Ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον πρόγραμμα από το Ταμείο Ανάκαμψης
Ένα πρόγραμμα με το οποίο θα μπορούσαν
να αξιοποιηθούν διατηρητέα κτίρια
ιδιοκτησίας του Δήμου Δράμας
Απροετοίμαστοι οι Δήμοι όσον αφορά το θέμα ώριμων μελετών
Του Θανάση Πολυμένη
ΑΝ ΚΑΙ είναι γνωστό τοις πάσι, ότι συχνά πυκνά βγαίνουν διάφορα προγράμματα για την υλοποίηση έργων μέσω ευρωπαϊκών κονδυλίων, εντούτοις είναι γνωστό ότι οι Δήμοι δύσκολα μπορούν να τα εκμεταλλευτούν όπως θα έπρεπε.
Και αυτό, γιατί πολλά από τα προγράμματα αυτά αφορούν στην ετοιμότητα ώριμων μελετών, οι οποίες θα μπορούσαν να ενταχθούν στις χρηματοδοτήσεις αυτές. Και οι αδυναμίες βέβαια των Δήμων είναι πολλές, αρχίζοντας από την επάρκεια του προσωπικού, αλλά και τις δυνατότητες που έχουν για να χρηματοδοτήσουν ή να πραγματοποιήσουν μικρές ή μεγάλες μελέτες.
Σ’ αυτά τα προβλήματα, μπορεί να προστεθεί σήμερα και η μεγάλη μάστιγα των ανατιμήσεων των υλικών, πράγμα που σημαίνει ότι ακόμα κι αν έχεις μια – δυο έτοιμες μελέτες για έργα, θα πρέπει να προχωρήσεις σε επικαιροποιήσεις. Παραμένοντας άγνωστο επί της ουσίας, αν όταν κάποτε έρθει η ώρα της δημοπράτησης και συμβασιοποίησης του έργου, αν αυτό θα μπορέσει να υλοποιηθεί.
Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας
Ένα τέτοιο πρόγραμμα έρχεται να προστεθεί ανάμεσα σε άλλα, μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον πρόγραμμα, το οποίο έχει στόχο να αναπλάσει διάφορα σημεία των ελληνικών πόλεων, την ανάπλαση πάρκων, υδάτινων διαδρομών, παλαιών κτιρίων, γενικότερα να δώσει μια νέα ώθηση όσον αφορά ζητήματα αστικής ανάπτυξης και δημόσιου χώρου.
Το έργο εντάσσεται στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και ήδη έχει βγει η Πρόσκληση για κατάθεση μελετών από ΟΤΑ Α΄ και Β΄ Βαθμού Αυτοδιοίκησης, δηλαδή Δήμους και Περιφέρειες αντίστοιχα.
Η Πρόσκληση του προγράμματος αφορά παρεμβάσεις για τη βελτίωση του δημόσιου χώρου και είναι ένα πολύ σημαντικό πρόγραμμα που δίνει την ευκαιρία σε Δήμους και Περιφέρειας να αναβαθμίσουν το περιβάλλον στις πόλεις. Οι δικαιούχοι θα χρηματοδοτηθούν για να υλοποιήσουν έργα και δράσεις που θα έχουν περιβαλλοντικό όφελος, καινοτόμα στοιχεία και αναπτυξιακό χαρακτήρα, ώστε να καταστούν τεχνολογικά προηγμένες και κλματικά ουδέτερες.
Σε τι αφορούν οι παρεμβάσεις
Αναλυτικότερα, η Πρόσκληση αφορά στρατηγικά έργα στο Δημόσιο χώρο και το κτιριακό απόθεμα αστικών περιοχών ή ενοτήτων με στόχο την βελτίωση της αναπτυξιακής δυναμικής της περιοχής παρέμβασης και της ευρύτερης γεωγραφικής της ενότητας.
