Ο Δραμινός φωτογράφος Δημήτρης Κατραντζής μιλάει στον «Πρωινό Τύπο»
Η ιδιαιτερότητα της φωτογραφίας τοπίου
στα βουνά της Δράμας και της Ροδόπης
«Κακός καιρός – καλές φωτογραφίες»
«Θυμάμαι ακόμα την πρώτη μου φωτογραφία αρκετά κουνημένη
και θολή που απεικονίζει συμμαθητές και φίλους»
Του Θανάση Πολυμένη
Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ Κατραντζής, είναι ένας ερασιτέχνης φωτογράφος τοπίου. Γεννημένος στην Πετρούσα Δράμας, πέρα από τις επαγγελματικές του ασχολίες, βρίσκει πάντα το χρόνο να φωτογραφήσει τα τοπία της περιοχής μας και όχι μόνο.
Η οροσειρά της Ροδόπης, το Φαλακρό, αποτελούν το κύριο θέμα των φωτογραφιών του. Όπως λέει μιλώντας ευγενώς στον «Πρωινό Τύπο», μεγαλωμένος στην Πετρούσα, άρχισε από μικρός τις εξερευνήσεις στα δάση και τα φαράγγια του Φαλακρού.
Βγάζει την πρώτη του φωτογραφία με μια Kodak, κουνημένη και θολή σε ένα εκκλησάκι στην κορυφή του βουνού στην Πετρούσα, την οποία φυλάσσει ακόμα με ιδιαίτερη αγάπη. Εκτός από τα τοπία της Δράμας, φωτογραφίζει στη λίμνη Κερκίνη, στο Παγγαίο και κατά μήκος των ακτών της Καβάλας μέχρι τις εκβολές του Στρυμόνα λόγω της ξεχωριστής ομορφιά της εν λόγω ακτογραμμής, όπως μας λέει.
Ο ίδιος, υποστηρίζει έναν από τους κανόνες που λένε οι φωτογράφοι τοπίου: κακός καιρός, καλές φωτογραφίες! Και αυτή είναι η αλήθεια, ότι το φως της αυγής ή του δειλινού, η ομίχλη, το χιόνι και άλλα, θα σου χαρίσουν τις καλύτερες φωτογραφίες.
Απαντώντας σε ανάλογη ερώτηση παρακάτω, τονίζει ότι το καλό με την ψηφιακή φωτογραφία είναι ότι ανέξοδα μπορείς να βγάλεις πληθώρα φωτογραφιών χωρίς κόστος, όμως αυτό αποτελεί και έναν κίνδυνο, να μην εμβαθύνει κάποιος στη φωτογραφία από άποψη σύνθεσης και πρωτοτυπίας και να γίνει απλά μιμητής βγάζοντας κοινές φωτογραφίες που θα έβγαζε ο καθένας.
κ. Κατραντζή, από πότε ασχολείστε με τη φωτογραφία και ποιο ήταν το ερέθισμα εκείνο που σας τράβηξε σ’ αυτή την ενασχόληση. Τι απεικόνιζε η πρώτη φωτογραφία που τραβήξατε;
«Η αλήθεια είναι πως με την φωτογραφία ασχολούμαι από τότε που θυμάμαι το εαυτό μου, όμως με περισσότερο ζήλο τα τελευταία δέκα χρόνια. Αφορμή για την φωτογραφία ήταν οι μικρές εκδρομές με φίλους στα βουνά γύρω από το χωριό της Πετρούσας στο οποίο μεγάλωσα. Ακόμη θυμάμαι που έπαιρνα μία μικρή μηχανή Kodak της μητέρας μου προκειμένου να αποτυπώσω τις διάφορες στιγμές. Πραγματικά θυμάμαι την πρώτη μου φωτογραφία και συγκεκριμένα είναι το 1989 σε ένα εκκλησάκι στην κορυφή του βουνού πάνω από την Πετρούσα. Μία αρκετά κουνημένη και θολή φωτογραφία που απεικονίζει συμμαθητές και φίλους που αποφασίσαμε ένα Σάββατο πρωί να πραγματοποιήσουμε αυτήν την εκδρομή. Την έχω κάπου στο πατρικό μου και δεν σας κρύβω πως όποτε την βλέπω νιώθω σαν να ήταν μόλις εχθές όταν έκανα την λήψη. Έβγαλα την φωτογραφία όταν ήμουν 11 ετών και σήμερα πλέον έχω κλείσει τα 42…»
Απ’ όσο έχουμε δει, τρέφετε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη φωτογραφία τοπίου, με την φωτογράφιση της φύσης και ιδιαίτερα τα βουνά και τα δάση της Δράμας. Τι ήταν εκείνο που σας ώθησε προς αυτόν τον τομέα της φωτογραφίας;
«Θυμάμαι μικρός να κοιτάζω από το παράθυρο του σπιτιού μου τα βουνά του Φαλακρού. Τότε στα παιδικά μου μάτια αυτά τα βουνά ήταν σαν κάτι μακρινό που έπρεπε να εξερευνήσω. Κάπου εκεί στην εφηβεία ξεκίνησα με συμμαθητές από το γυμνάσιο να επισκέπτομαι τα δάση και τα φαράγγια του Φαλακρού. Με λίγα λόγια μεγάλωσα σε εκείνα τα βουνά και έχω τις ομορφότερες παιδικές αναμνήσεις! Είναι η εποχή που το ίντερνετ και οι υπολογιστές ήταν κάτι το μακρινό και τα περισσότερα παιδιά της επαρχίας, περνούσαμε τον χρόνο μας στην ύπαιθρο. Οπότε θα έλεγα πως αφορμή για να ασχοληθώ αποκλειστικά με την φωτογραφία τοπίου ήταν οι φυσικές ομορφιές αυτού του βουνού».
