Αναθεώρηση χρονοδιαγράμματος στο πλαίσιο της μελέτης μέχρι το 2023

Αντιπλημμυρική προστασία

περιοχής Τεναγών Φιλίππων

Καβάλας – Δράμας – Σερρών

Ένα φαραωνικό έργο αμφιβόλου ολοκλήρωσης και περιβαλλοντικών επιπτώσεων

Η πρόταση της  Έδρας UNESCO Con-Ε-ECT στη Δράμα

Του Θανάση Πολυμένη

ΠΟΙΟΣ θυμάται αλήθεια ακόμα εκείνο το φαραωνικό μάλλον έργο με τον κεντρικό τίτλο: «Αντιπλημμυρική προστασία περιοχής Τεχνών Φιλίππων Νομών Καβάλας – Δράμας – Σερρών». Προφανώς το Υπουργείο Υποδομών, το οποίο κατά καιρούς το βγάζει από τα συρτάρια του και προβαίνει σε διάφορες αναθεωρήσεις.

Μάλιστα το έργο αυτό φαίνεται να … προχωρά με στασιμότητα, καθώς με απόφαση της Διεύθυνσης Αντιπλημμυρικών και Εγγειοβελτιωτικών Έργων (ΔΑΕΕ) του Υπ.  Υποδομών και Μεταφορών στις 9 Φεβρουαρίου 2022, εγκρίνεται αναθεώρηση του σχετικού χρονοδιαγράμματος στο πλαίσιο της σχετικής μελέτης.

Η σχετική μελέτη γίνεται από σύμπραξη 10 συνολικά ιδιωτικών μελετητικών γραφείων, καθώς πρόκειται για ένα πολύπλοκο έργο και με πολλά επίπεδα. Το σύνολο του έργου περιλαμβάνει μελέτες, απαλλοτριώσεις, περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις και τέλος διαδικασίες δημοπράτησης της κατασκευής. Αλλά για να φτάσουμε στο θέμα της κατασκευής θα περάσει ακόμα αρκετός καιρός.

Η σύμπραξη των εταιρειών, έχει ζητήσει παράταση του χρόνου ολοκλήρωσης της μελέτης  και το Υπουργείο τελικά αποφάσισε να τη δώσει. Αρχικά μια παράταση είναι δοθεί μέχρι και 21 Μαρτίου 2022, ενώ πλέον η αναθεώρηση του χρονοδιαγράμματος αυτού φτάνει μέχρι και τις 17 Φεβρουαρίου 2023.

Από τη σύνταξη της μελέτης, εκκρεμούν ακόμα τα παρακάτω:

– Σύνταξη της απαιτούμενης Μελέτης Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης (ΕΟΑ), με τίτλο «Μελέτη Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης περιοχής Τεναγών- Φιλίππων Ν. Καβάλας – Δράμας- Σερρών» η οποία υποχρεωτικά ενσωματώνεται στο φάκελο της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.

Η σύνταξη της Μελέτης Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης (ΕΟΑ) είναι απαραίτητη προϋπόθεση προκειμένου η ΜΠΕ να είναι ολοκληρωμένη ώστε να διαβιβαστεί για διαβούλευση και έκδοση περιβαλλοντικών όρων στην Δ/νση Περιβαλλοντικών Αδειοδοτήσεων του ΥΠΕΝ.

Τι προβλέπει το έργο;

Πρόκειται για ένα έργο με πραγματικά φαραωνικές διαστάσεις. Ουσιαστικά, στόχος του έργου είναι να προστατεύσει τις καλλιέργειες της περιοχής από τις συχνές πλημμύρες στην περιοχή των Τεναγών Φιλίππων, τα οποία εκτείνονται στους Νομούς Καβάλας, Δράμας και Σερρών. Πρόκειται για ένα έργο αποξήρανσης της περιοχής.

Ειδικότερα, τα Τενάγη των Φιλίππων ήταν ένα εκτεταμένο έλος, μέχρι που το 1930. Πραγματοποιήθηκε η αποξήρανση του έλους και η διάνοιξη της Κεντρικής Τάφρου, μήκους 30 χλμ. και πλάτους 50 μ.. Ωστόσο, με το πέρασμα των χρόνων λόγω της συνίζησης που παθαίνουν τα οργανικά εδάφη, μέσα σε 25 χρόνια από την αποστράγγιση της λίμνης, έχει «βουλιάξει» το έδαφος κατά 3 μέτρα. Το 1960 το ελληνικό κράτος ανέθεσε σε ειδική Ολλανδική εταιρεία να ερευνήσει το φαινόμενο και να συντάξει εδαφολογική μελέτη ώστε να προσδιοριστεί και να αντιμετωπιστεί η μελλοντική συνίζηση του εδάφους, χωρίς, ωστόσο, να δοθεί καμία συνέχεια στην έρευνα. Το 2005, μετά από 3 εικοσιπενταετίες το «βούλιαγμα» του εδάφους έφτασε πλέον τα 6,50 μέτρα ανομοιόμορφα˙ ήτοι σε άλλες περιοχές περισσότερο και σε άλλες λιγότερο.

Αυτό που προβλέπεται να γίνει, είναι διάφορα έργα, ώστε τα νερά από τα Τενάγη να καταλήγουν σε μια σήραγγα, η οποία θα περνάει μέσα από το όρος Παγγαίο στο πιο στενό του σημείο. Τα αποστραγγισμένα ύδατα θα καταλήγουν τελικά στην περιοχή του Παλιού Καβάλας.

