Ο καθηγητής Φυσικής Αγωγής Δ. Τζεφαλής μιλάει στον «Πρωινό Τύπο»
Ο αθλητισμός στον καιρό
της πανδημίας: Πολλοί αθλητές
έχουν χάσει τα κίνητρά τους, επειδή δεν έχουν αγώνες
Δ. Τζεφαλής: «Είναι σημαντικό να αυξηθούν οι ώρες φυσικής αγωγής στα σχολεία, σε μια περίοδο υποκινητικότητας…» – «Με την γυμναστική και την άσκηση ενισχύεται το ανοσοποιητικό σύστημα»
Του Θανάση Πολυμένη
ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ και πανδημία. Ένα καθ’ όλα ενδιαφέρον ζήτημα, καθώς φαίνεται ότι οι περιορισμοί της πανδημίας με τις επαναλαμβανόμενες καραντίνες έκλεισαν μεν τον κόσμο στα σπίτια τους, αύξησαν δεν τους λάτρεις της άθλησης. Στην εποχή της πανδημίας, αυξήθηκαν οι άνθρωποι οι οποίοι επιλέγουν να στείλουν τον κωδικό 6 στο13033 και να βγουν για περπάτημα, ή για ένα ελαφρύ τρέξιμο για να ξεμουδιάσουν.
Κατά πόσο όμως όλα αυτά επηρεάζουν την υγεία μας, αλλάζουν τον τρόπο που βλέπουμε την άθληση και κατά πόσο τελικά πλήττεται ο ίδιος αθλητισμός και κατ’ επέκταση οι ίδιοι οι αθλητές με τη μειωμένη προπόνηση που αναγκάζονται να κάνουν;
Γι’ όλα αυτά τα ενδιαφέροντα θέματα, ο «Πρωινός Τύπος» μίλησε με τον καθηγητή Φυσικής Αγωγής MSc , κ. Δημήτρη Τζεφαλή. Ο κ. Τζεφαλής, είναι απόφοιτος του Αριστοτελείου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης όπου πρόσφατα ολοκλήρωσε και τις μεταπτυχιακές του σπουδές στην «Ανθρώπινη απόδοση και υγεία». Κατοικεί και εργάζεται στη Δράμα.
Είναι ο εμπνευστής και προπονητής της ομάδας δρόμων αντοχής O.S.B._Endurance Team (One Step Beyond) που σκοπό έχει τη διάδοση των δρόμων μεγάλων αποστάσεων στη χώρα μας και της καλύτερης υγείας του πληθυσμού και των δρομέων. Είναι παράλληλα προπονητής του Συλλόγου Κλασικού Αθλητισμού Δράμας.
Εν ενεργεία δρομέας και λάτρης των μεσαίων και μεγάλων αποστάσεων από τα 3 χλμ με φυσικά εμπόδια έως τον Μαραθώνιο και του ορεινού τρεξίματος, ενώ στα εφηβικά του χρόνια υπήρξε δεκαθλητής. Είναι ο συγγραφέας των βιβλίων «Φέρνοντας κοντά τις μεγάλες αποστάσεις», το οποίο αποτελεί τον πληρέστερο προπονητικό οδηγό των δρομέων ανεξαρτήτως επιπέδου και του εμψυχωτικού βιβλίου «Πού τρέχει ο λογισμός σου»; τα οποία κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Sportbook.
Κύριε Τζεφαλή, κατά πόσο η πανδημία έχει επηρεάσει τον αθλητισμό κυρίως στην καθημερινότητα των ανθρώπων, των συμπολιτών μας;
«Είναι γεγονός ότι το κλείσιμο των γυμναστηρίων οδήγησε πολύ περισσότερο κόσμο στους δρόμους, στα πάρκα, στον περιφερειακό και στο δασάκι του Κορυλόβου ή και στα αστικά δάση. Αυτό είναι πολύ ευχάριστο από τη μια, γιατί ο περισσότερος κόσμος γυμνάζεται και γνωρίζει τα οφέλη της άσκησης. Από την άλλη, δεν ξέρω κατά πόσο είναι ενημερωμένος σχετικά με την προοδευτικότητα που πρέπει να τηρήσει, γιατί πολύ συχνά κάνουν πολύ περισσότερο, απ’ ότι το σώμα τους είναι συνηθισμένο να κάνουν.
