Από τον κόσμο του εντύπου

«Τζουμερκιώτικα Χρονικά»

Τεύχος 23, Καλοκαίρι 2022, σσ. 212 – Έκδοση: Περιφέρεια Ηπείρου – Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία ΤΖΟΥΜΕΡΚΩΝ

Του Γ.Κ. Χατζόπουλου Τ. Λυκειάρχη

Χαρά στο κουράγιο σας, φίλοι Τζουμερκιώτες. Δε σας πτοεί τίποτε. Εσείς εκεί στο απορρώγες μετερίζι σας κρατάτε όσο μπορείτε ψηλά τη σημαία της ελληνικής ψυχής. Και δεν υποστέλλετε τη σημαία του λαϊκού μας πολιτισμού, που μας στήριξε σε δυσχείμερους καιρούς και ως αρραγές βάθρο έδωσε χείρα βοηθείας στιβαρής, ώστε να σταθεί όρθια η Ελλάδα κι ας τη χτυπούν ποικίλοι αγέρηδες χωρίς έλεος, αλλά τούτη τη σημαία, που είναι το προζύμι, που μας ανανεώνει και μας κρατεί στητούς κι ολόρθους, την κρατάτε αξεθώριαστη, φρεσκοπλυμένη και φρεσκοσιδερωμένη.

Όλα τούτα δε γράφονται για να χαϊδέψω τ’ αυτιά των φίλων από τις απορρώγες κορφές των βουνών της αθαμανικής γης, αλλά για να εκφράσω την αγάπη μου και τον θαυμασμό μου προς εκείνους, που μάχονται σθεναρά εναντίον του κατακλυσμιαίου κύματος, το οποίο τείνει να συρρικνώσει τη ζωογόνα ελληνική παράδοση, την ταυτότητά μας.

Παρακολουθώντας με ζωηρό ενδιαφέρον τον συγκινητικό αγώνα των φίλων από τα Τζουμέρκα για να δώσουν κομμάτι του ελληνικού θησαυρού, δεν μπορώ παρά να τους εκφράσω την αγάπη μου και τις ολοκάρδιες ευχαριστίες μου για όσα αφιλόκερδα επιτελούν εδώ και δεκαετίες.

Μελετώντας τις 212 σελίδες των σμιλεμένων με σοβαρότητα, ιερό πάθος και πλήρη συναίσθηση του χρέους Τζουμερκιώτικων Χρονικών προς τις ελληνικότατες ρίζες, θα ήταν άδικο να μην εξάρω την υπευθυνότητα με την οποία αποτυπώνονται τα περιεχόμενά τους.

Και θα ξεκινήσω με το εναρκτήριο άρθρο της νέας Προέδρου, της κ. Ερασμίας Ζαβιτσάνου, που ορθά τονίζει το χρέος της ΙΛΕΤ, χωρίς ν’ αποφύγει την έκφραση ευχαριστιών προς όλους εκείνους, που στηρίζουν ηθικά, πνευματικά και έμπρακτα το έργο της Ι.Λ.Ε.Τ. Ειλικρινά την τιμά ιδιαίτερα αυτή η κατακλείδα του άρθρου της.

Η αναφορά του κ. Δ. Καλούσιου στο Ματσούκι των Ιωαννίνων δεν παύει να είναι λαμπρή πηγή για τη σμίλευση της τοπικής ιστορίας.

Η νοσταλγική αναφορά του κ. Ηλ. Παπαγεωργίου στη μεγάλη γιορτή της χριστιανοσύνης στο χωριό εύλογα προκαλεί ρίγος συγκίνησης.

Πολύ καλά κάνει ο κ. Νικ. Καρατζένης αναφερόμενος στην κύρια ασχολία των Τζουμερκιωτών, στην κτηνοτροφία. Και δεν αρκείται μόνο στην ξερή παράθεση της ασχολίας τους, αλλά δίνει και ψυχολογική διάσταση στα γραφόμενά του.

Ο κ. Μανόλης Μαγκλάρας με πολύ ευαισθησία αγγίζει ένα άλλο ενδιαφέρον θέμα, Το Βλάχικο ποιμενικό τόξο του Βλαχοτζουμέρκων.

Ο κ. Βαγγέλης Ντόκας ορθά τιμά με τη γραφίδα του τους χώρους τόνωσης του ηθικού των ανθρώπων του λαού σε ειρηνικούς και, ιδιαιτέρως, σε δυσχείμερους καιρούς.

Σημαντική η ψηφίδα, την οποία αποθέτει στο κάδρο της γλώσσας μας η κ. Παν. Λαμπρή, η οποία δεν αρκείται μόνο στην παράθεση των τοπωνυμίων, αλλά προχωρεί και στο δυσχερές έργο της ετυμολογίας τους, προσπάθεια πολύ χρήσιμη για τον ερευνητή της γλωσσικής επιστήμης.

Χαίρομαι ιδιαίτερα διαβάζοντας τα μνημεία λόγου της κ. Λαμπρινής Στάμου, που δεν αναλώνεται στην απλή παράθεσή τους, αλλά και τα διανθίζει με εύληπτες φράσεις.