Αν και αρχικά είχαν συζητηθεί διάφορες άλλες λύσεις, εντούτοις δεν έγιναν δεκτές. Κάποιες απ’ αυτές ήταν, να υπήρχαν κάποια κανάλια με τα οποία τα νερά θα οδηγούνταν στον Αγγίτη ποταμό, όμως οι κλήσεις του εδάφους δεν είναι αυτές που πρέπει, αλλά και η κοίτη του Αγγίτη είναι ρηχή. Για να μπορούσε να υποδεχθεί τα νερά αποστράγγισης θα έπρεπε να γίνει εκβάθυνση σε πολλά σημεία.

Μια άλλη σκέψη ήταν να δημιουργηθούν κάποια τεχνητές λίμνες στην περιοχή των Τεναγών και μια άλλη, τα νερά να οδηγούνταν μέχρι το Στρυμόνα ποταμό. Παρ’ όλα αυτά επιλέχθηκε η σήραγγα μέσω του Παγγαίου Όρους προς το Παλιό Καβάλας.

Μια διαφορετική άποψη από την Έδρα της UNESCO στη Δράμα

Ασχολούμενος με το θέμα αυτό, ο «Πρωινός Τύπος» είχε  ζητήσει παλαιότερα και την άποψη του διευθυντή της Έδρας UNESCO Con-Ε-ECT στη Δράμα κ. Εμμανουλούδη. Η Έδρα UNESCO Con-Ε-ECT στη Δράμα, ασχολείται με περιβαλλοντικά θέματα και στη συνέντευξη που είχαμε δημοσιεύσει τον Σεπτέμβριο του 2020, ο κ. Εμμανουλούδης μίλησε για «απαράδεκτη κατασκευή που θα καταστρέψει τις παραλίες της  Καβάλας».

Ο καθηγητής της Σχολής Γεωτεχνικών Επιστημών στη Δράμα στο Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΔΙΠΑΕ στη Δράμα, σημείωνε ότι είχε ζητηθεί η τεχνική συμβουλή για τα Τενάγη και τόνιζε ότι πρόκειται για μια «απαράδεκτη τεχνικά και οικονομικά λύση. Μιλάμε για ένα φαραωνικό έργο που δεν είναι εύκολο να γίνει».

Ο ίδιος εξηγεί ότι, ακόμα και αν ξεπεραστούν τεχνικά και οικονομικά προβλήματα, «η δομή του Παγγαίου έχει σκληρά πετρώματα, γρανίτες κτλ και από εκεί και πέρα, το θέμα είναι πού θα βγουν όλα αυτά τα νερά της αποστράγγισης. Στις παραλίες της Καβάλας, που σημαίνει πλήρη καταστροφή της Καβάλας».

 Η επαναστατική λύση για τα Τενάγη

Ο ίδιος επισημαίνει ότι η τεχνολογία και η επιστήμη σήμερα έχουν προχωρήσει πολύ και ότι τελικά υπάρχουν τρεις λύσεις. Και οι τρεις λύσεις, έχουν δοθεί προς το παρόν εμπιστευτικά στον περιφερειάρχη, στους αντιπεριφερειάρχες και σε βουλευτές.

«Υπάρχουν τρεις λύσεις», λέει ο κ. Εμμανουλούδης: «Δύο τεχνικές και μία επαναστατική. Την επαναστατική μπορούμε να την πούμε τώρα γιατί δεν κλέβεται και είναι να ακολουθήσουμε το αμερικανικό σύστημα».

Και ποια είναι αυτή η επαναστατική λύση; «Οι Αμερικανοί τα τελευταία 10-15 χρόνια, όταν έχουν ένα θέμα περιβαλλοντικό – τεχνικό, αυτό που κάνουν είναι ότι επαναφέρουν την αρχική κατάσταση. Για παράδειγμα, έχουν ένα φράγμα μεγάλο και λένε ότι δεν αφήνει το νερό να κατεβεί, στεγνώνει το δέλτα του ποταμού, υπάρχουν ζητήματα και άλλα. Πάνε το γκρεμίζουν και επαναφέρουν την κατάσταση που ήταν πριν πολλά χρόνια. Και αυτό έχει αρχίσει να αποδίδει πραγματικά».

Συνεχίζοντας ο κ. Εμμανουλούδης, εξηγεί ότι, «ακολουθώντας και εμείς το αμερικανικό σύστημα, η μέθοδος που μπορούμε να εφαρμόσουμε είναι: Αφήνουμε τα Τενάγη να πλημμυρίσουν εντελώς, ενισχύουμε τον πλημμυρισμό τους, κάνουμε έναν πλημμυρισμένο χώρο μεταξύ θάλασσας και ξηράς, τον οποίο τον χρησιμοποιούμε με βάρκες που δεν σκαλώνουν κάτω οι προπέλες και μπορούμε να τον χρησιμοποιήσουμε με πολλές μορφές».

Οι άλλες δύο λύσεις είναι τεχνικές και συμβατικές, «του μηχανικού και του υδρολόγου. Στηρίζονται στο ότι ενισχύεις την υπάρχουσα δομή των καναλιών, πέρα από τους κλασικούς καθαρισμούς κτλ., βάζεις πολύ καλύτερο υλικό και δημιουργείς διώρυγες απαγωγής και τραβάς τα νερά έξω. Πλευρικά δημιουργείς δεξαμενές, σε περιοχές οι οποίες είναι μισοκαλλιεργούμενες και αποθηκεύεις το νερό όπως αποθηκεύουν τα πετρέλαια σε παράκτιες περιοχές όπως στη Νορβηγία. Από εκεί θα παίρνουν το νερό οι υδροφόρες για διάφορες χρήσεις. Είναι λύσεις ενεργοβόρες και χρηματοβόρες, όμως δεν γίνεται διαφορετικά».