Η Πλατανιά στο διάβα των αιώνων
«Λαοί, που χάνουν τη μνήμη τους,
μοιραία οδηγούνται στον αφανισμό»
Του κ. Γ.Κ. Χατζόπουλου Τ. Λυκειάρχη
Τα λόγια αυτά ενός σύγχρονου φιλοσόφου οδήγησαν τη σκέψη μου να ασχοληθώ με την έρευνα και τη μελέτη της ιστορίας της πατρίδας μας, και ιδιαίτερα της γενέτειράς μου, της Πλατανιάς.
Γιατί πιστεύω ότι η μελέτη της ιστορίας σε κάνει σοφό κατά τούτο. Να μην κάνεις τα ίδια λάθη. Και σοφός δεν είναι αυτός, που δεν κάνει λάθη, αλλά εκείνος, που δεν κάνει τα ίδια λάθη.
Από αυτήν την αρχή ξεκινώντας από τα φοιτητικά μου ακόμη χρόνια έστρεψα το ενδιαφέρον μου προς τη μελέτη της ιστορίας, και ιδιαίτερα της τοπικής μας ιστορίας. Και μπορεί το σώμα μου να μην είναι καθημερινά στην Πλατανιά, όμως η ψυχή μου και το πνεύμα μου δε λείπουν ούτε στιγμή από αυτήν.
Από το 1960 έστρεψα το ενδιαφέρον μου στην ιστορία της Πλατανιάς. Γύριζα τα καλοκαίρια τις γειτονιές αναζητώντας κατάλοιπα αρχαιοτήτων για την καταγραφή τους. Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον μου στράφηκε στην Ακρόπολή της, στον Καλέ, όπως την έλεγαν οι κάτοικοι παλιά.
Τη γνώρισα από κοντά κι από τότε άρχισε το ενδιαφέρον μου για την ανάδειξη και την προβολή της.
Μέσω της τότε Κοινότητας συνέτασσα κατά καιρούς έγγραφα προς την αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων Καβάλας για τη διενέργεια ανασκαφικής έρευνας.
Έρχονταν κάποια χρήματα, τα οποία όμως δεν έφταναν στην Πλατανιά. Πήγαιναν για ανασκαφές στο νομό της Καβάλας. Σε όχλησή μου γιατί αυτά τα χρήματα δε διατίθενταν για την Πλατανιά, η απάντηση ήταν ότι δεν υπήρχε οδική πρόσβαση στην ακρόπολη.
Το 1990 με απόφαση του τότε Νομάρχη Σ. Δανιηλίδη, ύστερα από επίμονη όχλησή μου, εγκρίθηκε το ποσό των 600 χιλ. δραχμών για δοκιμαστική ανασκαφική έρευνα.
Το έργο ανέλαβε η αρχαιολόγος Κατερίνα Περιστέρη. Λίγα τα χρήματα, όμως στην αβροχιά, καλό και το χαλάζι. Έκτοτε η υπόθεση βάλτωσε. Όμως η όχλησή μου προς την αρμόδια Αρχαιολογική Υπηρεσία συνεχίσθηκε. Δεν έμεινα μόνο στην Ακρόπολη. Γύρισα τον κάμπο αναζητώντας νέες αρχαιότητες. Στη θέση Μπαλμπάνι εντόπισα έναν εκτενή νεολιθικό οικισμό
Το 1989 έφερα στην Πλατανιά τους είκοσι αρχαιολόγους που έσκαβαν στο νεολιθικό οικισμό των Σιταγρών. Έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον. Ήθελαν να έρθουν να κάνουν ανασκαφές και να τον αναδείξουν. Δυστυχώς υπήρξε άρνηση από την αρμόδια υπηρεσία.
Έκανα εισήγηση στον τότε Δήμο Νικηφόρου να ανταλλάξει τον προϊστορικό οικισμό με άλλον κοινόχρηστο χώρο για να μην καταστρέφεται από την καλλιέργεια.
Δημοσιοποίησα την παρουσία του νεολιθικού οικισμού στην Αρχαιολογική Υπηρεσία. Συνέχισα την έρευνα. Εντόπισα στην περιοχή Κούμια δεύτερο νεολιθικό οικισμό με κατεστραμμένη οχύρωση.