Είναι σημαντικό να αυξηθούν οι ώρες φυσικής αγωγής στα σχολεία, σε μια περίοδο υποκινητικότητας που δεν πηγαίνουν όλα τα παιδιά σε μια απογευματινή δραστηριότητα. Οι δύο ώρες διδασκαλίας στην Ε΄ και στην ΣΤ΄ τάξη είναι τραγικά λίγες. Οπότε θεωρώ ότι θα έπρεπε να είναι καθημερινή η φυσική αγωγή στα σχολεία σε όλες τις τάξεις και στο Γυμνάσιο σίγουρα τρεις φορές έως και την Τρίτη Λυκείου. Αυτό είναι ένα θέμα που πρέπει να το δει η πολιτεία, αν θέλει να έχουμε υγιείς πολίτες. Διαφορετικά θα έχουμε απλά καταναλωτές προϊόντων κακής διατροφής!
Είναι σημαντικό να θυμούνται ότι δεν πρέπει να κάνουν αυτό που κάνει ο φίλος τους, ο οποίος μπορεί να γυμνάζεται εδώ και πολύ καιρό, και θα πρέπει ο εμπειρότερος να προσαρμοστεί στα μέτρα του νέου αθλητή. Οπότε, ή θα πρέπει να υποχωρήσει στα μέτρα του, όπως να περπατήσει αντί να τρέξει, ή να αλλάξει το χρόνο της προπόνησης στα μέτρα του πιο αρχάριου αθλητή.
Είναι σημαντικό ο κόσμος να γυμνάζεται. Το ανοσοποιητικό σύστημα ενισχύεται με την άσκηση. Θα πρέπει να ενισχυθεί ο χρόνος άσκησης και να προτρέπεται ο κόσμος να βγει έξω να γυμναστεί. Αυτό δεν ισχύει φυσικά μόνο αυτή την περίοδο της πανδημίας, αλλά όλες τις περιόδους».
Αυτό σημαίνει ότι σε μια άσχημη περίπτωση μπορεί να έχουμε ακόμα και τραυματισμούς;
«Αν ο αθλητής, ο δρομέας ή ο περιπατητής, προσπαθήσει να βάλει έναν μεγαλύτερο όγκο άσκησης, να κάνει μια περισσότερο έντονη προπόνηση απ’ ότι το σώμα του έχει συνηθίσει, πιθανά να έχει κάποιες μικροενοχλήσεις, τις οποίες θα πρέπει να τις αντιμετωπίσει εγκαίρως. Θεωρώντας πάντα ότι ο πόνος είναι φίλος μας – από την άποψη ότι μας συμβουλεύει όταν κάτι δεν πάει καλά – θα πρέπει να επισκεφθεί κάποιον φυσιοθεραπευτή ή κάποιον χειροπράκτη να κάνει κάποιες μαλάξεις, είτε κάποιον ορθοπεδικό να εντοπίσει εγκαίρως την βλάβη.
Νομίζω ότι με ένα σωστό ζευγάρι παπούτσια τα οποία πρέπει να αλλάζεις σε τακτικά χρονικά διαστήματα και επιλέγοντας διαφορετικές επιφάνειες τρεξίματος – να μην τρέχεις δηλαδή κάθε μέρα στην άσφαλτο, μια μέρα στο δασάκι του περιφερειακού, μια άλλη μέρα να πάει στο Εθνικό στάδιο στο χόρτο ή στο ταρτάν – θα μπορεί να αποφύγει τον οποιοδήποτε τραυματισμό».
