Ένα Κενό Νόμου έκρινε τον πρωταθλητή

της Φόρμουλα 1 λίγο πιο νωρίς

Ούτε ο ίδιος ο Μαξ Φερστάπεν συνειδητοποιούσε την κατάκτηση του τίτλου μετά το τέλος του αγώνα στη Suzuka, την ώρα που η Παγκόσμια Ομοσπονδία εκτέθηκε για άλλη μια φορά ενώπιον των ομάδων και  εκατομμύρια θεατών…

Γράφει ο Γιώργος Φιλτσόγλου – Νομικός

Τρία χρόνια είχαν περάσει από την τελευταία διοργάνωση αγώνα Φόρμουλα 1 στην χώρα του ανατέλλοντος ηλίου. Και οι Ιάπωνες, ως γνήσιοι λάτρεις του σπορ, ανέμεναν πως και πως την επιστροφή της κορωνίδας του μηχανοκίνητου αθλητισμού στα εδάφη τους, έπειτα από την ακύρωση των τελευταίων Grand Prix λόγω της πανδημίας. Ιδιαίτερα χαρούμενοι ήταν βεβαίως και οι άνθρωποι της Honda, με τον Ιάπωνα Κατασκευαστή να γνωστοποιεί λίγες μέρες πριν τον αγώνα την επανέναρξη μιας στενότερης συνεργασίας με τις ομάδες της Red Bull Racing και της Alpha Tauri, στις οποίες προμηθεύει κινητήρια σύνολα. Υπενθυμίζεται ότι η Honda είχε αποχωρήσει – τουλάχιστον κατά δήλωση- από το σπορ στα τέλη του 2021, παρόλο που οι κινητήρες της, υπό διαφορετικό brand, θα συνέχιζαν να κινούν τις δυο συνεργαζόμενες ομάδες της F1.

Ξημερώνοντας Κυριακή όλα έμοιαζαν ιδανικά για ένα μεγάλο πάρτυ στην πίστα της Suzuka. Ο Μαξ Φερστάπεν, ο οδηγός της Red Bull Racing (Honda) εκκινούσε από την πρώτη θέση σε μια πίστα που φαινόταν πολύ δυνατός. Αν κατάφερνε να τερματίσει τον αγώνα πρώτος, κάνοντας και τον ταχύτερο γύρο, θα εξασφάλιζε και μαθηματικά τον δεύτερό του παγκόσμιο τίτλο. Χρειαζόταν δηλαδή να κερδίσει 8 πόντους περισσότερους από τον δεύτερο στη βαθμολογία του πρωταθλήματος Charles Leclerc, που οδηγεί για την Ferrari. Ανακήρυξη του Max παγκόσμιου πρωταθλητή στην έδρα της Honda, εκτός από καταπληκτικό marketing, σίγουρα θα ήταν αφορμή και για πολλούς πανηγυρισμούς.

Ο καιρός όμως είχε άλλα σχέδια… Η βροχή εμφανίστηκε από νωρίς στην περιοχή και επηρέασε πολλούς οδηγούς, αναγκάζοντας τη διεύθυνση του αγώνα να δώσει εντολή για προσωρινή διακοπή μετά από μόλις 2 γύρους ολοκληρωμένους. Όσο η βροχή δεν σταματούσε, ξεκινούσαν τα σενάρια βαθμολόγησης των οδηγών σε περίπτωση που δεν καταστεί δυνατό να ολοκληρωθεί σημαντικό μέρος του προγραμματισμένου αγώνα. Ταυτόχρονα ξεκίνησε να μετράει αντίστροφα και ο χρόνος, καθώς ένας αγώνας, ανεξαρτήτως διακοπής, θα πρέπει να ολοκληρώνεται εντός 3 ωρών από την εκκίνηση.

Μετά από πολλή ώρα, με τις ομάδες και τους διοργανωτές να κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους προκειμένου να μην αποχωρήσουν οι θεατές, ο αγώνας ξεκίνησε και πάλι. Με λιγότερα από 50 λεπτά να απομένουν για τη συμπλήρωση του ορίου των 3 ωρών, ήταν απόλυτα σίγουρο πως δεν θα ήταν δυνατό να συμπληρωθούν όλοι οι γύροι του αγώνα. Συνεπώς δικαίως ομάδες, οδηγοί, δημοσιογράφοι και θεατές σκέφτηκαν ότι θα τύχαινε εφαρμογής το άρθρο 6.5 των Αγωνιστικών Κανονισμών της Φόρμουλα 1 (πρβ FORMULA ONE SPORTING REGULATIONS). Σύμφωνα με το συγκεκριμένο άρθρο απονέμονται πόντους στους οδηγούς ανάλογα με το ποσοστό επί των συνολικών γύρων του αγώνα που ολοκληρώνονται κατά το πέσιμο της καρό σημαίας ως εξής:

