Με μεγάλη επιτυχία στην Ονειρούπολη
Αναβίωσε το αρχαίο έθιμο
της Ειρεσιώνης του στολίσματος
κλαδιών ελιάς το 2ο Δημοτικό Σχολείο Δράμας
Το αντιδάνειο του σημερινού χριστουγεννιάτικου δέντρου μας έρχεται από την ελληνική αρχαιότητα
Του Θανάση Πολυμένη
ΤΟ ΠΟΛΥ όμορφο έθιμο της Ειρεσιώνης, αναβίωσαν το πρωί της Παρασκευής 16 Δεκεμβρίου, οι μαθητές του 2ου Δημοτικό Σχολείου Δράμας.
Πρόκειται για ένα πολύ όμορφο έθιμο που έρχεται από την αρχαιότητα, όπου τότε στην αλλαγή της χρονιάς, οι άνθρωποι στόλιζαν κλαδιά ελιάς με λευκές και κόκκινες κλωστές από μαλλί προβάτου και μαζί γέμιζαν το δέντρο με καρπούς της εποχής, όπως κάστανα, καρύδια, μέλι, λάδι και άλλα. Κι αυτό, για να ευχαριστήσουν τους θεούς για τους καρπούς και την καλή σοδειά.
Για το έθιμο της Ειρεσιώνης, ο «Π.Τ.» αναφέρθηκε και στο πρωτοσέλιδό του στο τεύχος 9 Δεκεμβρίου 2022 με δηλώσεις της εκπαιδευτικού κας Ελένη Σμολοκτού, που είχε και όλη την ευθύνη για τη φετινή αναβίωση.
Το έθιμο αναβίωσε χθες το πρωί στον χώρο μπροστά από το άγαλμα της Ελευθερίας και στο πλαίσιο εκδηλώσεων της Ονειρούπολης, όπου μαθητές του σχολείου τραγούδησαν τα κάλαντα της αρχαιότητας που έλεγαν τότε τα παιδιά γυρνώντας από σπίτι σε σπίτι, ενώ στη συνέχεια έκαναν και ένα μικρό θεατρικό.
Αξίζει να σημειωθεί ότι πέρα από τους μαθητές του 2ου Δημοτικού Σχολείου Δράμας, την υπέροχη αναβίωση του εθίμου της Ειρεσιώνης παρακολούθησαν και πολλοί γονείς. Πριν από την αναβίωση του εθίμου, χαιρετισμό απηύθυνε ο διευθυντής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης κ. Διαλεκτόπουλος και ο αντιδήμαρχος Πολιτισμού.
Σύμφωνα με το έθιμο οι κάτοικοι της αρχαίας Αθήνας, στόλιζαν κλαδιά ελιάς στα τέλη του Οκτωβρίου, τότε που άλλαζε η χρονιά κατά της γιορτή των Πυανόψιων. Κάτι σαν τη δική μας σημερινή Πρωτοχρονιά. Ήταν η εποχή που άρχιζαν να οργώνουν τη γη για την καινούρια χρονιά, οπότε σηματοδοτούμε την αλλαγή του έτους.
Στο πλαίσιο αυτό, προκειμένου να ευχαριστήσουν τους θεούς για τη σοδειά της προηγούμενης χρονιάς και να τους παρακαλέσουν να είναι και πάλι καρπερή η γη για την επόμενη χρονιά, στόλιζαν κλαδιά ελιάς με καρπούς και μάλλινες κόκκινες και άσπρες κλωστές, απ’ όπου πήρε και την ονομασία του το έθιμο. (σ.σ. είρος= έριον, μαλλί).
Πώς έφτασε στη Δράμα
Αξίζει εδώ να σημειώσουμε ότι, η ιδέα της αναβίωσης του εθίμου της Ειρεσιώνης στη Δράμα, ξεκίνησε από τον συμπολίτη μας ιατρό – Δερματολόγο κ. Γιώργο Αβραμίδη, ο οποίος το πρότεινε στο σχολείο πριν από τρία χρόνια και έτσι ξεκίνησε μια διαδικασία να αναβιώνει κάθε χρόνο στη σχολική γιορτή. Φέτος, το σχολείο τόλμησε και βγήκε να το αναβιώσει δημόσια, παρουσιάζοντας μεγάλη επιτυχία.
