Εκλογές: 5 επιχειρήματα
υπέρ της αποχής καταρρίπτονται…
Γράφει ο Γιώργος Φιλτσόγλου,
Δικηγόρος Δ.Σ. Δράμας – Υπεύθυνος Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων
Έφτασε λοιπόν εκείνη η ώρα που όλοι οι πολίτες της Ελλάδας καλούμαστε να ασκήσουμε τα συνταγματικά κατοχυρωμένα πολιτικά μας δικαιώματα και να εκλέξουμε τους/τις αντιπροσώπους μας στο Ελληνικό Κοινοβούλιο. Είναι γεγονός πως στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις, ιδίως μετά την μακρά περίοδο οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής αστάθειας που έπληξε την χώρα, παρατηρούνται υψηλά ποσοστά αποχής. Πολλοί συμπολίτες μας δηλαδή αποφασίζουν να μην ρίξουν τον φάκελλο με τις προτιμήσεις τους στην κάλπη, να μην συμμετέχουν στην ύψιστη πράξη δημοκρατίας. Η αποχή, που συνήθως εκλαμβάνεται ως μια σιωπηρή μορφή αντίδρασης και αποδοκιμασίας του συνολικού πολιτικού συστήματος, στηρίζεται, κατά κόρον, σε αμφιλεγόμενα επιχειρήματα, τα βασικότερα των οποίων θα αποδομήσουμε στη συνέχεια του άρθρου.
1) «Δεν ασκώ εγώ την εξουσία, οι πολιτικοί μόνοι τους παίρνουν αποφάσεις. Άρα γιατί να ψηφίσω;»
Απάντηση: πράγματι στη σύγχρονη αντιπροσωπευτική, Κοινοβουλευτική Δημοκρατία οι αποφάσεις λαμβάνονται από τη Βουλή και την Κυβέρνηση. Αυτό είναι και το βασικό συστατικό της αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας, η έμμεση εξουσία στην λήψη αποφάσεων που ασκεί ο λαός μέσω της ψήφου του. Άλλωστε η άμεση Δημοκρατία, όπου οι πολίτες λαμβάνουν μόνοι τους τις αποφάσεις χωρίς τη μεσολάβηση πολιτικών, θα ήταν αδύνατο να λειτουργήσει στις περισσότερες σύγχρονες κοινωνίες, οι οποίες χαρακτηρίζονται από πολυπλοκότητα και αντικρουόμενα συμφέροντα.
Επομένως, μπορεί να μην λαμβάνουμε άμεσα τις αποφάσεις, έχουμε όμως τη δυνατότητα να μελετήσουμε διεξοδικά τα πολιτικά προγράμματα όλων των υφιστάμενων κομμάτων και να επιλέξουμε αυτό που ταιριάζει περισσότερο στις ανάγκες και τις ιδέες μας. Ταυτοχρόνως έχουμε τη δυνατότητα να ενημερωθούμε για τις ιδέες, το όραμα και το πρόγραμμα κάθε υποψηφίου του εκάστοτε κόμματος και να συνταχθούμε με εκείνον/εκείνη που θεωρούμε ότι θα μας αντιπροσωπεύσει αποτελεσματικότερα στο Κοινοβούλιο. Σε τελική ανάλυση, αν δεν μας ικανοποιεί κανένα υποψήφιο άτομο ή κανένας πολιτικός σχηματισμός, μπορούμε να πολιτευτούμε μόνοι μας. Η ανάδειξη πολιτικών συνδυασμών και προσώπων αποτελεί υπέρτατη εξουσία από την οποία προέρχεται κάθε απόφαση που λαμβάνεται στο Κοινοβούλιο.
2) «Όλοι είναι ίδιοι. Ό,τι και να ψηφίσω δεν έχει διαφορά.»