Έχετε φωτογραφήσει άλλα τοπία εκτός από αυτά της Δράμας; Βλέπετε κάποια διαφορετικότητα μεταξύ τους;
«Ναι φυσικά. Αγαπημένος τόπος η λίμνη Κερκίνη στον Νομό Σερρών και το όρος Παγγαίο από την ανατολική πλευρά και συγκεκριμένα το μονοπάτι Μεσορόπης. Επίσης έχω πραγματοποιήσει λήψεις στην θάλασσα και συγκεκριμένα σε όλο το μήκος των ακτών από την πόλη της Καβάλας μέχρι τις εκβολές του Στρυμόνα, λόγω της ξεχωριστής ομορφιάς της εν λόγω ακτογραμμής. Κάθε τόπος έχει την δική του μοναδική ομορφιά και αυτήν προσπαθώ να αποτυπώσω με τον φακό μου».
Τι θα θέλατε να έχετε φωτογραφήσει μέχρι σήμερα και δεν το έχετε κάνει;
«Η αλήθεια είναι πως θέλω πολύ να βρεθώ στο δάσος Ελατιάς και στο Παρθένο δάσος Φρακτού στα μέσα του χειμώνα. Λατρεύω τον χειμώνα όσο περίεργο και αν ακούγετε αυτό σε πολλούς. Θέλω τα δάση να είναι καλυμμένα με χιόνι, η ομίχλη να σκεπάζει τις πλαγιές των βουνών, με παγωμένους καταρράκτες λόγω χαμηλών θερμοκρασιών και κλπ. Οι φωτογραφίες που χαρίζει ο χειμώνας, ιδιαίτερα στον νομό μας συναγωνίζονται φωτογραφίες από χώρες του εξωτερικού. Όμως μία τέτοια προσπάθεια απαιτεί ολόκληρη οργάνωση, ημέρες ολόκληρες με περπάτημα και διαμονή σε σκηνές και σίγουρα αρκετά άτομα. Ωστόσο είναι κάτι που σίγουρα θα γίνει στο μέλλον διότι υπάρχει ενδιαφέρον συμμετοχής και από φίλους φωτογράφους από άλλες περιοχές της χώρας με τους οποίους είμαι σε επαφή και ανταλλάσσουμε πληροφορίες, σκέψεις κλπ.»
Τι εξοπλισμό χρησιμοποιείτε και πώς καταλήξατε σ’ αυτόν; Και ακόμα, χωρίς τον συγκεκριμένο εξοπλισμό θα μπορούσατε να είχατε εξίσου το ίδιο αποτέλεσμα;
«Ο φωτογραφικός εξοπλισμός που χρησιμοποιώ είναι της εταιρίας Canon. Μπορώ να πω πως το κριτήριο επιλογής ήταν τυχαίο και συγκεκριμένα έγινε διότι η πρώτη μου μηχανή ήταν μία μεταχειρισμένη ψηφιακή Canon και η επιλογή έγινε καθαρά λόγω χρημάτων. Ο εξοπλισμός που διαθέτω, αποκτήθηκε σιγά σιγά σε περίπου μία δεκαετία διότι η φωτογραφία είναι αρκετά ακριβό χόμπι για αυτόν που θέλει να ασχοληθεί λίγο σοβαρά. Ωστόσο επειδή πλέον η φωτογραφία είναι ταυτισμένη με την εξέλιξη της τεχνολογίας και συνεχώς βγαίνουν νέα μοντέλα φωτογραφικών μηχανών και φακών, δεν κάνω βιαστικές αγορές διότι ο ανταγωνισμός μεταξύ των εταιριών δημιουργεί ευκαιρίες αγοράς έστω και με λίγα χρήματα.
