Η αφήγηση μιας ιστορίας
είναι πράξη
δημιουργική και ιαματική
Της Μαρίας Καμπάνταη*
Γιατί μας αρέσει να διαβάζουμε ιστορίες που αφορούν τη ζωή των άλλων; Σίγουρα το έχουμε μάθει από τα παιδικά μας χρόνια˙ αν ήμασταν τυχεροί, μας διάβαζαν ιστορίες πριν μας βάλουν για ύπνο ή τις ακούγαμε στο νηπιαγωγείο. H τακτική, όμως, εκείνη δεν επιτελούσε μόνο τον προφανή διεκπεραιωτικό ή εκπαιδευτικό της ρόλο˙ σήμαινε ότι κάπου έξω από εμάς, υπήρχε ένας χώρος, ο χώρος της ιστορίας, όπου μπορούσαμε να πιστέψουμε το αδύνατο, να ακουμπήσουμε τους φόβους ή τις απογοητεύσεις μας και να ονειρευτούμε.
Είναι ενδιαφέρον ότι σε είσοδο βιβλιοθήκης της αρχαίας Αιγύπτου υπήρχε η επιγραφή στα αρχαία ελληνικά: “Ψυχής Ιατρείον”. Οι λέξεις και οι ιστορίες μπορούν να θεραπεύουν;
Η αφήγηση ιστοριών είναι σχέση, σύνδεση και αλληλεπίδραση. Προσέξτε πώς ονομάζουμε τα στιγμιότυπα που μοιραζόμαστε στο facebook με τους “φίλους” μας: Η ιστορία μου. Θυμηθείτε, επίσης, τους παππούδες και τις γιαγιάδες μας που συνήθιζαν να διηγούνται τις άσχημες εμπειρίες από τους πολέμους που έζησαν. Ονοματίζοντας και περιγράφοντας συναισθήματα και δυσκολίες κατάφερναν να τα βάζουν σε μια σειρά, να στέκονται στα πόδια τους και να συνεχίζουν. Το μοίρασμα των ιστοριών λειτουργούσε ως παυσίπονο ψυχής αλλά και ως συνδετικός κρίκος μεταξύ ανθρώπων και γενεών. Για τους ειδικούς της ψυχικής υγείας, η επούλωση του τραύματος ξεκινά από τη στιγμή που αρχίζω να αφηγούμαι την προσωπική μου ιστορία. Συχνά, η ανάγνωση βιβλίων με ιστορίες χρησιμοποιείται ως εργαλείο ψυχολογικής παρέμβασης και υποστήριξης. Η αφήγηση είναι ανάγκη ανθρώπινη και πράξη δημιουργική και ιαματική˙ και η ιστορία μας, το πιο ανθρώπινο συστατικό της ζωής.
Ο Χριστός δίδασκε με ιστορίες και παραβολές, γιατί η γνώση που περνά μέσα από την καρδιά και το θυμικό χαράζεται στη μνήμη. Οι ιστορίες των άλλων μας κάνουν να συγκινούμαστε, να κλαίμε, να γελάμε. Σαν να ζούμε πολλές ζωές μαζί τους. Αν ο ήρωάς τους μας μοιάζει, ταυτιζόμαστε και νιώθουμε ότι δεν είμαστε μόνοι. Αν λέει ή κάνει πράγματα που δεν τολμάμε, ανακουφιζόμαστε και μπορεί να αντλήσουμε έμπνευση ή δύναμη για μια νέα αρχή. Αν στην καθημερινότητά του πάσχει περισσότερο απ’ ό,τι εμείς, αρχίζουμε να εκτιμούμε το παρόν και αισθανόμαστε ότι έχουμε τον έλεγχο της ζωής. Δανειζόμενοι τα μάτια του αφηγητή, βλέπουμε τον κόσμο μας με άλλο τρόπο.
Υπάρχουν κάποια βιβλία με ιστορίες που μας έκαναν να νιώσουμε ότι γράφτηκαν για μας. Πότε ήταν η τελευταία φορά που, εσείς, διαβάσατε μια ιστορία που σας άγγιξε την καρδιά;
- Ψυχολόγος Γενικού Νοσοκομείου Δράμας και Συγγραφέας του βιβλίου “Ανελκυστήρας”-αφηγήματα βασισμένα σε αληθινές ιστορίες- εκδόσεις Αρμός, υποψήφιο στα φετινά βραβεία Public (public awards2022.gr)
