Μια έρευνα για τις επιπτώσεις της πανδημίας στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς

Οι αλλαγές στον τρόπο μετακίνησης

των πολιτών την περίοδο της πανδημίας

► Μιλάει στον «Π.Τ.» ο κ. Πολίτης Επίκουρος Καθηγητής Συγκοινωνιακού Σχεδιασμού και  Διαχείρισης Κινητικότητας στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του Α.Π.Θ.

► «Πολίτες με μειωμένα εισοδηματική κριτήρια είχαν λιγότερες χρονικά μετακινήσεις»

► «Οι ηλικιωμένοι μετακινούνταν κυρίως το πρωί και από το απόγευμα έμεναν στα σπίτια τους»

Του Θανάση Πολυμένη

Η ΠΑΝΔΗΜΙΑ, όπως είναι γνωστό, έχει επηρεάσει πλέον τη ζωή μας σε όλα τα επίπεδα διανύοντας το δεύτερο χρόνο μιας πρωτόγνωρης και πρωτοφανούς κατάστασης. Το πώς ακριβώς όμως έχει επηρεαστεί η ζωή μας, δεν έχει ερευνηθεί ακόμα πλήρως. Και σίγουρα είναι πράγματα που θα πάρουν αρκετό χρόνο για να προσδιοριστούν.

Ένα από τα θέματα τα οποία έχουν ήδη ξεκινήσει να ερευνούνται, είναι το ζήτημα μετακίνησης των πολιτών κατά την περίοδο της πανδημίας, και κατά πόσο επηρεάστηκε και άλλαξε αυτή, σε σχέση με παλαιότερους χρόνους, ή τουλάχιστον σε σχέση με όσα γνωρίζαμε πριν από την πανδημία.

Μια τέτοια έρευνα, πραγματοποιείται από το Εργαστήριο Συγκοινωνιακής Τεχνικής του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών του Α.Π.Θ., όπου Επίκουρος Καθηγητής Συγκοινωνιακού Σχεδιασμού και Διαχείρισης Κινητικότητας είναι ο κ. Ιωάννης Πολίτης.

Από το ως άνω Εργαστήριο, διεξάγεται μια έρευνα καταγραφής της επίπτωσης που έχει η πρόσφατη πανδημία του Covid-19  στη χρήση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, η οποία πραγματοποιείται μέσω εκπόνησης διπλωματικής εργασίας από την κ. Ροδία-Μαρία Μπαλτατζίδου.

Το θέμα του περιορισμού της κυκλοφορίας αποτελεί, μετά την καθαυτή αντιμετώπιση της πανδημίας, το πρώτο φλέγον ζήτημα επικαιρότητας τόσο στην Ελληνική Επικράτεια όσο και παγκοσμίως. Μέσα από τον σύνδεσμο: https://forms.gle/GHryYzqbDR8jEm3F7, μπορεί όποιος ενδιαφέρεται να συμμετάσχει στην έρευνα και να απαντήσει στις ερωτήσεις.

Ψυχομετρικά εργαλεία

Για τη νέα έρευνα, μιλάει στον «Πρωινό Τύπο» ο κ. Ιωάννης Πολίτης, ο οποίος αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο γίνεται η έρευνα αυτή και ποια εργαλεία χρησιμοποιούνται. Όπως επισημαίνει, «στη συγκεκριμένη μελέτη, χρησιμοποιούμε ψυχομετρικά εργαλεία, δηλαδή εργαλεία της επιστήμης της Ψυχολογίας, όπως τον βαθμό φόβου που υπάρχει από τους πολίτες, σε θέματα χρήσης δημόσιων συγκοινωνιών.

Η πανδημία η οποία τρέχει εδώ και ενάμιση χρόνο, μας έχει οδηγήσει όλους, στο να αλλάξουμε την συμπεριφορά στις μεταφορές. Το μεγαλύτερο πλήγμα απ’ όλα, έχουν δεχθεί οι δημόσιες συγκοινωνίες. Είτε πρόκειται για λεωφορεία, για Μετρό, για τρένα κτλ.

Αυτό που προσπαθούμε μ’ αυτή την έρευνα, είναι ο τρόπος με τον οποίο εκδηλώνεται αυτός ο φόβος, αυτή η ανησυχία, ποιοι είναι οι παράγοντες που θα μπορούσαν να διορθωθούν από αυτούς που διαχειρίζονται τις δημόσιες συγκοινωνίες, έτσι ώστε με το καλό να επιστρέψουμε σ’ αυτό που ονομάζουμε κανονικότητα».