Σε δηλώσεις του στον «Π.Τ.» ο κ. Αβραμίδης, που είναι και μέλος του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων του σχολείου, σημειώνει ότι «η σπίθα άναψε πριν 10 χρόνια από το Μουσείο της Ακρόπολης. Είχε ένα εργαστήριο Ειρεσιώνης για μικρά παιδιά. Το επισκέφθηκα τότε με τα παιδιά μου και είδαμε εκεί το θαύμα να ξαναζεί, να ζωντανεύει η ιστορία μπροστά μας. Η σπίθα δόθηκε από εκεί…»
Στην ερώτηση για το πότε ξεκίνησε στο 2ο Δημοτικό σχολείο, ο ίδιος μας λέει ότι «έχει τρία χρόνια περίπου που ξεκινήσαμε να κάνουμε την Ειρεσιώνη, που στολίζουν τα παιδιά σε κάθε τάξη. Και μόλις τα πράγματα έγιναν λίγο καλύτερα (σ.σ. εννοεί καραντίνες λόγω κορωνοϊού), αποφασίσαμε να βάλουμε το έθιμο και στην Ονειρούπολη, με τις ευλογίες του αντιδημάρχου κ. Τάσσου που του άρεσε πάρα πολύ».
Στη διαπίστωση ότι ως ιδέα η Ειρεσιώνη συμβολίζει και κάποια πράγματα, ο κ. Αβραμίδης επισημαίνει: «Είναι το αντιδάνειο που πήραν αργότερα οι Βαυαροί και αργότερα πέρασε και σ’ εμάς με τη μορφή του χριστουγεννιάτικου δέντρου».
Η ιστορία του στολισμένου δέντρου μέσα από τα χρόνια
Κατά τον χαιρετισμό του πριν από την αναβίωση της Ειρεσιώνης από τα παιδιά του 2ου Δημοτικού Σχολείου, ο διευθυντής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Π.Ε. Δράμας κ. Διαλεκτόπουλος, αναφέρθηκε στο πώς φτάσαμε στο σημερινό χριστουγεννιάτικο δέντρο μέσα από τους αιώνες και πώς μεταφέρθηκε από την αρχαιότητα στο Βυζάντιο και πώς στα σημερινά χρόνια με τον στολισμό του ελάτου.
Μιλώντας ο ίδιος στον «Π.Τ.», αναφέρθηκε αρχικά στο έθιμο της Ειρεσιώνης το πώς ξεκίνησε αυτό από την αρχαιότητα με το στόλισμα κλαδιών ελιάς, ενώ αντίστοιχα αναφέρθηκε και στο πώς πέρασε αυτό στην εποχή του Βυζαντίου.
Όπως είναι γνωστό, κατά την εποχή του Βυζαντίου απαγορεύτηκαν όλα τα έθιμα της αρχαιότητας, ενώ υιοθετήθηκε ένα παρόμοιο έθιμο με το δεντρολίβανο: «Αυτό που νομίζουμε ότι το χριστουγεννιάτικο δέντρο ήρθε από την Γερμανία, δεν είναι αλήθεια. Στο Βυζάντιο οι κάτοικοι στόλιζαν τα σπίτια τους με κλαδιά από δεντρολίβανο που μυρίζει και όμορφα. Γι’ αυτό λέμε και το αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά, ψηλή μου δεντρολιβανιά. Αυτό το έθιμο αργότερα το πήραν οι δυτικοί με τους Σταυροφόρους και το έφεραν πίσω σαν αντιδάνειο με το έλατο. Επειδή αυτοί έχουν έλατα. Ουσιαστικά η προέλευσή του είναι από το Βυζάντιο και βέβαια παλαιότερα με το έθιμο της Ειρεσιώνης».
Συνεχίζοντας ο κ. Διαλεκτόπουλος, κάνει λόγο και για το ελληνικό καραβάκι: «Το καραβάκι που βάζουμε εδώ στην Ελλάδα, είναι το καράβι του Διονύσου, γιατί αυτό τον καιρό ερχόταν ο Διόνυσος στην Ελλάδα και τα παιδιά κρατούσαν ομοιώματα καραβιού. Διαγενεακά το έθιμο έχει επιβιώσει μέχρι τις μέρες μας και γι’ αυτό στολίζουμε ταυτόχρονα αντί για χριστουγεννιάτικα δέντρα και καραβάκια. Είναι αρχαιοελληνικό έθιμο και αυτό».
