Πρόγραμμα εορτασμού της πολιούχου Δράμας Αγίας Βαρβάρας
Το έθιμο με τα καραβάκια
στις πηγές της Αγίας Βαρβάρας
Τι λέει ο θρύλος και πότε καθιερώθηκε ως πολιούχος η Αγία Βαρβάρα
Η ΜΕΓΑΛΗ μέρα του εορτασμού της πολιούχου της Δράμας Αγίας Βαρβάρας, έφτασε. Για τη Δράμα, δεν είναι μια απλή μέρα, αλλά μια από τις σπουδαιότερες ημέρες του χρόνου. Και ο λόγος, δεν είναι ότι εορτάζει απλά και μόνο η πολιούχος μας Αγία Βαρβάρα, η προστάτιδα της πόλης και του Πυροβολικού, αλλά είναι το έθιμο με τα καραβάκια.
Μικροί και μεγάλοι περιμένουν με ανυπομονησία να ετοιμάσουν ένα καραβάκι και να το ρίξουν στα πεντακάθαρα νερά των πηγών που δίνουν ζωή στην πόλη μας. Στα καθαρά νερά τους, βλέπουμε κάθε χρόνο να καθρεφτίζονται τα χαρούμενα πρόσωπα των παιδιών και να ανάβουν ένα κεράκι πάνω στο μικρό καράβι, με τις ευχές όλων να ταξιδέψει μακριά!
Το πρόγραμμα
Η ημέρα της Αγίας Βαρβάρας, τα τελευταία 19 χρόνια, έχει ταυτιστεί με την έναρξη της Ονειρούπολης. Είναι μια μέρα μεγάλης γιορτής.
Στο πλαίσιο του εορτασμού της προστάτιδας της πόλης μας Αγίας Βαρβάρας, η Ιερά Μητρόπολη εξέδωσε και το σχετικό πρόγραμμα εορτασμού.
Έτσι, σύμφωνα με το πρόγραμμα την παραμονή της εορτής, το Σάββατο 3 Δεκεμβρίου και ώρα 15.00, θα γίνει η παράκληση της Αγίας Βαρβάρας στο ομώνυμο ναΰδριο δίπλα στις πηγές και στις 16.00 θα γίνει η έναρξη της λιτανείας, της Ιεράς Εικόνος και των Ιερών λειψάνων της Αγίας και κατάθεση αυτών στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Εισοδίων της Θεοτόκου.
Στις 17.00, θα ακολουθήσει ο Μέγας πανηγυρικός Εσπερινός χοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Δράμας κ. Δωροθέου, ενώ από τις 21.00 μ.μ. έως 12.30 στον Ιερό Ναό Αγίας Βαρβάρας θα τελεσθεί αγρυπνία.
Ανήμερα της εορτής και ώρα 07.30 το πρωί έως και 10.30, στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Εισοδίων της Θεοτόκου θα τελεσθεί όρθρος και Αρχιερατική Θεία Λειτουργία.
Επίσης, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων, στις 11.00 το Λύκειο Ελληνίδων Δράμας, έχει προγραμματίσει να προσφέρει την παραδοσιακή «Βαρβάρα» σε όλους τους επισκέπτες στον όμορφο χώρο της Ονειρούπολης, ενώ στις 12.00 θα ακολουθήσει δοξολογία για την εορτή της Προστάτιδος του Πυροβολικού Αγίας Βαρβάρας στο Στρατόπεδο «ΦΩΣΤΗΡΙΔΗ».
Ο μύθος και το έθιμο
Ο μύθος λέει πολλά για την Αγία Βαρβάρα. Ένας απ’ αυτούς, που τυλίγει τέτοιες μέρες τη Δράμας, λέει ότι το Τούρκοι, όταν κατέκτησαν τη Δράμα το 1830 γκρέμισαν το εκκλησάκι της Αγίας Βαρβάρας για να χτίσουν στη θέση του ένα τζαμί.
Ανήμερα της εορτής της Αγίας Βαρβάρας όμως, η περιοχή πλημμύρισε με νερό και έτσι το τζαμί δεν χτίστηκε ποτέ. Από τότε η Αγία Βαρβάρα έγινε η πολιούχος της Δράμας και ακριβώς απέναντι από τη λίμνη με τα θεμέλια, χτίστηκε η καινούρια εκκλησία που αφιερώθηκε στην Αγία που έσωσε το εκκλησάκι της.
Μόλις αρχίζει να σουρουπώνει κάθε 3 Δεκεμβρίου, ότι καιρό κι αν έχει, κρύο, χιόνια ή βροχή, από κάθε γωνιά της πόλης ξεπροβάλλουν μικροί «καπεταναίοι» που στα χέρια τους κρατούν τα αυτοσχέδια καράβια τους με προορισμό τη μεγάλη λίμνη της Αγίας Βαρβάρας. Εκεί αφού κάνουν την ευχή τους, θα τα ρίξουν στα αγιασμένα νερά της λίμνης και θα τα καμαρώσουν ώσπου να καούν ή να πλεύσουν ως τα θεμέλια της βυθισμένης εκκλησίας. Τα παιδιά, επάνω στα καραβάκι, ανάβουν κεράκια και γράφουν το όνομά τους.
Η Αγία Βαρβάρα όμως, εκτός από προστάτιδα του πυροβολικού ήταν και η προστάτιδα των κοριτσιών. Ο θρύλος λέει ότι τις φυλούσε από τη γλωσσοφαγιά και βοηθούσε τα «τυχερά» του γάμου τους.
