυο παιδιών, δεν μας νοιάζει τι έκανε εκείνη η γιαγιά ή ο συμμαθητής μας.

Λέμε μπράβο στον πρώτο της τάξης.

Επιβραβεύουμε τον πρώτο του αγώνα. «Ξεχωρίζει» όποιος είναι ιδιαίτερος σε σχέση με τους υπόλοιπους. Όποιος οδηγεί το ακριβότερο αυτοκίνητο, όποιος κολυμπάει πιο γρήγορα, όποιος μαγειρεύει καλύτερα, όποιος πιο είναι πετυχημένος στη δουλειά του, όποιος ξεπέρασε τον εαυτό του, όποιος έσπασε τα όρια, όποιος αντιστάθηκε υπεράνθρωπα, όποιος είναι πρωτοπόρος, όποιος προχώρησε εκεί που δεν έχει πάει κανένας άλλος, όποιος πέτυχε, όποιος έζησε το όνειρό του.

Τιμούμε λοιπόν όλα αυτά τα οποία για να πετύχεις χρειάζεται να κοπιάσεις πολύ, να ιδρώσεις και να επιμείνεις. Και μια χαρά.

Mέτρον άριστον;

Εδώ είναι όμως που πρέπει να γνωρίζουμε ότι δεν κολλάει η πολυφορεμένη ατάκα «Mέτρον άριστον». Οι άνθρωποι αυτοί δεν έμειναν στο μέτρον. Το ξεπέρασαν και κέρδισαν την αναγνώριση. Γιατί η αναγνώριση της κοινωνίας μας, χαρίζεται σε κάποιον όταν εκείνος ξεπεράσει το μέτρον.

Αν τα κάνεις όλα με μέτρο τότε είναι απίθανο το να ξεχωρίσεις.

Εμείς όμως εξιδανικεύουμε άτομα και καταστάσεις τις οποίες κατά πάσα πιθανότητα κανείς δεν πρόκειται να φτάσει, ή έστω πολύ λίγοι από εμάς ίσως το καταφέρουν.

Το μέτρον δεν είναι άριστον για μας. Δεν εξιδανικεύουμε το μέτρον.

Εξιδανικεύουμε το στατιστικά απίθανο.

Σαν να μην έφταναν όλα αυτά…

Σαν να μη μας έφτανε όλο το βάρος που οι εξαιρετικά υψηλές κοινωνικές προσδοκίες μας φορτώνουν, η κουλτούρα της νεότερης εποχής μας έρχεται να διαλύσει και την προσωπική μας ζωή. Δε μας αφήνουν ήσυχους να ζήσουμε το μέτριο μέτρο μας πουθενά.

Το κίνημα της θετικότητας, τα βιβλία αυτοβοήθειας, η κουλτούρα του «όλα τα μπορείς», του «ζήσε το πάθος σου», η κουλτούρα του «είσαι μοναδικός, ξεχωριστός» η πληθώρα μεθόδων για να είμαστε ανεβασμένοι και απόλυτα υγιείς, πετυχημένοι και ικανοποιημένοι έρχεται να εισβάλλει στην καθημερινότητά μας και να μη μας επιτρέπει ούτε εκεί να είμαστε μέτριοι.

Οι coaches υπόσχονται να σε βοηθήσουν να βρεις την καριέρα των ονείρων σου και να σε κάνουν να μεγιστοποιήσεις το δυναμικό σου, να πετύχεις όλους σου τους στόχους, να πετύχεις στη ζωή! Σου λένε πως δικαιούσαι να είσαι ευτυχισμένος.

Ούτε λέξη για «μέτρον»…

Οι συνέπειες

Ξεκινώντας ανάποδα συνειδητοποιούμε ότι ΠΡΕΠΕΙ να είμαστε καλά. ΠΡΕΠΕΙ να γουστάρουμε. Πάντα. Το να νιώθουμε άσχημα δαιμονοποιείται. Η απόλυτα φυσιολογική κατάσταση του να έχεις νεύρα, να είσαι στεναχωρημένος, να νιώθεις προδομένος, να είσαι παράλογος, κακόκεφος, μοναχικός, θλιμμένος γίνεται αυτόματα προβληματική.