Ο εξοπλισμός δεν σε κάνει καλύτερο φωτογράφο αλλά το ταλέντο, η συνεχής ενασχόληση, το διάβασμα περί φωτογραφίας και ίσως και η κριτική των φωτογραφιών σου από κάποιους εμπειρότερους. Αν είχα πιο ακριβό εξοπλισμό ίσως να είχα καλύτερες λήψεις από καθαρά οπτικό αποτέλεσμα όσον αφορά συνθήκες μειωμένου φωτός, αργά το απόγευμα και νύχτα αλλά από άποψη σύνθεσης και τεχνικής νομίζω πως θα ήμουν στα ίδια επίπεδα.
Επίσης η ενασχόληση με την φωτογραφία τοπίου απαιτεί ο φωτογράφος να διαθέτει εμπειρία αλλά και εξοπλισμό για την φύση προκειμένου να βρίσκεσαι εκεί “έξω” όλες τις εποχές του χρόνου με ασφάλεια και προστασία από τις άσχημες καιρικές συνθήκες. Όπως ανέφερα και πριν, αρκετά ακριβό χόμπι…»
Η φωτογραφία είναι για εσάς χόμπι, τρόπος ζωής. Πόσο διαφορετικά είναι τα συναισθήματά σας πριν από εκείνο το αστραπιαίο κλικ, αλλά και μετά απ’ αυτό;
«Δεν θα ξεχάσω ποτέ την νύχτα πριν μερικά χρόνια που πέρασα σε μία σκηνή στις κορυφές του Φαλακρού τον Φεβρουάριο του 2017. Ήταν μία φωτογραφική εξόρμηση με πολύ βάρος λόγω εξοπλισμού, πολύ κούραση λόγω της ανάβασης, με πολύ χιόνι στις πλαγιές και μάλιστα με αρκετό κρύο διότι ήταν στην καρδιά του χειμώνα. Επίσης δεν θα ξεχάσω τα συναισθήματα που ένιωθα όταν έβλεπα, νωρίς τα χαράματα, τα φώτα από την πόλη της Δράμας, το φεγγάρι με τον γαλαξία στον ουρανό και το πρώτο φως της αυγής να διακρίνεται στον ορίζοντα. Η καρδιά μου χτυπούσε έντονα και πήγαινα πάνω κάτω στις χιονισμένες πλαγιές με τις χιονοβατίδες στα πόδια, να καταφέρω να πάρω την φωτογραφία που θέλω διότι αυτές οι στιγμές διαρκούν για σύντομο χρονικό διάστημα και όσο βγαίνει ο ήλιος χάνεται η μαγεία! Όταν επέστρεψα στο σπίτι μου και είδα τις φωτογραφίες στον υπολογιστή, κατάλαβα πως είναι μία από τις καλύτερες φωτογραφίες που έχω βγάλει μέχρι τώρα διότι φαίνονται στον ουρανό το φεγγάρι, ο γαλαξίας και το πρώτο φως της αυγής σε ένα πανέμορφο τοπίο. Ένιωσα πολύ τυχερός για αυτήν την λήψη».
Πόσο εύκολα ικανοποιείστε με μια φωτογραφία; Με την έννοια ότι, μπορεί να περιμένετε αρκετή ώρα για μια πολύ συγκεκριμένη στιγμή ώστε να έχετε το τέλειο για εσάς αποτέλεσμα;
«Πλέον όσο εμπειρότερος γίνομαι, ταυτόχρονα γίνομαι και περισσότερο αυστηρός με τον εαυτό μου. Πολλές φορές έχει τύχει να πάω κάπου και αν δεν μου αρέσουν οι φωτιστικές συνθήκες δεν βγάζω ούτε μία φωτογραφία. Παρατηρώ αρκετή ώρα την τοποθεσία πριν αποφασίσω να ξεκινήσω να βγάζω φωτογραφίες. Δοκιμάζω γωνίες, βλέπω πως επηρεάζει το φως του ήλιου την σκηνή μπροστά μου και πολλές φορές περιμένω ώρες για να αλλάξει το φως. Όταν αποφασίσω να βγάλω φωτογραφίες, θα χρειαστούν για το ίδιο φωτογραφικό θέμα αρκετές λήψεις μέχρι να καταφέρω π.χ. να βγάλω την ροή του νερού σε έναν καταρράκτη έτσι που να με ικανοποιεί το τελικό αποτέλεσμα. Αυτό το καλό έχει η ψηφιακή φωτογραφία στην εποχή μας, μπορείς ανέξοδα να βγάζεις πληθώρα φωτογραφιών χωρίς κόστος όπως ήταν παλιά με τα φιλμ.
