Με επιτυχημένη εκδήλωση

Παρουσίαση του βιβλίου «Ιχνηλατώντας

τις ρίζες μας στο Καρς του Καυκάσου»

Μιλάνε στον «Π.Τ.» η συγγραφέας κα. Κωνσταντινίδου, η Ιστορικός κα. Πατρωνίδου, η πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ποντιακών Σωματείων κα. Σαχινίδου και η πρόεδρος του Λαογραφικού Συλλόγου Μαυροβάτου «Εξ Αργυρουπόλεως και Καρς» κα. Δημητριάδου

Του Θανάση Πολυμένη

ΜΙΑ ΠΟΛΥ όμορφη παρουσίαση ενός βιβλίου για την περιοχή του Καρς στον Πόντο, πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Τετάρτης 28 Δεκεμβρίου στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του δημαρχείου Δράμας.

Πρόκειται για το βιβλίο «Ιχνηλατώντας τις ρίζες μας στο Καρς του Καυκάσου», που συνέγραψε η κα. Αρχοντούλα Κωνσταντινίδου με τον πατέρα της κ. Νίκο Κωνσταντινίδου. Την εκδήλωση συνδιοργάνωσαν ο Δήμος Δράμας, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ποντιακών Σωματείων, ο Λαογραφικός Σύλλογος Μαυροβάτου «Εξ Αργυρουπόλεως και Καρς» και Πολιτιστικός Σύλλογος Τεμένους Παρανεστίου «Ο Προφήτης Ηλίας».

Στην εκδήλωση, χαιρετισμό απηύθυνε ο πρώην βουλευτής Δράμας κ. Κυριαζίδης, ενώ για τους συγγραφείς μίλησε αρχικά η κα. Φανή  Δημητριάδου πρόεδρος του Λαογραφικού Συλλόγου Μαυροβάτου «Εξ Αργυρουπόλεως και Καρς».

Η  κύρια παρουσίαση του βιβλίου έγινε από την Δραμινή Ιστορικό κα. Δήμητρα Πατρωνίδου, ενώ μίλησε και η ίδια η συγγραφέας κα. Κωνσταντινίδου. Αποσπάσματα διάβασε η πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ποντιακών Σωματείων κα. Χριστίνα Σαχινίδου.

Αξίζει να σημειώσουμε εδώ, ότι, σήμερα, το Καρς γεωγραφικά ανήκει στην Τουρκία, ενώ παλαιότερα στη Ρωσία και κάποια στιγμή είχε περάσει και στην Αρμενία. Πρόκειται για μια περιοχή στον Καύκασο, η οποία μέσα από την πορεία των χρόνων, περνάει διοικητικά από τη μια χώρα στην άλλη.

Κωνσταντινίδου: Οι μετακινήσεις των Ελλήνων και η ζωή στο Καρς

Για το βιβλίο της μίλησε στον «Π.Τ.» η συγγραφέας κα. Κωνσταντινίδου, η οποία είναι Φιλόλογος και πιστοποιημένη εκπαιδεύτρια ποντιακής διαλέκτου, επισημαίνοντας αρχικά ότι  πρόκειται για μια νέα έκδοση και αφορά στην 40χρονη παραμονή των Ποντίων στο Καρς, από το 1878 μέχρι και το 1920 όταν και άρχισαν να αναχωρούν οι ποντιακοί πληθυσμοί για την Ελλάδα.

Όπως τονίζει η ίδια, «η συνολική ιστορία του Καρς δεν είχε καταγραφεί, παρά μόνο μεμονωμένες αναφορές και εκδόσεις για τα χωριά του Καρς. Δεν υπήρχε ένα βιβλίο όμως, το οποίο να αφορά γενικότερα την παραμονή των Ποντίων στο Καρς, καθώς και την καταγραφή του βίου των Ποντίων και του κοινωνικού, αλλά και των στρατιωτικών συγκρούσεων  που ξεκίνησαν όταν παραχωρήθηκε το Καρς στην Τουρκία».

