Στο πλαίσιο της Ημέρας Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς
Με τη νέα τεχνολογία στην Αρχαιολογία
μπορούμε να μάθουμε ακόμα και
τι έτρωγαν οι πρόγονοί μας στην περιοχή
Μιλάει στον «Π.Τ.» η κα. Παπαγεωργοπούλου, Καθηγήτρια Φυσικής Ανθρωπολογίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και διευθύντρια του Εργαστηρίου Φυσικής Ανθρωπολογίας
Του Θανάση Πολυμένη
ΔΥΟ ΠΟΛΥ ενδιαφέρουσες ομιλίες παρακολούθησαν όσοι βρέθηκαν το μεσημέρι του Σαββάτου 30 Σεπτεμβρίου στο αίθριο του Αρχαιολογικού Μουσείου Δράμας. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ημέρας Πολιτιστικής Κληρονομιάς και επρόκειτο για τις ομιλίες: «Από τα θραύσματα των οστών στις ιστορίες των ανθρώπων» από την υπεύθυνη καθηγήτρια κα. Χριστίνα Παπαγεωργοπούλου Διευθύντρια του Εργαστηρίου Φυσικής Ανθρωπολογίας του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης.
Η δεύτερη ομιλία έχει τίτλο: «Τεχνολογία και Αρχαιολογία» από την κα. Βασιλική Πουλιούδη Αν. Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δράμας, δηλώσεις της οποίας δημοσιεύτηκαν στο φύλλο της 28ης Σεπτεμβρίου του «Π.Τ.»
Φυσική ανθρωπολογία και αρχαιολογία
Για το πολύ ενδιαφέρον θέμα της «από τα θραύσματα των οστών στις ιστορίες των ανθρώπων», μίλησε στον «Π.Τ.» η κα. Χριστίνα Παπαγεωργοπούλου, Καθηγήτρια Φυσικής Ανθρωπολογίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και διευθύντρια του Εργαστηρίου Φυσικής Ανθρωπολογίας, η οποία αρχικά σημειώνει ότι, «οι τεχνολογικές εξελίξεις, μας επιτρέπουν να δούμε μέσα από τη μελέτη του σκελετικού υλικού που ανασκάπτεται από τις αρχαιολογικές ανασκαφές, την ανασύσταση της ζωής. Τι έτρωγαν οι άνθρωποι, τι ασθένειες είχαν, τι ύψος είχαν, πόσο καιρό θήλαζαν και άλλα. Οπότε βλέπουμε με πολύ μεγάλη λεπτομέρεια την καθημερινότητά τους».
Ερωτώμενη για το ποιες ήταν οι δυνατότητες που είχαμε να μάθουμε πράγματα για τους προγόνους μας πριν από αυτή την τεχνολογική εξέλιξη, η ίδια τονίζει: «Μπορούσαμε και πάλι να μάθουμε και να πάρουμε αρκετές πληροφορίες, κυρίως μελετώντας μακροσκοπικά. Σήμερα μπορούμε να κοιτάξουμε στο μικροσκόπιο, να κάνουμε χημικές αναλύσεις, να κάνουμε αναλύσεις DNA, που μας δίνουν όλα αυτά τα στοιχεία που αναφέρθηκα, αλλά και ακόμα περισσότερα.
Το Εργαστήριο στην Κομοτηνή
Όπως ανέφερε η κα. Παπαγεωργοπούλου, «Στο εργαστήριό μας στην Κομοτηνή έχουμε κάνει πάρα πολύ δουλειά με παγκοσμίου φήμης δημοσιεύσεις που έχουμε κάνει. Και μπορούμε μάλιστα με μεγάλη ακρίβεια να δούμε και την ηλικία και το τι έτρωγαν για παράδειγμα τα παιδιά, μετά το θηλασμό και τον απογαλακτισμό τους.
