Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για την Γενοκτονία των Ποντίων
Ένα βιβλίο για τον δημοσιογράφο
του Πόντου Νικόλαο Καπετανίδη
που εκτελέστηκε από το κεμαλικό καθεστώς
Μιλούν στον «Π.Τ.» ο συγγραφέας του βιβλίου κ. Κ. Καπετανίδης και ο κ. Ν. Γεωργιάδης ο οποίος παρουσίασε το βιβλίο στην εκδήλωση
Του Θανάση Πολυμένη
ΕΝΑ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ενδιαφέρον βιβλίο με τον κεντρικό τίτλο: «Η Δύση του Ποντιακού Ελληνισμού», παρουσιάστηκε το απόγευμα της Τρίτης 16 Μαΐου, στην αίθουσα του Δημοτικού Ωδείου Δράμας «Αντώνης Παπαδόπουλος».
Η εκδήλωση έγινε στα πλαίσια των εκδηλώσεων για την Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού, και αφορά στο βιβλίο του Κωνσταντίνου Καπετανίδη, το οποίο αναφέρεται στον αδελφό του παππού του Νικόλαο Καπετανίδη.
Ο Νικόλαος Καπετανίδης, ήταν δημοσιογράφος και από το 1918 μέχρι και το 1921 εξέδιδε την εφημερίδα «Εποχή» στην Τραπεζούντα. Λογοκρίθηκε και κυνηγήθηκε ιδιαίτερα από τον Κεμαλικό καθεστώς, ενώ στο τέλος συνελήφθη και καταδικάστηκε σε θάνατο στην αγχόνη. Τα τελευταία του λόγια κάτω από την αγχόνη ήταν «Ζήτω η Ελλάδα». Χαρακτηριστικό είναι ότι, όταν κατηγορήθηκε από το κεμαλικό καθεστώς ότι επεδίωξε την ανεξαρτησία του Πόντου, εκείνος είπε ότι, ποτέ δεν είχε πει κάτι τέτοιο, αλλά ότι επεδίωκε την ένωση του Πόντου με την Ελλάδα.
Την κεντρική παρουσίαση του βιβλίου έκανε ο συνταξιούχος εκπαιδευτικός και συγγραφέας κ. Νίκος Γεωργιάδης ο οποίος μιλώντας στον «Π.Τ.» σημείωσε μεταξύ άλλων ότι «ο δημοσιογράφος Νίκος Καπετανίδης, γεννήθηκε το 1889 και κατέληξε το 1921 στην αγχόνη με τα δικαστήρια της ανεξαρτησίας. Απ’ ότι φάνηκε από τις καταγραφές ενός
καθολικού ιερέα, στο δικαστήριο κατηγορήθηκε ότι αγωνίζεται για την ανεξαρτησία του Πόντου, ενώ ο Καπετανίδης αντιστρέφοντας την κατηγορία προς τον πρόεδρο, είπε: δεν αγωνίστηκα για την ανεξαρτησία του Πόντου, αγωνίστηκα για την ένωση του Πόντου με την Ελλάδα. Ο λόγος του αυτός τον έστειλε αμέσως στην αγχόνη, όπου οι τελευταίες του λέξεις ήταν: Ζήτω η Ελλάς».
Όπως σημειώνει ο κ. Γεωργιάδης, «ο δημοσιογράφος Νίκος Καπετανίδης είναι μια πολυσχιδής προσωπικότητα. Η «Εποχή» είναι η δεύτερη εφημερίδα που εκδίδει από τον Οκτώβριο του 1918, μέχρι που κλείνει όταν συλλαμβάνεται στις 10 Μαρτίου 1921. Μέσα από τις στήλες της εφημερίδας του καταγράφει όλα τα διαδραματισθέντα την περίοδο αυτή στην Τραπεζούντα και την ευρύτερη περιοχή. Δέχεται επισκέψεις από τον αιμοσταγή Τοπάλ Οσμάν, απειλές, παρ’ όλα αυτά δεν δειλιάζει μπροστά σε τίποτα. Κρατάει μια ελληνοπρεπή στάση μπροστά σε όλα. Είναι πολιτικά προσανατολισμένος στο βενιζελικό χώρο, όπως πολλές άλλες της εποχής, είναι οπαδός του δημοτικισμού και παρά το γεγονός ότι ζούμε σε μια εποχή που τα μέσα επικοινωνίας δεν είναι τόσο εύχρηστα όπως σήμερα, ο Νίκος Καπετανίδης είναι ενημερωμένος για όλα τα τεκταινόμενα. Τόσο για τις Συνθήκες και τα σαλόνια που λαμβάνονται αποφάσεις στην Ευρώπη, όσο και για τις απόψεις πολλών και διαφόρων μεγάλων ανθρώπων του πνεύματος όπως και πολιτικών, των ηγετών της Αγγλίας, της Γαλλίας, της Αμερικής και άλλων».