Για τους άξονες στους οποίους μπορούν να κινηθούν οι Δήμοι, όπως για παράδειγμα ο Δήμος Δράμας, μιλάει αναλυτικά στον «Πρωινό Τύπο», ο κ. Αναστάσιος Παππάς, Οικονομολόγος, Μελετητής και τέως Διευθυντής στο Υπουργείο Οικονομίας.
Αυτό που επισημαίνει αρχικά ο κ. Παππάς, είναι ότι το πρόγραμμα αποτελεί μια ευκαιρία για να διασωθούν διάφορα δημόσια κτίρια, τα οποία βρίσκονται στην ιδιοκτησία των Δήμων.
Ζητήσαμε από τον κ. Παππά να μας αναλύσει τους επτά άξονες στους οποίους βασίζεται το πρόγραμμα παρεμβάσεων με σκοπό την βελτίωση του δημόσιου χώρου.
Στον πρώτο άξονα, βρίσκονται οι αναπλάσεις εμβληματικού χαρακτήρα. Εδώ πρόκειται για ανάπλαση ιστορικών κέντρων, ευρύτερη ανάπλαση υποβαθμισμένων περιοχών, ανενεργές βιομηχανικές μονάδες με ένα ιδιαίτερο χαρακτήρα, ακόμα και αυτές που βρίσκονται στην ύπαιθρο και έχουν κάποιο παλιό βουστάσιο για παράδειγμα. Επίσης, μπορεί να είναι πολεοδομικές και περιβαλλοντικές παρεμβάσεις, που αφορούν δίκτυα για την μετακίνηση πεζών, ποδηλατών ή και παρόμοιες διαδρομές μέσα στην πόλη.
Σ’ αυτό το ίδιο, μπορεί να είναι επίσης ένα παλιό κτίριο που ανήκει στο Δήμο, να μπορεί να γίνει βιοκλιματικό και να φτιαχτεί για μια νέα χρήση. Ακόμα, μπορούν να αποκατασταθούν όψεις μεγάλων αστικών μετώπων σε πλατεία, σε μεγάλους οδικούς άξονες, να γίνουν αναπλάσεις κοντά σε υγρότοπους όπως τα νερά στη Δράμα και κάποιες διαδρομές ανάμεσα σε δέντρα και νερά.
Στο δεύτερο άξονα, έχουμε την αποκατάσταση και επανάχρηση κτιριακού αποθέματος. Εδώ, μιλάμε για την αποκατάσταση κτιρίων με ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον, είναι διατηρητέα και ανήκουν στο Δήμο. Να βελτιωθεί επίσης η αισθητική πλατειών, κοινόχρηστων χώρων. Ακόμα, μπορούν να εφαρμοστούν σ’ αυτούς τους χώρους καινοτόμες εφαρμογές που θα ενισχύσουν την ανθεκτικότητά τους. Για παράδειγμα, ένα παλιό κτίριο να ενισχυθεί με τέτοιο τρόπο, με κάποιο δίκτυο ώστε να καταστεί κατάλληλο για έξυπνες εφαρμογές.
Στον τρίτο άξονα είναι οι αναπλάσεις υδάτινων διαδρομών με ανάπτυξη του πρασίνου που περιβάλλει αυτούς τους χώρους.
Στον τέταρτο άξονα, έχουμε τις συνολικές στρατηγικές παρεμβάσεις σε κατοικημένες περιοχές. Εδώ πάλι γίνονται αναπλάσεις για περιοχές οι οποίες θα πεζοδρομηθούν, για διέλευση οχημάτων με χαμηλές ταχύτητες ή κυκλικές διαβάσεις κτλ., με σκοπό την αποσυμφόρηση στο κέντρο της πόλης.
Στον πέμπτο άξονα, έχουμε τις αναπλάσεις δημοσίων χώρων και ο κ. Παππάς, αναφέρει ότι είναι το must του προγράμματος. Εδώ έχουμε κτίρια τα οποία θα μπορούν να εξοικονομούν την ενέργεια και να μη δημιουργούν περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Στον έκτο άξονα έχουμε την ανάπτυξη αστικού πρασίνου, τα λεγόμενα μικρά πάρκα τσέπης αν και στη Δράμα δεν υπάρχει το πρόβλημα των μεγάλων αστικών κέντρων.