Ερωτώμενη σχετικά με το από πότε ξεκινάει ιστορικά το βιβλίο αυτό, η κα. Κωνσταντινίδου εξηγεί: «Το βιβλίο αναφέρεται αρχικά στις μετακινήσεις των Ελλήνων προς την περιοχή αυτή και περιλαμβάνει στοιχεία από αρχαιοτάτων χρόνων. Η μεγαλύτερη μετακίνηση πληθυσμού προς το Καρς, έγινε όταν παραχωρήθηκε στη Ρωσία το 1878. Στη συνέχεια υπάρχουν στοιχεία για την ιστορία του κάθε χωριού ξεχωριστά και το τέλος έρχεται και με τις συγκρούσεις που ξεκινούν να διαδραματίζονται περίπου το 1920». Όπως διευκρινίζει η ίδια, «το Καρς είναι μια περιοχή που αποτελείται από 79 χωριά».

Απαντώντας στην ερώτηση για το αν εκείνη την εποχή της μεγάλης προσφυγιάς το ελληνικό ποντιακό στοιχεία έφυγε απ’ όλα τα χωριά, η κα. Κωνσταντινίδου επισημαίνει ότι «ναι, έφυγε όλο το ελληνικό στοιχείο από το Καρς. Στον Πόντο δεν μπορούσαν να γυρίσουν καθώς είχε αρχίσει η γενοκτονία και επομένως πήραν την απόφαση να έλθουν στην Ελλάδα».

Διευκρινίζει πάντως η ίδια ότι, «το μεγαλύτερο μέρος των ανθρώπων αυτών, όταν έφτασε στην Ελλάδα διαχύθηκε σε περιοχές των συνόρων όπως στο Κιλκίς, όπου υπήρχε και λίγος ντόπιος πληθυσμός, αλλά και σε άλλες περιοχές. Είναι αλήθεια ότι το Κιλκίς χαρακτηρίζεται από το Καρσλίδικο στοιχείο γιατί έπρεπε τα σύνορα να αποκτήσουν κόσμο».

Πατρωνίδου: Έντιμο πρωτογενές και δευτερογενές υλικό

Για το βιβλίο μίλησε στον «Π.Τ.» η Ιστορικός κα. Πατρωνίδου, η οποία εξηγεί ότι «το βιβλίο είναι ουσιαστικά ένα  πανόραμα στο Καρς, στα 40 χρόνια που έζησαν οι άνθρωποι εκεί, από την Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου και του Βερολίνου αντίστοιχα, μέχρι τη Συνθήκη του Μπρεστ – Λιτόφσκ που ουσιαστικά έφερε τον τουρκικό στρατό στο Καρς και εξώθησε τον ελληνισμό προς τη Νότια Ρωσία, περιμένοντας πλοία να φύγουν από το Βατούμ και να έλθουν στην Ελλάδα».

Όπως σημειώνει η κα. Πατρωνίδου, με την παρουσίαση του βιβλίου «μου δόθηκε η ευκαιρία να μπω μέσα στον σκληρό πυρήνα του Καρς και των Καρσιωτών και να μάθω κι εγώ πράγματα τα οποία δεν τα γνώριζα. Ουσιαστικά αυτή είναι η μεγάλη συνεισφορά του βιβλίου. Οι συγγραφείς, δεν είναι ιστορικοί. Παραθέτουν όμως πάρα πολύ έντιμα πρωτογενές και δευτερογενές υλικό, πολλές φορές σε αντιπαραβολή μεταξύ του, ώστε να μπορέσεις, ως αναγνώστης και πολίτης αλλά και ως ιστορικός, να εξάγεις τα συμπεράσματά σου και πάνω στην ιστορία, και πάνω στην ψυχοσύνθεση των Καρσιωτών και  πάνω στην επιλογή του ανθρώπου, για το πώς κινείται όταν η μακροϊστορία, κατατέμνει και κατακρεουργεί τη ζωή του».