Τον δημοσιοποίησα και αυτόν. Κι έτσι οι δυο εντάχθηκαν στον αρχαιολογικό χάρτη της Ανατολικής Μακεδονίας.
Με έγγραφο της Κοινότητας ζήτησα να εκδοθεί άδεια αρχαιολογικής Συλλογής. Εκδόθηκε. Συγκεντρώθηκαν το κορινθιάζον κιονόκρανο, το ντουπέκι, όπως το έλεγαν οι κάτοικοι, όπου αποφλοίωναν βρασμένο σιτάρι, ο βωμός, γρανιτένιοι κίονες κ.ά..
Με τα στοιχεία αυτά μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι η ιστορία της Πλατανιάς χάνεται στην αχλύ (=ομίχλη) του χρόνου. Επτά χιλιάδες χρόνια συνεχούς ιστορίας. Τόπος με ιδιαίτερο ιστορικό και αρχαιολογικό ενδιαφέρον.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να απευθυνθώ στον πρώτο πολίτη του τόπου λέγοντάς του : κ. Δήμαρχε, αν θέλεις να σε γράψει η ιστορία, τότε, γράψε την ιστορία της Πλατανιάς. Επιχορήγησε γαλαντόμα το αρχαιολογικό νυστέρι για να διανοίξει διάπλατα τα σπλάχνα της Πλατανιώτικης γης. Και η Πλατανιώτικη γη δε θα σε διαψεύσει. Σκάψε το αρχαίο νεκροταφείο της Πλατανιάς έχει αρκετά να σου πει. Αναζήτησε το αρχαίο χωριό. Βάλε τις βάσεις για ποιοτικό τουρισμό. Και να ξέρεις ότι ένας από τους πυλώνες του ποιοτικού τουρισμού είναι οι αρχαιότητες. Αυτό σημείωσέ το ξεχωριστά.
Η ζωή στην Πλατανιά συνεχίζεται και στα αρχαία χρόνια. Το αποδεικνύουν τα νομίσματα και τα άλλα ευρήματα των μακεδονικών χρόνων. Βρέθηκαν στην Πλατανιά νομίσματα της Αμφίπολης, των Φιλίππων, της Πέλλας, της Θεσ/κης, της Μαρώνειας και των Αβδήρων καθώς και νόμισμα του βυζαντινού αυτοκράτορα Αναστασίου του Α’ στην Ακρόπολη.
Τον 4ο αιώνα η Πλατανιά, το Κουζλούκιοϊ των Τούρκων, ανήκει στο βασίλειο της Μακεδονίας.
Τον 2ο μ.Χ. μια επιγραφή, προερχόμενη από την Πλατανιά, μάς πληροφορεί ότι η Πλατανιά είχε βουλευτή, που τον λέγανε Δεντούπη, ενώ ο γιος του Ουάλλης είχε το αξίωμα του αντιστρατήγου και το φορολόγου. Επιγραφή – Στην επιγραφή εικονίζεται ο Θράκας ιππέας, θεότητα που λατρεύτηκε στην περιοχή. Το κείμενο της επιγραφής έχει ως εξής:
Ουάλλης Δεντουπήους ήρως
Δεντούπης Βείθυος βουλευτής
ανέθηκεν εαυτώ και τω υιώ
Ουάλεντι, αντιστρατήγω
και φορολόγω, ετών κε’
και γυναικί αυτού
Μάτα Κουνοισιήους
Στα ρωμαϊκά χρόνια η Πλατανιά ανήκει στην colonia philippensis της οποίας είναι μια κώμη μικρή. Η περίοδος δεν είναι προς το παρόν πλούσια σε ευρήματα. Αναμένουμε το αρχαιολογικό νυστέρι. Είναι ανάγκη να ανασκαφεί το αρχαίο νεκροταφείο. Ελπίζουμε ότι θα μας διαφωτίσει αρκετά.