Τέλος, στον έβδομο άξονα υπάρχουν τα έξυπνα συστήματα και εφαρμογές, ο οποίος μπορεί να εφαρμοστεί και σε κάποιους από τους παραπάνω άξονες.
Χρηματοδότηση και ημερομηνίες
Το σύνολο της χρηματοδότησης είναι 203.921.568 ευρώ και θα πρέπει να υποβληθούν αρκετά γρήγορα στο επόμενο χρονικό διάστημα. Μπορούν να υποβληθούν ώριμα μελετημένα έργα από 8 Απριλίου έως και 15 Ιουλίου του 2022 ενώ η δημοπράτηση της διακήρυξης θα πρέπει να γίνει άμεσα και μέχρι 30 Μαρτίου 2023 θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί και η συμβασιοποίηση των έργων από πλευράς δικαιούχων. Το πρόγραμμα θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2025.
Οι Δήμοι της Π.Ε. Δράμας
Το χαρακτηριστικό του συγκεκριμένου προγράμματος, είναι ότι έχει αρκετά στενά περιθώρια και οι Δήμοι της Π.Ε. Δράμας θα έπρεπε να έχουν ώριμες μελέτες να καταθέσουν, προκειμένου να εντάξουν έργα. Σε διαφορετική περίπτωση δεν προλαβαίνουν να πραγματοποιήσουν νέες μελέτες. Έτσι, είναι αμφίβολο κατά πόσοι οι Δήμοι της Π.Ε. Δράμας θα μπορούσαν να εντάξουν έργα, αν και αυτό βέβαια θα φανεί στη συνέχεια.
Γεγονός είναι πάντως ότι, όπως μάθαμε από κύκλους του Δήμου Δράμας, αυτή την ώρα οι αρμόδιες υπηρεσίες προσπαθούν να δουν τις απαιτήσεις του προγράμματος και ίσως μπορέσουν να εντάξουν κάποια ώριμη μελέτη.
Γενικότερα πάντως, όπως αναφέραμε και παραπάνω, είναι αρκετά δύσκολο, καθώς χρειάζονται σχεδόν ολοκληρωμένες μελέτες, υπάρχει μεγάλη έλλειψη προσωπικού στις Τεχνικές Υπηρεσίες και επίσης, από εδώ και πέρα πλέον, όλες οι μελέτες θα χρειαστούν επικαιροποιήσεις, καθώς οι ανατιμήσεις στα οικοδομικά υλικά και την ενέργεια, αλλάζουν ριζικά τους αρχικούς προϋπολογισμούς που μπορεί να έχουν γίνει.
Χαρακτηριστικό είναι επίσης, ότι, όλοι οι παραπάνω άξονες, αφορούν και έργα τα οποία ορισμένοι Δήμοι μπορεί να τα έχουν ήδη καταθέσει στο πρόγραμμα «Αντ. Τρίτσης» του Υπ. Εσωτερικών ή σε άλλα προγράμματα που αφορούν ζητήματα αναπλάσεων, πρασίνου, έξυπνων εφαρμογών κτλ.
Το πρώτο που μας ήρθε πάντως ως σκέψη, είναι η καπναποθήκη «Πορτοκάλογλου» επί της οδού Περδίκκα, για την οποία υπάρχει μια προμελέτη από τη Raycap, για τη χρήση αυτού του διατηρητέου κτιρίου από το Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας. Πράγμα που δεν βοηθάει, καθώς θα πρέπει κάποια στιγμή να ξεκινήσει και να ολοκληρωθεί η μελέτη που δεν υπάρχει. Μια μελέτη, που σύμφωνα με όσα είναι γνωστά, αγγίζει τα 2 εκατ. ευρώ και είναι πολύ δύσκολο να βρεθεί σήμερα αυτή η χρηματοδότηση.