Απάντηση: Αν όλοι ήταν εντελώς διαφορετικοί και κάθε φορά που άλλαζε η Κυβέρνηση άλλαζε συθέμελα το μοντέλο διακυβέρνησης και το πολιτικό σκηνικό, πολύ πιθανόν να βρισκόμασταν αντιμέτωποι με την απόλυτη στασιμότητα και αποδιοργάνωση σε κάθε πτυχή της ανθρώπινης ύπαρξης, αν υφιστάμεθα ακόμα ως χώρα. Αρκεί να ρίξουμε μια ματιά στην όχι και τόσο παλιά ιστορία μας τον περασμένο αιώνα για να καταλάβουμε πως η αστάθεια αφήνει μια χώρα δεκαετίες πίσω. Η νοοτροπία ισοπέδωσης του έργου της προηγούμενης Κυβέρνησης και των συνεχών επανεκκινήσεων ήταν πάντως χαρακτηριστικό του Ελληνικού Κράτους που οδήγησε στην απίστευτη πολυνομία και την δαιδαλώδη γραφειοκρατία, φαινόμενα που μας ταλαιπωρούν ακόμη.
Αν ωστόσο πιστεύουμε ότι η χώρα χρειάζεται εκ βάθρων ανανέωση και ριζικές αλλαγές, υπάρχουν πολιτικές δυνάμεις που υπόσχονται εντελώς διαφορετικό μοντέλο διακυβέρνησης και μας καλούν να τις υποστηρίξουμε στην προσπάθειά τους. Σε κάθε περίπτωση, ακόμα και τα κόμματα με την μεγαλύτερη απήχηση, που ασκούν σε πολλά σημεία κοινή πολιτική, έχουν μεταξύ τους ουσιώδεις διαφορές ως προς τα προγράμματα και κυρίως τις προτεραιότητές τους. Ας έχουμε υπόψη πως η ελάχιστη διαφορά στο πρόγραμμα μιας Κυβέρνησης μπορεί να έχει τεράστιο αντίκτυπο στην καθημερινή ζωή των πολιτών.
3) «Ούτως η άλλως η πολιτική ασκείται από τα μεγάλα κέντρα αποφάσεων. Η πορεία μας είναι προκαθορισμένη από αλλού και εμείς είμαστε απλοί παρατηρητές.»
Απάντηση: είναι αλήθεια πως στη σύγχρονη παγκοσμιοποιημένη κοινωνία, όπου παρατηρείται το φαινόμενο της συμμαχίας ή της συμπόρευσης κρατών, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την Ευρωπαϊκή Ένωση, πολλές αποφάσεις λαμβάνονται σε κεντρικό επίπεδο. Στην Ε.Ε. άλλωστε έχουμε εκχωρήσει σημαντικές εξουσίες για λήψη αποφάσεων, δυνάμει των Συνθηκών και του άρθρου 28 του Συντάγματος. Τις αποφάσεις αυτές δεσμεύονται να ακολουθήσουν, χωρίς ιδιαίτερη διακριτική ευχέρεια, οι εκάστοτε εγχώριες Κυβερνήσεις. Ωστόσο οι αποφάσεις δεν λαμβάνονται από κάποια άυλη, υπεράνθρωπη και σκοτεινή νοημοσύνη. Συνδημιουργοί και συνδιαμορφωτές των αποφάσεων που λαμβάνονται σε υπερεθνικό επίπεδο είναι οι Κυβερνήσεις και οι αντιπρόσωποι των κρατών – μελών των Οργανισμών.
Συνεπώς, μέσω της ψήφου μας δεν έχουμε μόνο την εξουσία να αναδείξουμε τους αντιπροσώπους που θα ασκήσουν εξουσία σε επίπεδο χώρας, αλλά, επιλέγοντας τα κατάλληλα πρόσωπα που θα μας εκπροσωπήσουν σε διεθνές επίπεδο, να αναδείξουμε τη χώρα μας σε καθοριστικό παράγοντα των διεθνών εξελίξεων και δημιουργό προτάσεων και κανονιστικών πλαισίων. Έχουμε δηλαδή την δυνατότητα να καθορίσουμε αν η Ελλάδα θα είναι ένα ενεργό μέλος στους Διεθνείς Οργανισμούς, ή αν θα αποτελεί ένα μέλος που απλώς παρακολουθεί παθητικά τις εξελίξεις, προσπαθώντας να προσαρμοστεί σε αυτές. Μπορούμε ακόμα με την ψήφο μας να εκφράσουμε μια εντελώς διαφορετική άποψη για τη συμμετοχή της χώρας στη διεθνή σκηνή.
