Στο συνέδριο στο πλαίσιο της «ΔραμΟινογνωσίας» σήμερα Παρασκευή
Η διονυσιακή λατρεία
στην περιοχή της Δράμας
και τα μονοπάτια του Διονύσου
Μιλάει στον «Π.Τ.» η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δράμας κ. Πουλιούδη
«Αφιερωματικός βωμός που βρέθηκε στη Δράμα, αποδεικνύει ότι υπήρχε πόλισμα που είχε τη δυνατότητα να έχει ιερό του Διονύσου»
Του Θανάση Πολυμένη
ΜΕ ΕΝΑ ιδιαίτερα ενδιαφέρον συνέδριο, ανοίγουν αύριο Παρασκευή και επίσημα, οι εκδηλώσεις της 7ης γιορτής της «ΔραμΟινογνωσίας» από σήμερα έως 29 Μαΐου. Οι φετινές εκδηλώσεις έχουν τίτλο: «Γεύση Οίνου – Επίγευση Πολιτισμού».
Για πρώτη φορά φέτος, η «ΔραμΟινογνωσία» ανοίγει με ένα συνέδριο, το οποίο θα πραγματοποιηθεί το τριήμερο 20, 21 και 22 τρέχοντος. Η έναρξη θα γίνει στην αίθουσα του αμφιθεάτρου του Διοικητηρίου Δράμας στις 18.00 με έκθεση φωτογραφίας με την επιμέλεια του Διεθνούς Φεστιβάλ Φωτογραφίας Δράμας #driphf.
Κεντρικό θέμα του συνεδρίου είναι: «Ιχνηλατώντας τα μονοπάτια του Διονύσου».
Οι αρχαιολόγοι από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Δράμας, έχουν να αναπτύξουν δύο πολύ ενδιαφέροντα θέματα, όπως: Η κα. Σωφρονίδου Μαρίνα, Δρ. Αρχαιολόγος το θέμα: «Από τους προϊστορικούς οικισμός της Δράμας» και η κα. Βασιλική Πουλιούδη, αν. προϊσταμένη Εφορείας Αρχαιοτήτων Δράμας και προϊσταμένη του Τμήματος Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και Μουσείων το θέμα: «Η Διονυσιακή λατρεία στην περιοχή της Δράμας και τα οινικά μονοπάτια: ταξίδι στο χρόνο».
Η Διονυσιακή λατρεία στη Δράμα
Ο «Πρωινός Τύπος» μίλησε με την κα. Πουλιούδη, η οποία αναφέρθηκε στην διονυσιακή λατρεία, κυρίως στην περιοχή της Δράμας.
Όπως ξέρουμε στην περιοχή της Δράμας, πολλά έθιμα στρέφονται γύρω από τη διονυσιακή λατρεία, ενώ υπάρχουν πολλά ευρήματα που μαρτυρούν την ύπαρξη λατρείας του. Και απ’ ότι φαίνεται μάλιστα, στην περιοχή της Δράμας, υπήρχε και ιερό – πέρα απ’ αυτό που βρέθηκε στην περιοχή της Καλής Βρύσης – μάλιστα με ιερά και αφιερωματικό βωμό.
Όπως σημειώνει μιλώντας στον «Π.Τ.» η κα. Πουλιούδη, «το θέμα της διονυσιακής λατρείας επιβεβαιώνεται από όλα τα αντικείμενα που έχουν βρεθεί. Αντικείμενα πολιτιστικής κληρονομιάς, ενεπίγραφες στήλες, προτομές του Διονύσου, ενεπίγραφοι βωμοί, επιγραφές οι οποίες επικαλούνται το θεό Διόνυσο και στην ελληνική και στη λατινική γραφή. Που σημαίνει ότι υπάρχει μια οικουμενική χρήση του ονόματος του Διονύσου και χρονολογικά είναι από τα αρχαϊκά χρόνια μέχρι και τα τελευταία χρόνια της ρωμαϊκής εποχής».
Επισημαίνει ακόμα η ίδια, ότι, «οι προτομές, οι επιγραφές, οι αναθηματικές στήλες, οι ομάδες που είχαν δημιουργηθεί των υπέρμαχων της διονυσιακής λατρείας, επιβεβαιώνουν τόσο τη λατρεία του ίδιου του θεού Διόνυσου, αλλά και τις διαφορετικές όψεις του θεού που βρίσκουμε. Οι διάφορες ιδιότητες που έχουμε και προσάπτονται στο πρόσωπο του θεού Διόνυσου, διακρίνονται μέσα από τις προτομές και καταλαβαίνουμε ότι υπήρχε η λατρεία του από τα αρχαϊκά χρόνια μέχρι και τα ρωμαϊκά».
Ο κρατήρας που βρέθηκε στην Προσοτσάνη και απεικονίζει παραστάσεις με το θεό Διόνυσο. Στο Αρχαιολογικό Μουσείο Δράμας.