Βέβαια αν τους ρωτήσεις όλους όσους σου λένε να ζήσεις την κάθε στιγμή της ζωής, θα σου πουν ότι φυσικά και αυτά τα συναισθήματα έχουν το χώρο τους και δεν πρέπει να τα αποφεύγεις κλπ. ΚΑΝΕΙΣ όμως δεν το προβάλει αυτό στην μπροστινή σελίδα.

Ίσως το βρεις κάπου στα ψιλά γράμματα.

Οι συνέπειες αυτής της κουλτούρας της κοινωνίας μας, είναι να νιώθουμε λίγοι μπροστά στις μεγαλειώδεις απαιτήσεις που επωμιζόμαστε, απλά και μόνο επειδή είμαστε άνθρωποι.

Έτσι νιώθουμε ανίκανοι όταν δεν καταφέρνουμε να κάνουμε τη δουλειά των ονείρων μας (όπως οι περισσότεροι άνθρωποι του κόσμου), νιώθουμε ατελείς όταν δεν καταφέρουμε να έχουμε την τέλεια σχέση (όπως οι περισσότεροι άνθρωποι του κόσμου), ίσως νιώθουμε ελλιπείς όταν μένουμε μέτριοι και δεν γινόμαστε «κάποιοι» (όπως οι περισσότεροι άνθρωποι του κόσμου), νιώθουμε προβληματικοί όταν στεναχωριόμαστε, έχουμε σκαμπανεβάσματα στη διάθεσή μας (όπως οι περισσότεροι άνθρωποι του κόσμου).

Νιώθουμε ότι χαραμίζουμε τη ζωή μας.

Ειδικά η γενιά των millenials είναι ίσως η πιο καταθλιπτική γενιά που έχει ζήσει, καθώς της έχει περαστεί τόσο έντονα το μήνυμα ότι μπορείς να γίνεις ό,τι θελήσεις, να καταφέρεις τα πάντα. Όταν όμως έρχονται αντιμέτωποι με την μέτρια πραγματικότητα, η προσγείωση από τις τεχνητά πανύψηλες προσδοκίες είναι ανώμαλη.

Νομίζουν ότι είναι αποτυχημένοι ενώ απλά δεν είναι πετυχημένοι. Και τι έγινε;

Η πρόταση

Το είχαν πει πολύ καλά οι αρχαίοι Έλληνες. Μέτρον άριστον. Το πετάμε κι εμείς σε μια συζήτηση όταν δεν ξέρουμε τι να πούμε.

Αν όντως το πιστεύαμε τι θα λέγαμε διαφορετικά;

Ας δούμε κάποιους πιθανούς διαλόγους.

«Πώς πάει η σχέση σου;»

«Έτσι κι έτσι»

«Καταλαβαίνω. Έχεις μια φυσιολογική σχέση!»

«Πώς είναι η δουλειά σου;»

«Δεν τρελαίνομαι»

«Μάλιστα. Έχεις μια ανθρώπινη δουλειά όπως όλοι»

«Πώς είναι το εισόδημά σου;»

«Τίποτα ιδιαίτερο»

«Εφαρμόζεις το ρητό μέτρον άριστον!»

«Πώς είναι η διάθεσή σου;»

«Άστα! Μια έτσι μια αλλιώς»

«Μπράβο! Είσαι κι εσύ άνθρωπος!»

Δε σημαίνει πως δεν μπορούμε να έχουμε μια πολύ καλή σχέση / δουλειά / διάθεση / οικονομική κατάσταση. Μπορούμε. Αλλά δεν είναι το φυσιολογικό μας. Δεν είναι κάτι που δικαιούμαστε από τη φύση μας. Είναι όμως κάτι που μπορούμε να κερδίσουμε. Με πάρα πολλή προσπάθεια αν είμαστε διατεθειμένοι να την κάνουμε.

Αφιερώνω ένα κεφάλαιο στο νέο μου βιβλίο σε αυτό.

Συμπέρασμα

Ας απενοχοποιήσουμε το μέτριο. Γιατί στατιστικά όλοι στο μέτριο είμαστε ή θα καταλήξουμε. Και δεν υπάρχει τίποτα άσχημο με αυτό.

Υπάρχει τόση ομορφιά στο κοινό το καθημερινό, το τετριμμένο. Αρκεί να αποφασίσουμε να την εκτιμήσουμε.

Είπαμε:

Μέτριον άριστον!