Γιορτάστηκε την Τρίτη του Πάσχα
το Ταφικό Έθιμο του Πόντου
στο Μικροχώρι Δράμας

Του Θανάση Πολυμένη

ΑΝ ΚΑΙ κάπως… υποβαθμισμένο, εξαιτίας της κατάστασης που επικρατεί με την πανδημία, γιορτάστηκε την Τρίτη του Πάσχα στις 4 Μαΐου στο Μικροχώρι της Δράμας, το γνωστό ποντιακό Ταφικό Έθιμο.
Όπως είναι γνωστό, στην περιοχή του Νομού Δράμας, το Ταφικό Έθιμο έμεινε να πραγματοποιείται σε τρία σημεία. Το ένα στο Μικροχώρι, που γίνεται την Τρίτη του Πάσχα, ενώ στη Νέα Κρώμνη και στους Σιταγρούς Δράμας, γίνεται την Κυριακή του Θωμά.
«Το Ταφικό Έθιμο στο Μικροχώρι, τελείται από την έλευση των προγόνων μας από την Σαμωψολυντα και την Κάβζα του Πόντου», λέει μιλώντας στον «Πρωινό Τύπο» ο δημοτικός σύμβουλος Δράμας κ. Χρήστος Κυριακίδης και πρώην πρόεδρος του Τοπικού Συμβουλίου Μικροχωρίου.
Όπως μας λέει ο κ. Κυριακίδης, «πρόκειται για ένα καθαρά ποντιακό έθιμο και στις διάφορες περιοχές του Πόντου, τελούνταν πάντα μετά το Πάσχα. Άλλοι το γιόρταζαν μετά το Πάσχα, άλλοι την Κυριακή του Θωμά και άλλοι του Αγίου Πνεύματος. Γι’ αυτό βλέπουμε αυτές τις χρονικές διαφορές. Μάλιστα, οι παλιννοστούντες που ήρθαν πρόσφατα, το γιορτάζουν του Αγίου Πνεύματος. Γιατί όπως λένε, οι ψυχές των νεκρών κυκλοφορούν ανάμεσά μας για 40 ημέρες».
Όπως εξηγεί ο κ. Κυριακίδης, «όλα αυτά τα χρόνια το γιορτάζουμε τη δεύτερη μέρα του Πάσχα. Παλαιότερα το έθιμο είχε μεγαλύτερο χαρακτήρα. Πήγαινε όλο το χωριό στα κοιμητήρια και ο ιεράς του χωριού διάβαζε ένα – ένα για όλους τους συγγενείς. Οι χωριανοί έφεραν μαζί τους φαγητά και ποτά και καθόντουσαν και έτρωγαν το μεσημέρι μαζί με τους νεκρούς τους. Και αυτό επειδή είναι αναστάσιμη ημέρα για να τους τιμούν και να τους θυμούνται. Πολλά μάλιστα έφεραν κεμεντζέδες, λίρες, έπαιζαν κάποια τραγούδια που άρεζαν στους νεκρούς και κουβέντιαζαν για τους ανθρώπους. Και εκείνη την ώρα μάλιστα γινόταν και οι αβγομαχίες».
Όπως λέει ο κ. Κυριακίδης, «σήμερα το έθιμο έχει εκλείψει κάπως. Σήμερα, πηγαίνει πάλι ο ιερέας του χωριού και οι γυναίκες κυρίως, έχουν μαζί τους γλυκά και κερνούν όσους είναι εκεί».

Το Ταφικό Έθιμο
Το έθιμο έχει τις ρίζες του στα Ομηρικά χρόνια, το διατήρησαν οι Έλληνες του Πόντου και το έφεραν στην μητέρα Ελλάδα το 1922,μετά τον ξεριζωμό!!
Μια από τις πλέον σπάνιες και μοναδικές παραδόσεις που συναντάμε σε πολύ λίγα ποντιακά χωρία και σε ελάχιστες περιοχές της Ελλάδος (Μικροχώρι – Ν. Κρώμνη – Σιταγροί Δράμας, Σούρμενα Αττικής ,Κομοτηνή, και αλλού), είναι η ημέρα μνήμης των νεκρών που γιορτάζεται κάθε χρόνο την δεύτερη μέρα του Πάσχα ή την Κυριακή του Θωμά ή του Αγίου Πνεύματος. Τα ταφικά έθιμα ήταν πολύ διαδεδομένα στην ευρύτερη περιοχή της Τραπεζούντας. Η παράδοση ήθελε τις ψυχές να ανεβαίνουν από τον Άδη την ημέρα της ανάστασης και να παραμένουν στην γη έως την Πεντηκοστή.
Μετά την θεία λειτουργία ο παπάς του χωριού ψάλει την επιμνημόσυνη δέηση και διαβάζει όλα τα ονόματα των νεκρών. Στην συνέχεια κερνάνε ο ένας τον άλλον, αρχίζουν όλοι μαζί παρέα να πίνουν και να τρώνε με ποντιακά τραγούδια και τη συνοδεία ποντιακής λύρας.
Είναι μια μέρα που οι ζωντανοί θυμούνται με νοσταλγία τους νεκρούς, είναι ημέρα μνήμης.
Ήκμασε στον Πόντο και στην Ελλάδα το επανέφεραν οι πρώτοι πρόσφυγες Πόντιοι. Το ταφικό αυτό έθιμο, το βρίσκουμε σε αττική λευκή λήκυθο, του 440 π.Χ. όπου απεικονίζεται η επίσκεψη μιας γυναίκας με προσφορές στον τάφο νεαρού άντρα, μια σκηνή ιδιαίτερα συνηθισμένη σε λευκές ληκύθους, οι οποίες, εκείνη την εποχή, χρησιμοποιούνταν αποκλειστικά στην ταφική διαδικασία.