Κατά τον τερματισμό νικητής του αγώνα αναδείχθηκε πράγματι ο Max Verstappen, επικρατώντας πολύ άνετα επί των Charles Leclerc και Sergio Perez, που αντίκρισαν την καρό σημαία δεύτερος και τρίτος αντίστοιχα. Ένα λάθος του οδηγού της Ferrari στην τελευταία στροφή, ωστόσο, οδήγησε τους αγωνοδίκες να αποφασίσουν την τιμωρία του με ποινή 5 δευτερολέπτων, γεγονός που έφερνε τον έτερο οδηγό της Red Bull, τον Perez, στη δεύτερη θέση, αφήνοντας στην τρίτη τον Leclerc.

Παρόλα αυτά εκατομμύρια θεατές, όπως και οι αναμεταδότες αγώνων ανά τον κόσμο (ανάμεσά τους και το επίσημο κανάλι αναμετάδοσης της Formula 1), είχαμε συμπεράνει πως ο Ολλανδός δεν θα στεφόταν πρωταθλητής στην Ιαπωνία ακόμη και υπό αυτή τη σειρά τερματισμού. Συγκεκριμένα, καθώς είχαν ολοκληρωθεί λίγοι περισσότεροι γύροι από τους μισούς, αλλά σίγουρα λιγότεροι από το 75% επί των συνολικών γύρων, θεωρήσαμε πως ο Max Verstappen δεν θα κατακτούσε ακόμη το πρωτάθλημα και μαθηματικά για έναν πόντο! Η νίκη θα του απέδιδε 19 βαθμούς, ενώ ο οδηγός της Ferrari μετά το λάθος του θα περιοριζόταν στους 12 βαθμούς της τρίτης θέσης (βλ. τον πίνακα ως άνω). Οι επιπλέον βαθμοί του Verstappen έναντι του Leclerc θα ήταν 7 έναντι των επιθυμητών 8…

Με το παραπάνω σενάριο δεν είχαμε συμβιβαστεί μόνο εμείς, αλλά και ο ίδιος ο Max Verstappen, ακόμα και η ομάδα του η Red Bull Racing. Εντελώς ξαφνικά όμως κατά τη διάρκεια των συνεντεύξεων ανακοινώθηκε στον Ολλανδό πως κατέκτησε και μαθηματικά τον τίτλο, ενώ σχετικά video εμφανίστηκαν στις γιγαντοοθόνες της πίστας και στις οθόνες μας!!! Όλοι αναρωτήθηκαν έκπληκτοι τι είχε συμβεί!

Μετά από όλες αυτές τις στιγμές αμηχανίας και απόλυτου χάους αναδείχθηκε το πρόβλημα που μπέρδεψε θεατές, δημοσιογράφους, ομάδες και οδηγούς. Το επίμαχο άρθρο 6.5 των Αγωνιστικών Κανονισμών της Φόρμουλα 1 μπορεί να εφαρμοστεί μόνο σε περίπτωση που «αν ένας αγώνας αναβληθεί, αλλά είναι αδύνατο να συνεχιστεί». Ρυθμίζεται δηλαδή η περίπτωση που ο αγώνας δεν λήξει υπό κανονικές συνθήκες (με καρό σημαία και μονοθέσιο να περνάει την γραμμή εκκίνησης- τερματισμού). Αντιθέτως κατά την περίπτωση κανονικού τερματισμού, ακόμα και αν δεν έχει ολοκληρωθεί το 75% επί των συνολικών γύρων, το συγκεκριμένο άρθρο δεν μπορεί να εφαρμοστεί άμεσα. Παράλληλα δεν υφίσταται κάποιο άλλο άρθρο που να υπαγορεύει τον τρόπο, σύμφωνα με τον οποίο θα βαθμολογηθούν οι οδηγοί και οι ομάδες, αν τερματίσουν κανονικά χωρίς όμως να έχουν συμπληρώσει το 75% των προγραμματισμένων γύρων.