Ούτε από τα βυζαντινά χρόνια δεν έχουμε στοιχεία ικανοποιητικά. Με προβληματίζει το κορινθιάζον κιονόκρανο. Η άποψη ότι μεταφέρθηκε από τους Φιλίππους δύσκολα με πείθει. Ο χριστιανικός ναός της πλατείας έγινε τζαμί στα χρόνια της τουρκοκρατίας και γκρεμίσθηκε μετά την έλευση των προσφύγων και μετά το 1930.
Το 1373 ή 1384 κατά τους Εβλιγιά Τσελεμπή και Χατζηκάλφα, τούρκους ιστορικούς και περιηγητές, η περιοχή της Δράμας καταλαμβάνεται από τον εξωμότη στρατηγό Γαζή Εβρενό μπέη από τη Βέροια. Μέσα στην κατάκτηση της περιοχής και η Πλατανιά, που μετονομάζεται από τους Τούρκους σε Κουζλούκιοϊ (= ανήλιαγο χωριό).
Η τουρκική σκλαβιά διαρκεί πέντε περίπου αιώνες.
Οι Έλληνες της Πλατανιάς μεταναστεύουν ή εκτουρκίζονται; Ιδού το ερώτημα.
Το 1908 ο μητροπολίτης Δράμας – Σμύρνης Άγιος Χρυσόστομος Καλαφάτης κάνει απογραφή του σαντζακίου της Δράμας. Στο Κουζλούκιοϊ κατοικούν 1541 Τούρκοι. Για Έλληνες δεν κάνει λόγο. Αναφερόμενος στο Νουσρατλή, στο Νικηφόρο, γράφει ότι στο χωριό κατοικούν 200 Έλληνες και 2040 Τούρκοι. Ερεύνησα όλο το Αρχείο του Χρυσοστόμου. Πουθενά δεν αναφέρει τα χωριά που βρίσκονται μετά τη Χωριστή. Μου κάνει εντύπωση γιατί δεν τα αναφέρει. Μόνο ο διάδοχός του Αγαθάγγελος ο Β’, ο Μάγνης μιλάει για το Εδιρνετζίκιον (Αδριανή). Ερευνητέον το θέμα.
Η ζωή κυλάει ήρεμα. Ο μπέης της Πλατανιάς κατοικεί σ’ ένα τριώροφο σπίτι στην πάνω γειτονιά, κοντά στο σπίτι που γεννήθηκε η ταπεινότητά μου.
Το 1913 η Πλατανιά γίνεται ελεύθερη και μόλις το 1919 γίνεται κοινότητα και μετονομάζεται από Κουζλούκιοϊ σε Πλατανιά περιλαμβάνοντας τους οικισμούς : Γκοκτσελή, Μπαλτατζιλάρ, Πραβαλάρ (Σαχίνης), Οβατζίκ (Δρυμότοπος), Μπέριτσα, Μπρασατλή (Καβαλλάρη), Χασανμπαλάρ (Παλιάμπελα), Όλα, Καραμανλή (Τερψιθέα), Τσαλ Μαχαλέ (Αγριόβατος), Τσιλεκλέρ, Λιμποτέν, Πουρνατζίκ, Κιολελί (Λιμνίσκη).
Η συμβίωση με τους Τούρκους είναι υποφερτή.
1922 Χρονιά της ανείπωτης στην ανθρώπινη ιστορία καταστροφής. Ο ελληνισμός της Ανατολής: Μικρασιάτες, Θρακιώτες και Πόντιοι αναγκάζονται ύστερα από αφόρητη και μαρτυρική ζωή να εγκαταλείψουν τις τρισχιλιόχρονες εστίες τους, όπου ανέπτυξαν και διέδωσαν τον ανεκτίμητο ελληνικό πολιτισμό. Έδωσαν στην εκκλησία μάρτυρες, οσίους και Αγίους, καλλιέργησαν τη γη της Ανατολής, έφεραν στο φως τον πλούσιο ορυκτό πλούτο της, στέριωσαν την οικονομία της και μαζί στήριξαν τη βάρβαρη οθωμανική αυτοκρατορία. Έχτισαν ιερά προσκυνήματα, περικαλλείς ναούς, καθιέρωσαν αγιάσματα και ημέρωσαν τη βάρβαρη, όσο μπορούσε να ημερωθεί, Τουρκία, για την οποία ο αμερικανός συγγραφέας Χόρτον στο βιβλίο του «Η κατάρα της Ασίας» έγραψε: «Είναι ντροπή για τον πολιτισμό της ανθρωπότητας να υπάρχει τέτοιος εγκληματικός λαός».