4) Η ψήφος μου είναι μια σταγόνα στον ωκεανό. Καμία διαφορά δεν έχει αν ψηφίσω ή όχι.
Απάντηση: η άποψη αυτή εκφράζεται κυρίως από νεότερες γενιές, οι οποίες βρήκαν τα πολιτικά δικαιώματα ως θεσμικό κεκτημένο. Όμως είναι εντελώς εσφαλμένη. Κάθε μια ψήφος ξεχωριστά, αλλά και όλες μαζί ως σύνολο διαμορφώνουν το συνολικό εκλογικό αποτέλεσμα. Εξάλλου κάθε σύνολο αποτελείται από επιμέρους μοναδικές ψήφους.
Η υποτίμηση της δυναμικής που μπορεί να έχει η μοναδική ψήφος μας ενδέχεται να επιφέρει επικίνδυνες συνέπειες. Εν πρώτοις, η αποχή μας δίνει μεγαλύτερη δυναμική στην ψήφο των κομματικών οπαδών (ή λαϊκώς κομματόσκυλων), οι οποίοι, φορώντας κομματικές παρωπίδες, αδιαφορούν παντελώς για το πρόγραμμα των κομμάτων και την ικανότητα των υποψηφίων. Δηλαδή, αντί να ψηφίζουν με αντικειμενικά κριτήρια, θεωρούν τα κόμματα αθλητικές ομάδες και τα υποστηρίζουν από τυφλό συναίσθημα(;). Εν δευτέροις, η απόδοση μικρής σημασίας στην ψήφο και η συνακόλουθη αποχή ευνοούν την ανάπτυξη σχηματισμών με βίαιο – εξτρεμιστικό και επικίνδυνο για τη Δημοκρατία λόγο και έργο που κατά βάση αποτελούνται από τους προαναφερθέντες «τυφλούς» οπαδούς.
5) Οι υποψήφιοι ενδιαφέρονται μόνο για την θέση και τα προσωπικά τους συμφέροντα. Αδιαφορούν για εμένα.
Απάντηση: το εν λόγω επιχείρημα αφορά κυρίως τους πολιτικούς ως πρόσωπα, αλλά καταλήγει στο ίδιο συμπέρασμα, την αποχή. Πράγματι, υπάρχουν ακόμη και σήμερα πολιτικοί που αδιαφορούν, ή ενδιαφέρονται προσχηματικά για τα προβλήματα των πολιτών. Παρόλα αυτά, πολλοί σύγχρονοι πολιτικοί βρίσκονται κοντά στους πολίτες, όχι χτυπώντας τους στην πλάτη, αλλά πραγματικά με σεβασμό και διάθεση διαλόγου. Η χρήση της τεχνολογίας, και ιδιαίτερα των social media, μας διευκολύνει να παρακολουθούμε καθημερινά τη δράση των υποψηφίων, να υποβάλλουμε ερωτήσεις και να απευθύνουμε σε όλους/όλες τις προτάσεις μας. Οι προβληματισμοί μας μεταφέρονται, τουλάχιστον, ευκολότερα και η δυνατότητα μας για άμεση κριτική δεν αφήνει στους πολιτικούς πολλά περιθώρια αδιαφορίας.
Συμπερασματικά, μπορούμε να αντιληφθούμε πως η αποχή δεν είναι η λύση στα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε ως άνθρωποι αλλά και ως κοινωνία γενικότερα. Αντιθέτως, μέσω της συμμετοχής, της έκφρασης σκέψεων και θέσεων και της υποβολής προτάσεων για το αύριο μπορούμε να βελτιωθούμε προσωπικά και ως σύνολο. Ας μην ξεχνάμε ότι η ψήφος είναι μια από τις σημαντικότερες μορφές υποβολής προτάσεων για το μέλλον μας, μια άκρως δημιουργική διαδικασία!!