Πανδημία και αθλητισμός λέμε, και το θέμα είναι το πώς βιώνουν το ζήτημα αυτό, όσοι κυρίως κάνουν πρωταθλητισμό και σήμερα βρίσκονται σε απραξία.
«Στην πραγματικότητα μειονεκτούν σημαντικά τα πρωταθλήματα που γίνονται σε κλειστό χώρο, όλες οι αθλοπαιδιές και όλα τα αθλήματα σάλας, η αναρρίχηση και άλλα που γίνονται σε κλειστούς χώρους.
Αυτοί θα πρέπει σίγουρα να δοκιμάσουν την υπομονή τους περισσότερο από τους αθλητές στίβου ή κάποιους άλλους και θα πρέπει να κρατήσουν τη φυσική τους κατάσταση. Είναι σημαντικό όταν ξεκινήσουν και πάλι τα πρωταθλήματα, να μην τους βρουν άπραγους. Και ο λόγος ότι χάνονται πάρα πολλές προσαρμογές, στο διάστημα της προπόνησης. Για παράδειγμα, σε μια προπόνηση, χάνονται πολλά από το προηγούμενο διάστημα και θα πρέπει να δώσουν αρκετό χρόνο, στο να ξαναχτίσουν την προετοιμασία τους, ιδανικά έχοντας τις λιγότερες δυνατές απώλειες».
Είναι γεγονός ότι το κλείσιμο των γυμναστηρίων οδήγησε πολύ περισσότερο κόσμο στους δρόμους, στα πάρκα, στον περιφερειακό και στο δασάκι του Κορυλόβου ή και στα αστικά δάση. Αυτό είναι πολύ ευχάριστο από τη μια, γιατί ο περισσότερος κόσμος γυμνάζεται και γνωρίζει τα οφέλη της άσκησης. Από την άλλη, δεν ξέρω κατά πόσο είναι ενημερωμένος σχετικά με την προοδευτικότητα που πρέπει να τηρήσει, γιατί πολύ συχνά κάνουν πολύ περισσότερο, απ’ ότι το σώμα τους είναι συνηθισμένο να κάνουν.
Ποια είναι τα συνήθη προβλήματα που έχουν να αντιμετωπίσουν μετά από όλη αυτή την κατάσταση απραξίας και μειωμένης προπόνησης;
«Τα συνήθη προβλήματα που έχουν να αντιμετωπίσουν μεταξύ άλλων, είναι ότι έχουν χάσει μέρος της ταχύτητας καθώς και σημαντικό μέρος της δύναμής τους. Οπότε νομίζω ότι αυτή η περίοδος προσφέρεται να κρατήσουν την αερόβια αντοχή οπουδήποτε. Δηλαδή, ένας βολεϊμπολίστας, ένας μπασκετμπολίστας, να βγει έξω στο πάρκο και να τρέξει 3 δεκάλεπτα, 3 οκτάλεπτα, ανάλογα με τι έχει συνηθίσει να κάνει. Να κρατήσει επίσης τη δύναμή του που είναι εύκολο – μπορεί δηλαδή στο σπίτι του να κάνει πάρα πολλές ασκήσεις ενδυνάμωσης και να μην χάσει σημαντικό κομμάτι της δύναμής του. Προφανώς βέβαια δεν είναι το ίδιο αν είχε συνηθίσει να κάνει ενδυνάμωση με βάρη σε ένα γυμναστήριο, αλλά σίγουρα η απώλεια θα είναι λίγο μικρότερη.
Δηλαδή να δουλέψει ατομική τεχνική στο κομμάτι που μπορεί ένας μπασκετμπολίστας, σε ελεύθερο χώρο σε μια ανοικτή μπασκέτα, ή ένα βολεϊμπολίστας στο σπίτι με την μπάλα.
Ο καθένας θα πρέπει να κάνει το καλύτερο δυνατόν».