Όπως σημειώνει ο κ. Πολίτης, «υπάρχουν διάφορες ερωτήσεις οι οποίες προσδιορίζουν τα επίπεδα φόβου και  θέλουμε να δούμε ζητήματα όπως, αν για παράδειγμα οι άνδρες ή οι γυναίκες αντιμετωπίζουν μεγαλύτερα ζητήματα φοβίας, ηλικιωμένοι ή νεότεροι.

Αυτή τη στιγμή, έτσι όπως διαμορφώνεται το πλαίσιο, έχουμε ανθρώπους οι οποίοι είναι αποκλεισμένοι κινητικά. Σκεφτείτε ανθρώπους μεγαλύτερους σε ηλικία, οι οποίοι παραδοσιακά κινούνταν με τα μέσα μαζικής μεταφοράς, αυτή τη στιγμή είναι αποκλεισμένοι, ή περιορισμένοι γύρω από την οικία τους. Δεν μπορούν να μετακινηθούν εύκολα και άρα δημιουργείται ένα κοινωνικό ζήτημα που πρέπει να λύσουμε».

Πώς άλλαξε ο τρόπος μετακινήσεων

Στα μέσα Απριλίου, με τη διάρκεια της πρώτης καραντίνας, ο κ. Πολίτης είχε ξεκινήσει μια πρώτη έρευνα, σχετικά με το πώς αλλάξει ο τρόπος μετακινήσεων στην εποχή της πανδημίας του κορωνοϊού. Σχετικές δηλώσεις του για την τότε έρευνα, είχαν δημοσιευθεί στον «Πρωινό Τύπο» στις 10 Απριλίου 2020.

Στοιχεία σχετικά με τα αποτελέσματα εκείνης της έρευνας, μας έδωσε ο κ. Πολίτης σήμερα και έχουν πραγματικό ενδιαφέρον. Όπως επισημαίνει ο ίδιος στον «Π.Τ.», «σύμφωνα με τα στοιχεία που είχαμε βγάλει, κατά το πρώτο κύμα, είδαμε ότι οι γυναίκες μείωσαν σε μεγαλύτερο βαθμό από τους άνδρες την κινητικότητά τους, και σε διάρκεια και σε πλήθος μετακινήσεων. Επίσης, σε ένα άλλο κομμάτι από το οποίο εξάγαμε συμπεράσματα, είναι ότι οι άνθρωποι με χαμηλά εισοδηματικά κριτήρια  – το οικογενειακό τους εισόδημα – αποτέλεσε κι αυτό έναν παράγοντα στη μείωση των μετακινήσεων. Φάνηκε δηλαδή ότι, οι άνθρωποι που έχουν μικρότερο εισόδημα, μείωσαν περισσότερο τις μετακινήσεις τους».

Όπως τονίζει μάλιστα, «αυτό που φάνηκε, γιατί εντοπίστηκε και σε άλλες χώρες του εξωτερικού, είναι ότι οι άνθρωποι με χαμηλά εισοδηματικά κριτήρια, είναι συνήθως υπάλληλοι, σε κομμωτήρια, ταβέρνες κτλ. Αυτοί οι άνθρωποι, λόγω του γεγονότος ότι ήρθε το lockdown, σταμάτησαν να μετακινούνται. Ενώ οι άνθρωποι που είναι αυτοαπασχολούμενοι, που έχουν μια δικιά τους επιχείρηση, αυτοί συνέχισαν και να δραστηριοποιούνται στη μετακίνηση με σκοπό την εργασία, αλλά ταυτόχρονα να κάνουν και άλλες μετακινήσεις κατά τη διάρκεια της δουλειάς τους. Η έρευνα αυτή αφορούσε στο σύνολο των ημερήσιων μετακινήσεων».

Τέλος, μεγάλες διαφορές έχουν υπάρξει και μεταξύ των ηλικιακών ομάδων: «Όσον αφορά τις ηλικιακές ομάδες, τονίζεται ότι οι ηλικιωμένοι μείωσαν πάρα πολύ τις μετακινήσεις τους και μάλιστα σε έναν ορίζοντα μικρότερο χρονικά μέσα στην ημέρα. Δηλαδή, έβγαιναν κυρίως το πρωί και μέχρι το μεσημέρι είχαν τελειώσει τον κύκλο των μετακινήσεών τους. Ενώ αντίθετα, στις μικρότερες ηλικίες, ο ορίζοντας της μετακίνησής τους, ήταν σε όλη τη διάρκεια της ημέρας και το πρωί αλλά και το απόγευμα, κυρίως για άθληση και μετακίνηση. Ενώ το απόγευμα οι ηλικιωμένοι, ουσιαστικά καθόντουσαν στο σπίτι τους».