Συμφωνώ πλήρως με τον εκλεκτό φίλο Νίκο Μπριασούλη, έναν από τους στυλοβάτες της όλης προσπάθειας της ΙΛΕΤ, ότι τα χωριά μας είναι ανεξάντλητες κοιτίδες πολιτισμού. Και είναι όχι μόνο κοιτίδες πολιτισμού, αλλά και ο νους και η ψυχή της πατρίδας μας. Είναι οι πνεύμονές της, είναι η καρδιά της για να βαδίζει ολόρθη χωρίς αγκομαχητό.

Ο χορός και η μουσική όπου αναφέρεται ο κ. Δημ. Ράπτης είναι το καθαρό αγέρι, που αναπνέει ο άνθρωπος. Είναι αυτά, που τον κρατούν ζωντανό. Δίκαια λοιπόν καταπιάνεται με το θέμα.

Δεν ξέρω πόσο τιμά την ελληνική Πολιτεία το ενδιαφέρον, που επιδεικνύουν οι ξένοι για την αρχαία Αθαμανία. Ορθά το εξαίρει η κ. Κων/να Ζήδρου, μήπως και ξυπνήσουν, αυτοί που έχουν χρέος να γρηγορούν. Πρέπει να συνειδητοποιήσουν καλά ότι «η Ελλάδα εν λίθοις και μνημείοις σωζομένοις φθέγγεται την ελληνικότητά της». Κι αυτήν πρέπει να διασώσουν και να αναδείξουν.

Η πρωτοποριακή δράση του Γερμανικού Πανεπιστημίου και του Πανεπιστημίου των Ιωαννίνων άνοιξε έναν πολύ σημαντικό δρόμο για τη σοβαρή μελέτη του βυζαντινού πολιτισμού στην περιοχή της Ηπείρου και της Δυτικής Μακεδονίας.

Πρωτεργάτες αυτής της κίνησης οι καθηγητές Michael Grübart και Χρ. Σπυράκος, οι οποίοι θέρμαναν το ενδιαφέρον ομάδων Γερμανών και Ελλήνων φοιτητών για τον βυζαντινό πολιτισμό και την ιδιαίτερη συμμετοχή σ’ αυτόν της Ηπείρου. Έτσι η ενασχόληση με τον ελληνικό πολιτισμό παίρνει σημαντικές διαστάσεις, αφού κεντρίζει το ενδιαφέρον επιστημόνων εκτός των ορίων της Ελλάδος.

Απ’ όσα εκτίθενται στο σχετικό δημοσίευμα, αρωγοί στην προσπάθεια στάθηκαν και ιερωμένοι, γεγονός, που καταδεικνύει ότι μέρος των λειτουργών του Υψίστου δεν περιορίζεται μόνον στο θρησκευτικό του έργο, αλλά επεκτείνεται και στην προστασία και την προβολή των μνημείων της πίστης μας. Και η ενέργειά τους αυτή τους τιμά ιδιαίτερα.

Ας ευχηθούμε αυτό το ενδιαφέρον τους να παρακινήσει και άλλους, ώστε τα μνημεία της πίστης μας να μην καθίστανται βορά του πανδαμάτορα χρόνου. Και το άψογο σε καλαισθησία και επιμέλεια βήμα των Τζουμερκιωτών κλείνει τις σελίδες του με κριτική και βιβλιοκρισία.

Κλείνοντας την αναφορά μας στα Τζουμερκιώτικα Χρονικά, θα θέλαμε να δούμε την εκδήλωση ενδιαφέροντος από την ανωτάτη πνευματική ηγεσία του τόπου, ώστε να προβεί στην επιβράβευση μιας προσπάθειας, της οποίας οι στόχοι πολύ απέχουν από την προσωπική προβολή, αλλά ελαύνονται από ανυστεροβουλία και εκπλήρωση χρέους.

Και αυτόν τους τον αγώνα θα πρέπει να τον εκτιμήσουν  και οι απανταχού της γης Τζουμερκιώτες, στηρίζοντας ηθικά και υλικά ανθρώπους, οι οποίοι, πέρα από τη βιοτική τους μέριμνα, αφιερώνουν λευκές νύχτες για τη διατήρηση ανεξίτηλης της ταυτότητάς μας.

Περιποιεί ιδιαίτερη τιμή σ’ αυτήν την ομάδα των Τζουμερκιωτών, η οποία μάχεται με πίστη ακράδαντη ενάντια στα «σκουπίδια», που μας προσφέρονται καθημερινά από βολεμένους, το γεγονός ότι έγνοια της δεν είναι η αυτοπροβολή, η ματαιοδοξία, ο αφείδωλος λιβανισμός, η σαρκολατρία και η ενίσχυση του βαλαντίου της, αλλά η επιτέλεση χωρίς τυμπανοκρουσίες του χρέους της.

Θα κλείσω με την ταπεινή μου προτροπή:

Εκλεκτοί φίλοι Τζουμερκιώτες, συνεχίστε απτόητοι τον αγώνα τον καλό. Μη φοβηθείτε τους «Λαιστρυγόνες» και τους «Κύκλωπες», αλλά ούτε και τις φλύαρες και πλανεύτρες «Σειρήνες». Η άτεγκτη η Ιστορία θα σας φιλοξενήσει σε επίλεκτη σελίδα της.