Αυτό όμως μπορεί να γίνει και αιτία για κάποιον να μην εμβαθύνει περισσότερο στην φωτογραφία από άποψη σύνθεσης και πρωτοτυπίας και να γίνει απλά μιμητής βγάζοντας κοινές φωτογραφίες που θα έβγαζε ο καθένας. Εύκολα πλέον όλοι, πατάμε ένα κουμπί έστω και με ένα κινητό τηλέφωνο και βγάζουμε μία λήψη. Παλιότερα που έπρεπε να πληρώσεις για την εμφάνιση του φιλμ, το σκεφτόσουν λίγο περισσότερο.
Οι καλές φωτογραφίες όμως είναι δύσκολη υπόθεση, ιδιαίτερα οι φωτογραφίες τοπίου, διότι ποτέ δεν μπορείς να προβλέψεις τον καιρό και το φως της τοποθεσίας και αυτά τα δύο στοιχεία είναι που θεωρώ, πως “απογειώνουν” μία φωτογραφία. Προσωπικά θεωρώ τον εαυτό μου μέτριο φωτογράφο τοπίου και από τις χιλιάδες λήψεις που έχω πραγματοποιήσει, 5-6 με ικανοποιούν πραγματικά σαν τελικό αποτέλεσμα».
Το τοπίο, η φύση, αλλάζουν. Η ίδια εικόνα, μπορεί να είναι διαφορετική όχι μόνο, από την μια ώρα στην άλλη, αλλά κυρίως από την εναλλαγή των εποχών. Έχετε επανέλθει στα ίδια σημεία για να φωτογραφίσετε ξανά το ίδιο τοπίο με διαφορετική όψη; Ποιος είναι ο καλύτερος καιρός για να αποτυπώσετε μια στιγμή ενός τοπίου;
«Οι φωτογράφοι τοπίου λένε: κακός καιρός, καλές φωτογραφίες! Η ομίχλη, το χιόνι, σε συνδυασμό με το φως της αυγής ή του ηλιοβασιλέματος, μπορούν να σου χαρίσουν, εκτός από ξεχωριστές στιγμές όταν τα βλέπεις ακριβώς μπροστά σου να εκδηλώνονται, πανέμορφες και αξέχαστες φωτογραφίες.
Ένα πέτρινο γεφύρι μέσα στα πυκνά δάση της Ροδόπης, έναν καταρράκτη, μία κορυφή θα την επισκεφθώ αρκετές φορές και όλες τις εποχές του χρόνου, διότι η φωτογραφία που θα μου δώσει πάντοτε θα είναι διαφορετική.
Η φωτογραφία τοπίου εξαρτάται από τα χρώματα που έχει η φύση την συγκεκριμένη εποχή του χρόνου και κυρίως από τις φωτιστικές συνθήκες που είχα την στιγμή της λήψης σε συνδυασμό πάντα με τις καιρικές συνθήκες.
Έχω ξεκινήσει πολλές φορές μέσα στην νύχτα για να βρεθώ σε μία περιοχή προκειμένου να προλάβω το φως της αυγής και προσωπικά δίνω μεγάλη έμφαση στις λήψεις μου να έχω απαλό φυσικό φως. Αυτό συμβαίνει νωρίς το πρωί και αργά το απόγευμα, οπότε καταλαβαίνετε πως κρατάει για λίγο χρονικό διάστημα και αν θέλεις να έχεις καλό τελικό αποτέλεσμα πρέπει να έχει προηγηθεί ολόκληρος σχεδιασμός από το σπίτι.
Δεν μου αρέσει ποτέ το: πάμε και βλέπουμε, που κάνουν μερικοί φίλοι μου φωτογράφοι. Πάντα πριν βγω στην φύση ενημερώνομαι για το δελτίο καιρού και αν δεν έχω τις συνθήκες που θέλω, δεν ξεκινάω για πουθενά. Αυτό γίνεται όταν είναι να πάω κάπου μακριά διαφορετικά για μία απλή βόλτα κάπου εδώ κοντά από την πόλη της Δράμας στην οποία μένω, ακόμη και αν δεν πάρω φωτογραφίες καλές, δεν χάλασε και ο κόσμος.
Νιώθω τυχερός που πέρασα έστω μερικές στιγμές έξω στην φύση, προνόμιο που δεν έχουν αρκετοί άνθρωποι που ζουν σε μεγάλες πόλεις. Σας ευχαριστώ πολύ που μου δώσατε την ευκαιρία μέσα από την εφημερίδα σας να αναπτύξω τις σκέψεις μου όσον αφορά την φωτογραφία τοπίου».