Τονίζει επίσης η κα. Πατρωνίδου, ότι «τελικά, αυτό που έχουμε μάθει να θεωρούμε πολυθρύλυτο έργο και επιτυχία του κράτους για την αποκατάσταση των προσφύγων, τελικά δεν ήταν και τόσο μεγάλο κατόρθωμα, ούτε καν επιτυχία.

Το μεγαλύτερο μέρος αυτού τους πετυχημένου μπολιάσματος των προσφύγων, οφείλεται στους ίδιους τους πρόσφυγες. Ειδικά για τους Καρσιώτες, ήταν μια τιτάνια προσπάθεια, γιατί ήταν οι πρώτοι που ήρθαν και είχαν την πρώτη δημόσια κατακραυγή  και την αρνητική αντιμετώπιση των ντόπιων αλλά και των ελληνικών αρχών».

Ερωτώμενη για το ποια ήταν η κατάσταση στα χωριά εκείνη την εποχή, η κα Πατρωνίδου σημειώνει: «Ήταν εύπορα χωριά, με εύφορα χώματα, με ξυλεία και είχαν αναπτύξει ένα αξιόλογο σχολικό δίκτυο.

Βοήθησε σημαντικά και η ρωσική διοίκηση, η οποία επιδίωκε τον εκρωσισμό τους, μορφώνοντας τους Έλληνες δασκάλους μέσα από ένα πυκνό δίκτυο πρωτοβάθμιας και από ένα πυκνότατο δίκτυο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Με αποτέλεσμα οι Έλληνες δάσκαλοι να είναι ρωσομαθείς και να μεταδίδουν στα σχολεία τη γλώσσα της ρωσικής διοίκησης».

Σαχινίδου: Οφείλουμε να γνωρίζουμε την ιστορία

Μιλώντας στον «Π.Τ.» η πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ποντιακών Σωματείων κα. Σαχινίδου, σημειώνει: «Οι συγγραφείς του συγκεκριμένου βιβλίου, κατάφεραν να αξιοποιήσουν όλη την υπάρχουσα βιβλιογραφία των περιοχών του Καρς και να την συμπληρώσουν με πληροφορίες και με έρευνες που έχουν κάνει, όσον αφορά την εγκατάσταση των προσφύγων, αξιοποιώντας τα μεθοδολογικά εργαλεία της προφορικής ιστορίας. Η σύνθεση όλων αυτών των πηγών σε ένα ολοκληρωμένο έργο, επιβεβαιώνει ότι η γέννηση ενός καλού βιβλίου, είναι μια ηθική πράξη. Οφείλουμε να γνωρίζουμε την ιστορία των Ελλήνων, των προσφύγων και των ανθρώπων που έχουν έρθει από την περιοχή του Καρς».

Δημητριάδου: Μια άγνωστη ιστορία

Αναφερόμενη στην παρουσίαση του βιβλίου, η κα. Δημητριάδου σημειώνει ότι «πρόκειται για ένα βιβλίο που πρέπει να διαβαστεί. Είναι μια άγνωστη ιστορία, για το πώς οι Έλληνες ξεκίνησαν από τον Πόντο να μεταναστεύσουν στο Καρς και από εκεί μετέπειτα μέχρι την Ελλάδα».

Αναφερόμενη στο Λαογραφικό Σύλλογο, σημειώνει ότι η δραστηριότητα του Συλλόγου είναι οι συναντήσεις της ποντιακής λαογραφίας «και η επόμενη συνάντηση θα γίνει το ερχόμενο καλοκαίρια με την ολοκλήρωση του αφιερώματος στη γυναίκα του Ευξείνου Πόντου με γαστρονομική κουζίνα και άλλα στοιχεία».