Και αντί του μάννα ο ελληνισμός της Ανατολής υπέστη διώξεις, πιέσεις, εκβιασμούς, βιασμούς, εξορίες, καταναγκαστικά έργα (αμελέ ταπουρού), καταδίκες σε θάνατο με απαγχονισμό αθώων ελληνικών προσωπικοτήτων στα δικαστήρια της Αμάσειας 69 προσωπικότητες του Πόντου απαγχονίστηκαν χωρίς να φταίνε. Και όλα αυτά με τη συνέργεια των Δυνατών της Ευρώπης : Άγγλων, Γερμανών, Ιταλών, Γάλλων, Αυστριακών και αυτής ακόμη της Αμερικής.
Οι Άγγλοι οργάνωσαν το υποτονικό τουρκικό ναυτικό, ενώ οι Γερμανοί τον διαλυμένο στρατό των Τούρκων, στέλνοντας τους στρατηγούς φον Λίμαν και Σάντερς, τους οποίους έκαναν πασάδες τιμητικά.
Κι όλα αυτά, γιατί τους ενοχλούσε ο Ελληνισμός με τον υψηλό του πολιτισμό και το εμπορικό του δαιμόνιο κι ακόμη την ικανότητα των Ελλήνων να αξιοποιούν τον ορυκτό πλούτο της Τουρκίας για χάρη των Τούρκων. Όλα αυτά ήταν καρφί στα μάτια των Δυνατών της Ευρώπης και για χάρη των αμαρτωλών συμφερόντων τους έπρεπε να αφανισθεί ο Ελληνισμός, να ξεριζωθεί, χωρίς να φταίει από τις τρισχιλιόχρονες εστίες του. Πόσα εγκλήματα λοιπόν γίνονται για τα οικονομικά συμφέροντα;
Και ξεριζώθηκε ο Ελληνισμός της Ανατολής με τη συμφωνία της Λωζάνης, αφήνοντας πίσω του γη, σπίτια, ιερά προσκυνήματα, ναούς περικαλλείς, τάφους προσφιλών προσώπων, πρόσωπα αλειτούργητα, τροφή των αγριμιών. Πόσοι χάθηκαν στη Μ. Ασία, στον Πόντο και στη Θράκη δε γνωρίζουμε ακριβώς. Τα στοιχεία που έχουμε δε μας πείθουν.
Ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Ν. Υόρκης Γεώργιος Αρνάκης γράφει ότι στη Μ. Ασία κατοικούσαν 24 εκατομμύρια Έλληνες. Με τον ξεριζωμό ήρθαν στην Ελλάδα 1,5 εκατομμύριο. Τι απέγιναν τα άλλα 22,5 εκατομμύρια;
Με την ψυχή χιλιοπληγωμένη, με αποδεκατισμένη την οικογένεια, ρακένδυτοι, ημιθανείς ήρθαν και εγκαταστάθηκαν στη μητέρα Ελλάδα.
Μια μερίδα από Μικρασιάτες, Θρακιώτες και Ποντίους διάλεξαν την Πλατανιά.
Τους πρόσφυγες ο Βενιζέλος τους εγκατέστησε στη Μακεδονία και στη Θράκη, που είχαν αποδεκατισθεί από Ελληνισμό, για να τις προστατεύσει από τις επίβουλες διαθέσεις των βορείων γειτόνων.
Ορεινή και άγονη η γη της Πλατανιάς. Μικρός ο γεωργικός κλήρος. Όμως η χιλιοπληγωμένη ψυχή τους είχε ακόμη δυνάμεις. Την ξεχέρσωσαν όσο μπορούσαν και την έκαναν καλλιεργήσιμη. Τι είναι όμως ο κάβουρας, τι είναι το ζουμί του. Ίδρωσαν, και μάτωσαν, όμως επιβίωσαν αναπνέοντας το αγέρι της λευτεριάς. Ξέφυγαν από το μαχαίρι των Τούρκων.