Με το θέμα του ερασιτεχνικού αθλητισμού, με τον πολύ κόσμο που βγαίνει απλά έξω και τρέχει. Αυτό κατά πόσο έχει αυξηθεί ή μειωθεί στην εποχή της πανδημίας κατά την άποψη σας;
«Νομίζω ότι έχει αυξηθεί χαρακτηριστικά. Σε δρόμους όπου παλαιότερα δεν συναντούσες κανέναν, σήμερα βλέπεις ακόμα και οικογένειες. Βγήκαν αρκετά παιδιά να κινηθούν και θέλω να πιστεύω ότι μέσα σ’ όλη αυτή τη δύσκολη κατάσταση, κάτι θετικό μπορεί να μείνει. Από τη φύση μου είμαι αισιόδοξος και πάντα ψάχνω να βρω θετικά σε κάθε αρνητικό που συμβαίνει, πάντα η οπτική μου είναι τι μπορούμε να αλλάξουμε εμείς από αυτά που μπορούμε να αλλάξουμε.
Οπότε νομίζω ότι σίγουρα είναι περισσότεροι, αρκεί να το κάνουν σωστά για να αποφύγουν διάφορες παθήσεις που είναι συνηθισμένες στους δρομείς, όπως οι περιοστίτιδες, το σύνδρομο τριβής λαγονοκνημιαίας ταινίας, οι χονδροπάθειες στα γόνατα κ.α. Νομίζω ότι με μια προοδευτική κλιμάκωση και αν συμβουλευτούν κάποιο γυμναστή, θα έχουμε πολύ περισσότερους χαρούμενους και υγιείς αθλητές».
Αθλητικά σωματεία και πανδημία. Ποια είναι η κατάσταση σήμερα στη Δράμα μ’ αυτό το ζήτημα; Έχουμε μεν πολλά παιδιά που έχουν κάνει πολύ καλές επιδόσεις, όμως σήμερα δεν μπορούν να προπονηθούν σωστά.
«Σίγουρα είναι μια κατάσταση που δεν είναι ευχάριστη. Πολλοί αθλητές έχουν χάσει τα κίνητρά τους, έχουν χάσει τους στόχους τους επειδή δεν έχουν αγώνες. Θεωρώ μεγάλο πρόβλημα, δυστυχώς, αυτό που συμβαίνει στη Δράμα με το Κολυμβητήριο και ξέρω πόσο φιλότιμες προσπάθειες γίνονται από κάποιους ανθρώπους για να τελειώσει αυτό το θέμα.
Σίγουρα όμως οι αθλητές δεν έχουν αρκετούς αγώνες να συμμετέχουν, οπότε αναγκάζονται να δουλεύουν χωρίς κίνητρα. Και ένας αθλητής χωρίς κίνητρα δεν μπορεί να αποδώσει στο 100%. Έπεσαν σε μια ατυχή συγκυρία. Νομίζω ότι, όπως κάθε κρίση έχει κάποιους ανθρώπους που είναι περισσότερο χαμένοι από την υπόθεση».
Ποια είναι σήμερα η κατάσταση στο σχολικό αθλητισμό; Κατά πόσο το σχολείο μπορεί να βοηθήσει τον αθλητισμό;
«Η δική μου αίσθηση είναι ότι, χάριν των προσπαθειών πολλών γυμναστών, γίνεται αρκετά καλή δουλειά σε πολλά σχολεία. Ο σχολικός αθλητισμός μπορεί να ενισχύσει τον αθλητισμό μιας πόλης, δημιουργεί μια κουλτούρα, εφόσον και ο κάθε γυμναστής έχει τη διάθεση να ασχοληθεί. Θεωρώ, ότι ο ρόλος του, τουλάχιστον στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, είναι περισσότερο να ασχοληθεί με όλα τα αθλήματα και όχι μόνο στο άθλημα που εξειδικεύεται. Δηλαδή, εγώ μπορεί να είμαι του στίβου, αλλά θα πρέπει να διδάξω και το χάντμπολ, και το βόλεϊ, και το ποδόσφαιρο και όλα τα πιθανά αντικείμενα που μας επιτρέπει ο αύλιος χώρος του κάθε σχολείου.