Η ανάγκη του ανθρώπου…
Είναι χαρακτηριστικά όσα αναφέρει η ίδια, ότι, «από αυτές τις προτομές κατανοούμε ότι η ίδια η ανάγκη του ανθρώπου για να δώσει τις ιδιότητες στο θεό Διόνυσο, φαίνεται από τις ανάγκες που είχε στην καθημερινότητά του. Δηλαδή, στην αρχαϊκή εποχή βλέπουμε έναν μπροστάρη, έναν οπλαρχηγό, έναν που έχει ανθρώπινη οντότητα, ωστόσο όμως προσάπτονται στο πρόσωπό του ιδιότητες που αποκαλύπτουν τις ανάγκες του ανθρώπου. Αν ανατρέξουμε στην ιστορία, καταλαβαίνουμε ότι υπήρχαν βαρβαρικές επιθέσεις. Άρα λοιπόν ο ίδιος ο άνθρωπος είχε ανάγκη να δώσει σ’ αυτό το θεό, την ιδιότητα του προστάτη, του οπλαρχηγού, του εμπροσθοφύλακα».
Διαφορετικές ιδιότητες
Ιδιαίτερα στέκεται επίσης και στο θέμα των ιδιοτήτων του θεού: «Ωστόσο όμως έχουμε και τις υπόλοιπες προτομές, που δείχνουν διαφορετική ιδιότητα στο Διόνυσο. Έχουμε την προτομή ρωμαϊκής εποχής, που είναι αντίγραφο ελληνιστικής και φαίνεται ότι εκεί ο θεός Διόνυσος, είναι ο θεός του κρασιού, του κεφιού, της διασκέδασης. Μέσα από τις ίδιες τις προτομές του, κατανοούμε αυτή την ανάγκη του ανθρώπου να δώσει στον ίδιο το θεό, αυτό που είχε ανάγκη και αυτό απεικόνιζε την οικονομική ευμάρεια. Γιατί, δεν είναι δυνατόν να μιλάμε για θεό της ακμής, της διασκέδασης, του κεφιού, τον θεό του κρασιού και να μιλάμε για βαρβαρικές επιθέσεις. Είναι εντελώς διαφορετικά, με χρονικά πλαίσια αλλά και ανάγκες των ανθρώπων».
Λαϊκές προτομές και Μέγας Αλέξανδρος
Αναφορά κάνει ακόμα η κα. Πουλιούδη και στις «λαϊκές προτομές» του θεού που έχουν βρεθεί, λέγοντας: «Επίσης, έχουμε τις λαϊκές προτομές, που δείχνουν ότι υπήρχαν και τα λαϊκά εργαστήρια, που επεξεργάζονταν το μάρμαρο ή και αποτύπωναν το θεό Διόνυσο και αυτό φαίνεται από τις προτομές που έχουν βρεθεί στην περιοχή της Προσοτσάνης και την περιοχή της Καλλιθέας, που καταλαβαίνουμε και κατανοούμε ότι υπήρχαν και αυτοί οι καλλιτέχνες των λαϊκών εργαστηρίων. Εκεί βλέπουμε μια πιο απλή εικόνα του Διόνυσου».
Σε άλλο σημείο, αναφέρει ότι «σημαντικές είναι και οι προτομές του Διόνυσου που δίνουν κοινά στοιχεία με τον Αλέξανδρο. Που σημαίνει ότι τόσο μεγάλη ήταν η φήμη του Μ. Αλεξάνδρου, που δίνονταν στο Διόνυσο ιδιότητες του Μ. Αλεξάνδρου. Αυτό συμβαίνει και στα νομίσματα αργότερα που έχουμε προς τιμή του θεού Διόνυσου».
Αφιερωματικός βωμός στη Δράμα
Όπως λέει η κα. Πουλιούδη, «υπάρχει ένας βωμός ιδιαίτερα σημαντικός, που έχει βρεθεί μέσα στη Δράμα, που είναι αφιερωμένος από τον ιερέα του θεού, στον ίδιο το θεό Διόνυσο. Άρα κατανοούμε απ’ αυτό το βωμό, ότι υπήρχε ιερό του Διονύσου μέσα στη Δράμα. Είναι επιβεβαιωμένο από την επιγραφή και μιλάμε για χρόνους ακμής, ευμάρειας και άρα μιλάμε για ένα πόλισμα που υπήρχε στη Δράμα, το οποίο είχε τη δυνατότητα να έχει και αυτό το ιερό του Διονύσου.
Και το τελευταίο εύρημα είναι ο κρατήρας που βρέθηκε στην Προσοτσάνη, που επιβεβαιώνει ότι ο θεός είχε ταξιδέψει, είχε τους σατύρους του και την πολυαγαπημένη του Αριάδνη και ο σχετικός μύθος το επιβεβαιώνει. Αυτό φαίνεται και από τα κτερίσματα, γιατί αυτός ο κρατήρας αποτελεί τμήμα κτερισμάτων της περιοχής της Προσοτσάνης, που σημαίνει ότι είναι αρχικά εισαγόμενος και δείχνει ότι υπήρχε και εμπορικότητα. Πέρα από το θέμα της λατρείας, κατανοούμε και ορισμένα άλλα πράγματα για την περιοχή και για την εποχή».