Εγκαταστάθηκαν στα τούρκικα σπίτια με τη φυγή των Τούρκων. Ρημάδια στην κυριολεξία τα σπίτια τους. Ετοιμόρροπα, μισογκρεμισμένα. Τόσο νοικοκύρηδες ήταν οι Τούρκοι! Έφυγαν για την Τουρκία μαζί με τα γατιά τους.
Κι όσο περνούσαν τα χρόνια, πήραν τα πάνω τους οι πρόσφυγες. Έστησαν αγορά με όλα σχεδόν τα επαγγέλματα: παντοπωλεία, καφενεία, κρεοπωλεία, κουρεία, σαμαράδικα, πεταλωτήρια, λευκοσιδηρουργεία.
Έκαναν σιγά σιγά εμπορικό κέντρο την Πλατανιά. Κάτοικοι των γύρω χωριών με το σαμαρωμένο γαϊδουράκι έρχονταν να προμηθευτούν το λάδι, το ρύζι, τη ζάχαρη, το πετρέλαιο και ό,τι άλλο δεν μπορούσαν οι ίδιοι να παράγουν στα σπίτια τους.
Σιγά σιγά άρχισαν να κτίζουν καινούργια σπίτια. Παράλληλα δε λησμόνησαν και την πίστη τους. Έχτισαν με δικά τους σχεδόν έξοδα καινούρια εκκλησία, αφού ταλαιπωρήθηκαν μεταφέροντας τα εικονίσματα σε διάφορους χώρους. Στη δαπάνη συνέβαλε και ο έρανος που διενήργησε ο παπά Αριστοτέλης, πρόσφυγας από τον Πόντο, γυρνώντας από χωριό σε χωριό της Δράμας, αλλά και της Καβάλας. Οι οικογένειες περίσσευαν και ο γεωργικός κλήρος δεν αρκούσε. Το παραγόμενο σιτάρι αρκούσε για τρείς περίπου μήνες. Το καλαμπόκι είδος πολυτελείας. Κι ο καπνός σχεδόν αντίδωρο. Τι θα περίμενε κανείς από έναν ξερικό τόπο, από έναν τόπο χωρίς νερό;
Και δεν έφτανε αυτή η δυστυχία, ήρθε και ο πόλεμος του 40. Τα παραγωγικά νιάτα της Πλατανιάς έσπευσαν στο κάλεσμα της πατρίδας για τη λευτεριά. Δυσκόλεψε η καλλιέργεια της γης. Η φτώχεια μεγάλωσε. Και δεν έφτανε μόνο αυτό. Ήρθαν και οι άκαπνοι αιμοσταγείς Βούλγαροι και επιδόθηκαν στον αφελληνισμό της περιοχής: τρομοκρατία, εκφοβισμός, ξυλοδαρμοί, δήμευση αγαθών. Για να αποφύγουν τον θάνατο από την πείνα οι Πλατανιώτες ανέβαιναν στο Δρυμότοπο (Οβατζίκ), διασχίζοντας το βουνό, όπου ανταλλάσσανε χρυσαφικά και την προίκα τους με λίγες πατάτες, σπάνια και φασόλια. Και το χειρότερο ακολούθησαν δολοφονίες αθώων νέων Πλατανιωτών. Η παραφροσύνη ολίγων ανεγκέφαλων Ελλήνων άλειψε βούτυρο στο ψωμί των κατακτητών. Έκαναν τη δήθεν επανάσταση, την εξέγερση ή το κίνημα, όπως με καυχησιά ονόμασαν εκείνην την παράφρονα κίνησή τους.