Πλέον, έχει προχωρήσει τόσο πολύ η τεχνολογία, που μπορούμε και με πάρα πολύ μεγάλη λεπτομέρεια, να κάνουμε ανασύσταση όλης της ζωής τους. Οπότε, αυτό καταλαβαίνετε ότι επηρεάζει πάρα πολλές πτυχές και στην Αρχαιολογία. Γιατί μελετώντας ακριβώς, έχουμε τις αρχαίες πηγές, έχουμε στην προϊστορία, τον ελληνικό πολιτισμό είτε αργότερα τους ιστορικούς χρόνους και τις πηγές και τώρα μπορούμε να συγκρίνουμε αυτές τις πληροφορίες που έχουμε μελετώντας πραγματικά τον άνθρωπο».
Τι αποκομίζουμε;
Ερωτώμενη για το τι είναι αυτό που τελικά αποκομίζουμε από το ποια ήταν η ζωή τους εκείνα τα χρόνια, η κα. Παπαγεωργοπούλου, σημειώνει: «Εκτός από την σύγκριση, αλλά και τις πληροφορίες που μπορούμε να δώσουμε σε πολλές επιστήμες όπως την Αρχαιολογία, τη Γεωλογία, την Περιβαλλοντική Αρχαιολογία, μελετάμε την ανθρώπινη εξέλιξη. Θα δούμε δηλαδή, γιατί σήμερα είμαστε δυσανεκτικοί στη λακτόζη, γιατί μας πονάει η μέση, γιατί όταν περπατάμε πάρα πολύ κουράζονται τα πόδια μας, γιατί φοράμε όλοι γυαλιά, όλα αυτά έχουν σχέση με την ανθρώπινη εξέλιξη και το νέο τρόπο ζωής και αυτό μπορούμε να το βρούμε μελετώντας τα σκελετικά κατάλοιπα».
Η διατροφή στη Θεσσαλονίκη και τα Άβδηρα
Ρωτήσαμε επίσης την κα. Παπαγεωργοπούλου, για το ποια ήταν η κύρια διατροφή τους στην περιοχή μας, και εξηγεί ότι έτρωγαν πολλά ψάρια.
Όπως σημειώνει μάλιστα, «για την περιοχή μας έχουμε στοιχεία, για σκελετούς που έχουν βρεθεί για παράδειγμα στα Άβδηρα και στη Θεσσαλονίκη. Για τη Δράμα προς το παρόν δεν έχουμε ασχοληθεί ακόμα.
Η διατροφή τους, εξαρτιόνταν πάντα από το περιβάλλον. Για παράδειγμα στη Θεσσαλονίκη, έχουμε βρει ότι έτρωγαν πάρα πολλά ψάρια, για τα οποία θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι ήταν της θάλασσας. Παρ’ όλα αυτά, ήταν ψάρια του γλυκού νερού, ειδικά κατά τη Ρωμαϊκή και Βυζαντινή περίοδο. Και αυτό έχει ενδιαφέρον, γιατί κατά την βυζαντινή περίοδο για παράδειγμα, γνωρίζουμε από τους συγγραφείς της εποχής, ότι τα ψάρια που είχαν οι λίμνες του Λαγκαδά, ήταν πολλά περισσότερα απ’ αυτά που ήταν στη θάλασσα. Και αυτό το βρίσκουμε πραγματικά στα οστά. Κάτι που ήταν πολύ περίεργο όταν το συναντήσαμε πρώτη φορά. Αλλά μετά ψάξαμε και βρήκαμε τις πηγές και μας έκανε εντύπωση αυτή η σύνδεση. Και αυτό προφανώς μπορεί να σκεφτεί κανείς από εκεί και πέρα γιατί συνέβαινε αυτό, γιατί ήταν πάρα πολύ δύσκολο τότε να ψαρέψει ο κόσμος στην ανοιχτή θάλασσα, ενώ οι λίμνες προσέφεραν πολύ περισσότερη σιγουριά.
Οπότε, πολλές τέτοιες μικρές λεπτομέρειες συνθέτουν όλη την έρευνα. Αντίθετα, αυτό δεν το βλέπουμε στα Άβδηρα, όπου έχουμε μεγαλύτερη χρήση του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Έτσι με την τεχνολογία, μπορούμε με πολύ μεγάλη ακρίβεια να εντοπίσουμε τέτοιες πληροφορίες».