Πρόκειται επομένως για μια κλασσική περίπτωση νομοθετικού κενού. Ο νομοθέτης δηλαδή δεν προέβλεψε ή σκοπίμως άφησε αρρύθμιστη μια συγκεκριμένη κατάσταση. Υπό αυτές τις συνθήκες είναι απαραίτητη η εξαγωγή συμπεράσματος μέσω ερμηνευτικών προσεγγίσεων. Στη συγκεκριμένη, συνεπώς, περίπτωση διαβάζοντας το νόμο και αποδίδοντας σημασία στη φράση «αν ένας αγώνας αναβληθεί αλλά είναι αδύνατο να συνεχιστεί», (πρβ “If a race is suspended in accordance with Article 57, and cannot be resumed”) μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι ο κανονικός τερματισμός δεν συνδυάζεται με το νόημα του «αδύνατο να συνεχιστεί». Η πιο προφανής ερμηνευτική προσέγγιση είναι η εξ’ αντιδιαστολής ερμηνεία, σύμφωνα με την οποία όταν μια κατάσταση έρχεται σε αντίθεση με μια άλλη, εξίσου αντίθετη θα είναι και η έννομη συνέπεια. Με άλλα λόγια, εφόσον δεν ισχύει η μειωμένη βαθμολόγηση, θα ισχύει η κανονική βαθμολόγηση (άρθρο 6.4 του Αθλητικού Κανονισμού).

Σύμφωνα με τον παραπάνω τρόπο θα πρέπει να ερμήνευσε η FIA (Παγκόσμια Ομοσπονδία Αυτοκινήτου) τον Αθλητικό Κανονισμό και απένειμε στον Max Verstappen τους 25 βαθμούς που αντιστοιχούν στη νίκη υπό κανονικές συνθήκες, ενώ στον Charles Leclerc απέδωσε 15 βαθμούς που αντιστοιχούν στην τρίτη θέση υπό κανονικές συνθήκες. Κάπως έτσι, και ενώ είχε προετοιμαστεί να σφραγίσει τον τίτλο του στον επόμενο αγώνα του Austin στις Η.Π.Α. ο Max ανακηρύχθηκε απρόσμενα και μαθηματικά παγκόσμιος πρωταθλητής της Φόρμουλα 1 για το 2022.

Δυστυχώς το νομοθετικό κενό σε συνδυασμό με το τραγικό λάθος της FIA να μην ενημερώσει εγκαίρως κανέναν για την ερμηνεία που θα έδινε στον Κανονισμό επισκίασαν την μεγάλη επιτυχία του Ολλανδού, ο οποίος ακόμα και στην αίθουσα αναμονής για την απονομή των επάθλων δεν ήταν σίγουρος αν είχε κατακτήσει το πρωτάθλημα. Και αν οι μετέπειτα πανηγυρισμοί με την ομάδα (και την Honda) αποτελούν μια παρηγοριά, ο Μαξ Φερστάπεν σίγουρα δεν μπόρεσε να ζήσει τις στιγμές κατάκτησης του δεύτερου συνεχή τίτλου του όπως θα είχε φανταστεί. Αναμφίβολα ο τρόπος ανακοίνωσης του αποτελέσματος χαρακτηρίζεται τουλάχιστον άβολος και άκομψος, ενώ η συζήτηση, αντί να επικεντρωθεί στο επίτευγμα του οδηγού της Red Bull, επικεντρώνεται ξανά στην FIA, πάνω από την οποία έχουν ήδη μαζευτεί αρκετά σύννεφα.

Ασφαλώς η FIA θα μπορούσε να εφαρμόσει διαφορετική ερμηνευτική μέθοδο και με μια πιο ευρεία «αναλογική ερμηνεία» να αποδώσει περισσότερη σημασία στις μη φυσιολογικές συνθήκες διεξαγωγής του αγώνα παρά στον κανονικό τερματισμό του. Σε μια τέτοια περίπτωση θα μπορούσε το άρθρο 6.5 των Αγωνιστικών Κανονισμών να εφαρμοστεί και στον αγώνα της Suzuka. Κανείς όμως δεν εγγυάται πως και αυτού του είδους η ερμηνεία δεν θα σήκωνε θύελλα αντιδράσεων και αμφισβητήσεων. Το γεγονός πως παρόμοια περίπτωση αγώνα δεν είχε συμβεί ξανά δεν μπορεί να αποτελέσει δικαιολογία για την FIA, η οποία μέσω του ίδιου Κανονισμού φρόντισε να δημιουργήσει τέτοιου είδους αγώνες, λόγω και της καθιέρωσης του χρονικού ορίου των 3 ωρών. Για το λόγο αυτό τέτοιες περιπτώσεις δεν είναι δυνατόν να μένουν αρρύθμιστες….

Ελπίζουμε πως σύντομα τα κακώς κείμενα στον χώρο της Φόρμουλα 1 θα διορθωθούν, καθώς τα σφάλματα των τελευταίων χρόνων έχουν δημιουργήσει αρνητική προδιάθεση κυρίως μεταξύ των παλιών θεατών, η οποία χωρίς σωστή διαχείριση μπορεί να είναι καταστροφική για την ολοένα αυξανόμενη δημοτικότητα του αθλήματος….