Άλλο που δεν ήθελαν οι Βούλγαροι. Δεκαπέντε Πλατανιώτες, στο άνθος της ηλικίας τους, χωρίς να φταίνε σε τίποτε σφάχτηκαν από τους Βουλγάρους αφήνοντας πίσω τους χήρες και ορφανά. Ο βούλγαρος φρούραρχος της Δράμας Στραχίνωφ εκδήλωσε με τον πιο απάνθρωπο τρόπο το μίσος του. Έδεσε πίσω από το αυτοκίνητό του το νεαρό Δ. Παρτσαλίδη από τον Πρινόλοφο και τον έσυρε μέχρι τον σιδηροδρομικό σταθμό. Φρικτός θάνατος από τα χέρια ενός ορθόδοξου χριστιανού. Και το κακό συνεχίσθηκε. Η παραφροσύνη που δέρνει τους Έλληνες τους οδήγησε στον αδελφοκτόνο διχασμό. Η Πλατανιά έκλαψε και πάλι τα παιδιά της. Πέντε νέοι έχασαν τη ζωή τους αφήνοντας πίσω τους χήρες και ορφανά.
Δε λύγισαν όμως οι Πλατανιώτες. Ανέσυραν τις δυνάμεις τους και πάλεψαν με τη γη. Λίγα χρόνια αργότερα άρχισαν να στέλνουν τα παιδιά τους με τις χίλιες δυο στερήσεις στο Γυμνάσιο και ύστερα στο Πανεπιστήμιο. Μέχρι τώρα η Πλατανιά ανέδειξε: έναν καθηγητή Πανεπιστημίου, 15 δασκάλους, 32 καθηγητές, 10 γιατρούς, 2 φαρμακοποιούς, 3 δικηγόρους, μία εισαγγελέα, 5 οικονομολόγους, 3 μηχανικούς, 20 αστυνομικούς, γυμναστές κ.ά. ειδικότητες.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να κάνω την ακόλουθη πρόταση – εισήγηση: Ανάμεσα στους επιστήμονες συγκαταλέγονται οι: Κώστας Σαββουλίδης και Κώστας Κώστας Καλαϊτζίδης. Εισηγούμαι να δοθεί το όνομά τους σε δρόμους της Πλατανιάς.
Μαύρα σύννεφα στην οικονομία. Ο καπνός, μονοκαλλιέργεια παύει να είναι εμπορεύσιμος. Και τότε αρχίζει η ξενιτιά. Γερμανία, Βέλγιο, Αυστραλία, Βραζιλία υποδέχονται τα νιάτα της Πλατανιάς.
Οι φάμπρικες της Γερμανίας και τα ορυχεία του Βελγίου δοκιμάζουν τις αντοχές των νέων, που άφησαν πίσω τους ανήμπορους γονείς και ανήλικα τέκνα, που τα φόρτωσαν στους έχοντες ανάγκη από βοήθεια γονείς.
Μετανάστευση. Ευλογία την είπαν κάποιοι. Άλλοι την είπαν κατάρα. Το δίκιο με το μέρος και των δυο.
Οι νοικοκύρηδες πρόκοψαν. Κάνανε οικονομίες. Αγόρασαν καινούργια σπίτια. Ελάχιστοι γύρισαν στην Πλατανιά. Άλλοι τράβηξαν για την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, τη Δράμα, την Καβάλα. Η Πλατανιά άρχισε να συρρικνώνεται. Σε Αθήνα, Θεσ/κη και Γερμανία ίδρυσαν Συλλόγους. Είναι αναπόφευκτο. Οι ξενιτεμένοι έχουν ανάγκη από συσπείρωση. Τους τρώει η νοσταλγία, το νόστιμον ήμαρ.
Κι από εκεί στέλνουν μηνύματα ή όταν μπορούν έρχονται προσκυνητές στα άγια χώματα. Οι στίχοι του ποιητή Αντρέα Κάλβου δε θα χάσουν ποτέ την επικαιρότητά τους.
Ας μη μου δώσει η μοίρα μου
εις ξένην γην τον τάφον
είναι γλυκύς ο θάνατος
μόνον όταν κοιμώμεθα εις την πατρίδα.
Θα κλείσω με τρεις ακόμη αναφορές.
