Σταμάτα να λες “Μπορώ”.
Υπάρχει και το “Δεν μπορώ”!
Γράφει η Καμπάνταη Μαρία
Ψυχολόγος Γ.Ν. Δράμας-Συγγραφέας
Πίσω από την τακτική μας να λέμε διαρκώς “Μπορώ” ίσως να κρύβεται ο ρόλος του καλού παιδιού που μάθαμε από τα μικρά μας χρόνια. Πιθανώς και η προσπάθεια να κερδίσουμε την αγάπη ή την προσοχή που στερηθήκαμε, επιδεικνύοντας δοτικότητα, διάθεση να προσφέρουμε, να διευκολύνουμε, να βάλουμε πίσω προσωπικά προγράμματα και περιθώρια, προκρίνοντας τις ανάγκες των άλλων. Ίσως όμως και οι απαιτήσεις της καθημερινότητας, που ταυτίζουν τα υλικά αγαθά με την ευτυχία και μας προσθέτουν διαρκώς νέους ενεργοβόρους ρόλους.
Στον 21ο αιώνα το “Μπορώ” έχει γίνει δεύτερο “Πρέπει” και σαν ινδικά χοιρίδια γυρνάμε αδιάκοπα στον τροχό μας. Κατά τον ΝοτιοΚορεάτη φιλόσοφο Μπιουνγκ Τσουλ Χαν(2015) η σύγχρονη κοινωνία μέσα από το διαρκές κυνήγι της επίδοσης διαμορφώθηκε σταδιακά σε κοινωνία της εξάντλησης.
Ο χρόνος περνά από τα χέρια μας λες και είμαστε ταμίες σε τράπεζα, δίνουμε και παίρνουμε περιουσίες σαν απλοί διεκπεραιωτές. Αλλά η ζωή είναι στ’ αλήθεια περιουσία, με νόημα και αξία, που δυστυχώς την εκτιμούμε μόνο όταν κινδυνεύουμε να τη χάσουμε, όπως έγινε την περίοδο της πανδημίας. Οι άτρωτοι και παντοδύναμοι πολίτες αυτής της γης νιώσαμε μικροσκοπικοί, ατελείς και ευάλωτοι.
Μήπως η μετα-covid εποχή ήρθε για να σημάνει τα όριά μας; Ήρθε για να μας θυμίσει ότι το “Δεν μπορώ” σημαίνει αξιοπρέπεια, αυτοσεβασμό, ισορροπία, ευγένεια προς το είναι μας και αυτοεκτίμηση;
Πώς μαθαίνεται όμως το “Δεν μπορώ”;
“Ο τροχονόμος που θα ρυθμίσει την… κίνηση στους ρόλους της ζωής μας είναι η απόφαση που πρέπει να πάρουμε, ως καλοί και μόνοι καουμπόηδες: να γίνουμε επιτέλους καλοί με τον εαυτό μας. Κι αυτό απαιτεί κανόνες… οδικής κυκλοφορίας:
ΕΠΙΛΕΓΩ: να έχω δίπλα μου στη διαδρομή τους ανθρώπους από τους οποίους πήρα ήδη αγάπη και αληθινή σημασία, όταν έδωσα.
ΔΕΝ ΠΑΡΑΚΑΛΩ: Ο κουρασμένος κάνει στην άκρη, γιατί αλλιώς γίνεται επικίνδυνος και για τον εαυτό του και για τους άλλους.
ΠΑΙΡΝΩ: Απλά παίρνοντας. Η μονόπλευρη δοτικότητα μάλλον μάταιη περηφάνια είναι.
ΔΙΕΚΔΙΚΩ: Λόγιο και ίσως το πιο δύσκολο για έναν άνθρωπο του ΝΑΙ. Αν το φοβάσαι, κάνε το ΖΗΤΑΩ˙ ευγενικά μεν, αλλά χωρίς να κατεβάζεις τα μάτια κάτω.
Γιατί, πίσω από το ΖΗΤΑΩ, το ΔΙΚΑΙΟΥΜΑΙ κρύβεται˙ μπορεί πιο… ντροπαλό αλλά εξίσου αληθινό και αναγκαίο.΄Ενα ΔΙΚΑΙΟΥΜΑΙ με περισσότερα γράμματα από το ζητώ αλλά καλά-καλά τη δύναμή του δεν ξέρει.
ΒΑΖΩ ΟΡΙΑ: Συγκεκριμένα και συνεπή, στον εαυτό μου και στους άλλους.
Η θεωρία γίνεται πράξη και μάθηση δοκιμάζοντας. Κι αν κάποιου του φαίνεται λάθος η σειρά, ας την αλλάξει. Φτάνει να συμπεριλάβει όλα τα ρήματα-συστατικά. Κάτι σαν εντολές απαραίτητες για την αλλαγή μας. Αγωνιστικά και συναισθηματικά μαζί. Μοιάζει λίγο και με συνταγή ζαχαροπλαστικής που αν βάλεις τα υλικά στη σωστή αναλογία, θα σου πετύχει.
Και εν τέλει, αν είναι να αισθάνεσαι κορόιδο, ας είσαι και μόνος πάνω στο άλογο, όπως ο Λούκυ Λουκ!”.
(απόσπασμα από την ιστορία “Τετράδια καλοσύνης” που περιέχεται στο βιβλίο “Ανελκυστήρας” , της Μαρίας Καμπάνταη, Εκδόσεις Αρμός, 2021, με θέμα την αποδοχή των ορίων μας και την ανανέωση των ψυχικών μας δυνάμεων).