Είναι σημαντικό, τα παιδιά να αποκτήσουν τη διάθεση για τον αθλητισμό. Κάτι που βέβαια καλλιεργείται από την οικογένεια ή και το ίδιο το παιδί. Τα παιδιά σήμερα είναι λίγο περισσότερο φυγόπονα από άλλες εποχές. Τα έχουν όλα στα χέρια τους, με πολύ μεγαλύτερη ευκολία από τη δική μου γενιά, κι αυτό τα κάνει να μην θέλουν να «προσπαθήσουν» λίγο παραπάνω, να μην θέλουν να πονέσουν λίγο παραπάνω. Κι αν δεν υπάρχουν τα κίνητρα από την πολιτεία που θα μπορούν να διασφαλίσουν κάποιο κομμάτι του επαγγελματικού προσανατολισμού ή μέρους αυτού, δεν μπορείς να έχει το καλύτερο δυνατό.
Θα ήθελα επίσης να τονίσω, ότι είναι σημαντικό να αυξηθούν οι ώρες φυσικής αγωγής στα σχολεία, σε μια περίοδο υποκινητικότητας που δεν πηγαίνουν όλα τα παιδιά σε μια απογευματινή δραστηριότητα. Οι δύο ώρες διδασκαλίας στην Ε΄ και στην ΣΤ΄ τάξη είναι τραγικά λίγες. Οπότε θεωρώ ότι θα έπρεπε να είναι καθημερινή η φυσική αγωγή στα σχολεία σε όλες τις τάξεις και στο Γυμνάσιο σίγουρα τρεις φορές έως και την Τρίτη Λυκείου. Αυτό είναι ένα θέμα που πρέπει να το δει η πολιτεία, αν θέλει να έχουμε υγιείς πολίτες. Διαφορετικά θα έχουμε απλά καταναλωτές προϊόντων κακής διατροφής!
Θεωρώ ότι πολλά παιδιά θα έχουν θέματα με ενοχλήσεις στον αυχένα και στην πλάτη, πολλές περιπτώσεις κύφωσης λόγω της υπερβολικής χρήσης του κινητού τηλεφώνου και της κακής στάσης στον υπολογιστή και αυτό θα πρέπει η κάθε οικογένεια να το αντιληφθεί εγκαίρως και να λάβει μια μέριμνα στην βελτίωση της προσωπικής γυμναστικής και της στάσης των παιδιών. Και σίγουρα είναι μέλημα και δικό μου στο σχολείο να φροντίζουμε γι’ αυτό, γιατί τα παιδιά πραγματικά κινδυνεύουν να αποκτήσουν πολλά προβλήματα στην πλάτη και στον αυχένα».
Κατά πόσο θα πρέπει αυτός που αθλείται να φοράει μάσκα κ. Τζεφαλή; Είναι καλό για την υγεία του ή δημιουργεί προβλήματα την ώρα της προπόνησης;
«Σχετικά μ’ αυτό, θα πρέπει να αναφέρω ότι, η χρήση της μάσκας στην άσκηση πρέπει να αποφεύγεται. Δηλαδή, δεν μπορεί ένας άνθρωπος που ασκεί πιο έντονα το καρδιοαναπνευστικό του να χρησιμοποιεί τη μάσκα, γιατί δεν μπορεί να αναπνεύσει και να εκπνεύσει το διοξείδιο του άνθρακα. Κι αυτό μακροπρόθεσμα δημιουργεί κάποιο πρόβλημα. Οπότε θα πρέπει αυτό να το γνωρίζουν και οι αρχές και να μην κάνουν παρατήρηση για παράδειγμα, γιατί δεν φορούν την μάσκα την ώρα που τρέχουν. Εξάλλου, το ιικό φορτίο είναι ελάχιστο, τόσο στιγμιαίο το πέρασμα ενός αθλητή με έναν άλλο, που είναι αδύνατο να γίνει η διασπορά του ιού μέσω της άσκησης σε εξωτερικό χώρο».