Η πρώτη σχετίζεται με την ίδρυση το 1952 του ποδοσφαιρικού Συλλόγου ΑΡΗΣ : Αθλητισμός και γύμναση. Νους υγιής, εν σώματι υγιεί και Βίος ανεόρταστος μακρά οδός απανδόκευτος. Στο τελευταίο θα εντάξουμε και τα δρώμενα: τη Χουσπαντιών και τ’ Αιιδίτσας. Λαϊκό παραδοσιακό θέατρο, που το έφεραν μαζί τους οι Πόντιοι και το παρίσταναν τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά. Η παράσταση διακόπηκε με τη μετανάστευση. Τις απογευματινές ώρες της Κυριακής ο ΑΡΗΣ πραγματοποιούσε είτε στο γήπεδό του είτε σε γειτονικά χωριά τις αναμετρήσεις του. Πανηγύρι με τη συμμετοχή όλου του χωριού. Στήριξη στα αγωνιζόμενα νιάτα. Κατήφεια στην ήττα, πανηγύρια στη νίκη. Έρημο σήμερα το γήπεδό του. Χορτάριασε.
Η δεύτερη σχετίζεται με την ίδρυση του Πολιτιστικού Συλλόγου Ποντίων Αργοναύται – Κομνηνοί το 1979.
Πριν την ίδρυσή του δέχθηκα την επίσκεψη νέων για παροχή συμβουλών. Τους συνέστησα την ίδρυση προσφυγικού Συλλόγου προς αποφυγή διχασμού. Έζησε το διχασμό το χωριό αρκετά χρόνια. Δεν εισακούσθηκα. Υπέκυψα και δέχθηκα να προεδρεύσω στην πρώτη Γενική Συνέλευση με τη συμβουλή πάντοτε να αποφύγουν τις διαχωριστικές γραμμές και το διχασμό. Τους στήριξα στους χορευτικούς διαγωνισμούς που έπαιρναν μέρος. Τους χαιρόμουν. Έστω αργά το κατάλαβαν και άλλαξαν το καταστατικό. Προς τιμή τους. Και είναι τώρα Σύλλογος όλων των προσφύγων Πλατανιωτών. Εδώ και χρόνια παρουσιάζει αξιόλογη πολιτιστική και κοινωνική δραστηριότητα.
Η τρίτη αναφορά μου σχετίζεται με τον Αγιάννη. Τόπος προσκυνήματος η μια από τις βρύσες στο Μπαλαμπάνι. Αγίασμα θεραπευτικό το νερό της. Εκεί προσέρχονταν και απευθύνανε τις δεήσεις τους στον Άγιο.
Πιεζόμενος από τους αδελφούς Πλατανιώτες πήρα την πρωτοβουλία να κτίσουμε το σπίτι του άστεγου Αγιάννη.
Έγραψα την ιστορία του, την τύπωσα. Και τα έσοδά της διατέθηκαν για το χτίσιμο του σπιτιού του. Έκανα και έρανο με τον αείμνηστο Σπύρο Παπαδόπουλο. Με κλείσανε μέσα για παράνομο έρανο. Δεν πειράζει. Χαλάλι του Αγιάννη. Βοηθοί στην προσπάθεια όλοι οι Πλατανιώτες και οι εκτός Πλατανιάς. Ο λασπότοπος παλιά, φιλοξενεί εδώ και χρόνια το περικαλλές σπίτι του Αγιάννη. Ελπίζω να είναι μέσ’ στη χαρά ο Άγιος. Και δεν είναι μόνο τόπος προσκυνήματος, αλλά και αναψυχής τους θερινούς μήνες. Ο τερψιλαρύγγιος οίνος ευφραίνει καρδίαν ανθρώπων και απελαύνει τις έγνοιες της ζωής, ιδιαίτερα στη γιορτή της μνήμης του Αγίου κάθε χρόνο στις 29 Αυγούστου.
Σας κούρασα. Είχα να σας πω κι άλλα. Όμως η ανελέητη κλεψύδρα με αναγκάζει να διακόψω την αφήγησή μου.
Θα κλείσω ανανεώνοντας για μια ακόμη φορά την υπόσχεσή μου. Το σώμα μου μπορεί να απουσιάζει από την Πλατανιά, όμως η ψυχή μου και το πνεύμα μου θα βρίσκονται συνέχεια εκεί που είδα για πρώτη φορά το φως του ήλιου.
Σας ευχαριστώ ολοκάρδια για την υπομονή σας να με ακούσετε.