Επισημαίνει ακόμα ο κ. Γεωργιάδης, ότι «όλα αυτά τα καταγράφει στην εφημερίδα του, γιατί πιστεύει ότι με τη βοήθεια όλων αυτών, μπορεί πράγματι να φτάσουμε στην απελευθέρωση. Λαμβάνοντας υπόψη ότι πρέπει να αναπτυχθεί η εκπαίδευση του λαού. Γι’ αυτό μέσα από την εφημερίδα του, αφιερώνει 44 άρθρα που αφορούν την εκπαίδευση. Για το ποιος είναι ο σκοπός της εκπαίδευσης, με ποιες μεθόδους θα πρέπει να γίνεται η προετοιμασία των νέων παιδιών και άλλα πολλά».
Όπως λέει ο κ. Γεωργιάδης, «ο αδερφός του Κώστας Καπετανίδης, διέσωσε το αρχείο της εφημερίδας, το έφερε στην Ελλάδα και σήμερα το έχουν επεξεργαστεί διάφοροι επιστήμονες από το οποίο έχει καταγραφεί ένα σημαντικό μέρος».
Στον «Π.Τ.» μίλησε επίσης και ο συγγραφέας Κώστας Καπετανίδης, εγγονός του αδερφού του Νικόλαου Καπετανίδη, ο οποίος έγραψε και το σχετικό βιβλίο. Όπως αναφέρει ο κ. Καπετενίδης, «το βιβλίο αυτό είναι καρπός μελέτης 15 χρόνων από το αρχείο της εφημερίδας, στο οποίο ο παππούς μου και αδερφός του Νίκου Καπετανίδη που ήταν και οικονομικός διευθυντής της εφημερίδας, κατάφερε να διασώσει ολόκληρο το αρχείο της “Εποχής” και το έφερε στην Ελλάδα με την ανταλλαγή των πληθυσμών. Οπότε έχουμε ένα πραγματικά πολύτιμο εργαλείο για να μάθουμε μέρα προς μέρα σχεδόν, για το τι συνέβη τα τελευταία 3 χρόνια στον Πόντο και ειδικά στην περιοχή της Τραπεζούντας, όπου εκδιδόταν η εφημερίδα».
Όπως επισημαίνει ο ίδιος, «το 1918 επικρατεί ένας φοβερός άνεμος ελευθερίας και ελπίδας στους Πόντιους, γιατί η μητέρα Ελλάδα είναι με τους νικητές του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Βενιζέλος κυριαρχεί στο πολιτικό παιχνίδι της Ευρώπης και ελπίζουν ότι θα πετύχουν είτε την ανεξαρτησία, είτε την πλήρη ένωση με την Ελλάδα, όπως ήθελε ο Καπετανίδης. Αυτό φαίνεται μέσα από την εφημερίδα σε όλες τις καθημερινές εκφάνσεις. Γινόταν μεγάλη ζύμωση με τον Μητροπολίτη Χρύσανθο και των περί αυτόν, ηγετική φυσιογνωμία του Πόντου. Σταδιακά όμως βλέπουμε και ειδικά το 1920, ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά. Είχε ηττηθεί το 1920 ο Βενιζέλος και τα πράγματα άρχισαν να δυσκολεύουν. Εκεί καταλαβαίνουν ότι δύσκολα θα πετύχουν την ανεξαρτησία και προς το τέλος υπάρχει μεγάλη λογοκρισία, όπου βλέπουμε ολόκληρα κομμάτια κομμένα από την εφημερίδα. Ουσιαστικά η εφημερίδα ήταν ξεδοντιασμένη, ενώ ο Καπετανίδης συνέχιζε να γράφει. Τον Μάρτιο του 1921 συνελήφθη οπότε και σταμάτησε η έκδοση της εφημερίδας. Μαζί με άλλους 350 Πόντιους ακόμα, πέρασαν από τα περίφημα δικαστήρια της Αμάσειας όπου οι περισσότεροι καταδικάστηκαν σε θάνατο».
Όπως εξηγεί ο κ. Καπετανίδης, «ο Νίκος Καπετανίδης είχε αποφασίσει πλέον ότι δεν θα κάνει πίσω, διατηρούσε μια αξιοσημείωτη ψυχραιμία και όταν ήρθε η σειρά του να δικαστεί και άκουσε το κατηγορητήριο ότι αγωνίζεται για την ανεξαρτησία του Πόντου, εκείνος απάντησε ότι αυτό ήταν λάθος και ότι προσπαθεί για την πλήρη ένωση του Πόντου με την Ελλάδα. Όταν οδηγήθηκε αναπόφευκτα στην αγχόνη, πέταξε την κουκούλα και φώναξε ζήτω η Ελλάδα».