Έτσι σύμφωνα με μια εκδοχή, όλα τα ελεύθερα κορίτσια την παραμονή της γιορτής της, μόλις σκοτείνιαζε, άναβαν κεριά στον ανατολικό τοίχο της λίμνης. Κάποιες κοπέλες έβαζαν τα κεράκια τους πάνω σε σανίδες ξύλου και μαζί με μια ευχή τα έστελναν στο βυθισμένο εκκλησάκι της Αγίας Βαρβάρας. Αν το κεράκι έσβηνε θεωρούνταν αποτυχία ενώ αν έφτανε στον προορισμό του μεγάλη καλοτυχία. Το επόμενο πρωί βέβαια, όλα τα κορίτσια είχαν μια ευκαιρία ακόμη για την εύνοια της Αγίας, καθώς κατέφθαναν και πάλι στη λίμνη «αμίλητα» αυτή τη φορά, για να πλυθούν με το νερό που η Αγία Βαρβάρα είχε αγιάσει το προηγούμενο βράδυ. Τα κορίτσια δε μιλούσαν μέχρι να πλυθούν για να «πιάσει» η ευχή τους!
Πρέπει δε να σημειωθεί ότι και οι Τούρκοι κάτοικοι της Δράμας εκτιμούσαν την Αγία Βαρβάρα συμμετέχοντας στην λιτανεία, προσφέροντας αφιερώματα στην εικόνα αργυρά και ανάβοντας λαμπάδες. Πολλές δε Τουρκάλες, έτρεχαν στις πηγές της τα χαράματα αμίλητες για να πλυθούν και να καθαγιασθούν.
Η βαρβάρα
Για να «γλυκάνουν» την Αγία, σε πολλά μέρη του τόπου μας την ημέρα της γιορτής της προσφέρουν την «Βαρβάρα». Η «Βαρβάρα», είναι μια γλυκιά νηστίσιμη σούπα από σιτάρι, σταφίδες, σουσάμι, καρύδια, αλλά και άλλους σπόρους. Η γλυκιά σούπα «Βαρβάρα», που μοιάζει με το κολυβόζουμο, είναι ένα έθιμο πανάρχαιο και θυμίζει την πανσπερμία.
Στους Χριστιανούς, η παρασκευή της «Βαρβάρας» καθιερώθηκε από το εξής περιστατικό: Ο σατανικός νους του Διόσκουρου, είχε συλλάβει ένα δόλιο και αποτρόπαιο σχέδιο για την εξόντωση των Χριστιανών της περιοχής του. Κάλεσε όλους τους αρτοποιούς της περιοχής του, και τους έδωσε εντολή να βάλουν δηλητήριο στο ψωμί που θα παρασκεύαζαν και οι πωλητές τροφίμων στα τρόφιμα που θα πωλούσαν.
Το μυστικό αυτό το έμαθε η κόρη του η Βαρβάρα, και ειδοποίησε τους Χριστιανούς να μην αγοράσουν ψωμί και τρόφιμα, και να πορευτούν με τα υπολείμματα που είχαν στα σπίτια τους. Έτσι, κάθε Χριστιανική οικογένεια μαγείρεψε ότι πρόχειρο της βρέθηκε στο σπίτι. Επειδή όμως τα τρόφιμα που τους είχαν απομείνει ήταν πολύ λίγα και κάθε είδος από μόνο του δεν έφτανε για μια σωστή μαγειριά, έβαλαν στην κατσαρόλα λίγο από όλα. Δηλαδή, λίγο στάρι, μερικά φασόλια, κουκιά, σταφίδες και ότι άλλο σχετικό είχαν, κι όλα μαζί τα μαγείρεψαν. Έτσι, χάρη στη Βαρβάρα σώθηκαν και από τότε σε ανάμνηση αυτού του περιστατικού καθιερώθηκε στη γιορτή της, να μαγειρεύουν το παρασκεύασμα αυτό που είναι γλυκό και φαγητό μαζί και λέγεται «Βαρβάρα».
Η καθιέρωση της πολιούχου
Αξίζει βέβαια εδώ, να σημειωθεί, ότι η Αγία Βαρβάρα καθιερώθηκε ως Πολιούχος της πόλης με ενέργειες του αειμνήστου προέδρου του Εμπορικού Επιμελητηρίου Δράμας, Βασίλη Καναρά το 1954 και συγκεκριμένα με πρότασή του προς τον τότε Νομάρχη και το σκεπτικό ότι «με το όνομα της οποίας (Αγίας Βαρβάρας) συνδέονται ονομαστές πηγές της πόλεως και υπάρχει φερώνυμος ναός».
Η Μεγαλομάρτυς Αγία Βαρβάρα
Η Μεγαλομάρτυς Αγία Βαρβάρα, γεννήθηκε το 275 μ.Χ. στη Νικομήδεια και μαρτύρησε το 306 μ.Χ.
Ο άπιστος πατέρας της αποκεφάλισε την Αγία με το ξίφος του. Σύμφωνα με την παράδοση, ενώ το ξίφος του πατέρα της απέκοπτε το κεφάλι της, η Θεία Δίκη με μορφή κεραυνού, κατέκαυσε τον άσπλαχνο πατέρα. Αυτόν τον τιμωρό κεραυνό, συμβολίζουν τα πυρά του Πυροβολικού μας του οποίου είναι προστάτης.
