Έλλειψη βροχοπτώσεων και

χιονοπτώσεων οδήγησε σε μείωση

της στάθμης των υδάτων στη Δράμα

Μιλάει στον «Π.Τ.» ο Υδρολόγος – Δασοπόνος Ι. Κασαπίδης

Του Θανάση Πολυμένη

ΤΟ 2023, ήταν μια άνυδρη χρονιά και με μεγάλη ανομβρία. Αν και μπορεί την άνοιξη του 2023 να είχαμε ορισμένες έντονες και ραγδαίες  βροχοπτώσεις, εντούτοις δεν έλυσαν το πρόβλημα με τη στάθμη των υδάτων στην περιοχή της Δράμας.

Ο χειμώνας του 2023 ήταν γενικά άνυδρος και στην ίδια κατάσταση κυμάνθηκε επίσης και ο χειμώνας του 2023-2024. Από εδώ και πέρα, μπορεί να περιμένουμε μια περίοδο βροχοπτώσεων λόγω της επερχόμενης άνοιξης, παρ’ όλα αυτά δεν θα λυθούν σημαντικά προβλήματα, όσον αφορά τους φυσικούς ή τεχνητούς ταμιευτήρες νερού στην περιοχή.

Όπως ήδη δημοσιεύαμε τις προηγούμενες ημέρες, σοβαρό πρόβλημα υπάρχει στην περιοχή του λεκανοπεδίου Κ. Νευροκοπίου με το Φράγμα Λευκογείων να έχει πολύ μικρές ποσότητες νερού και να θεωρείται σχεδόν άδειο, όπως και στην πεδιάδα της Δράμας, όπου οι πηγές του Αγγίτη, της Αγίας Βαρβάρας και αλλού, να έχουν σημαντικά μειωμένες στάθμες υδάτων.

Ήδη, από το περασμένο φθινόπωρο και όπως δημοσιεύαμε το Νοέμβριο, η περιοχή της Δράμας και γενικότερα της Αν. Μακεδονίας – Θράκης και σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, είχε υψηλά ποσοστά θερμοκρασιών και ξηρασίας. Και έτσι κύλησε ο χειμώνας που μόλις ολοκληρώνει τον ημερολογιακό του κύκλο, με μεγάλη περίοδο ανομβρίας, ενώ ακόμα και οι χιονοπτώσεις στα βουνά, ήταν σχεδόν ανύπαρκτες.

Αυτό σημαίνει ότι, από εδώ και πέρα, αν δεν υπάρξουν ήπιες βροχοπτώσεις για μεγάλες περιόδους, το νερό για τον κάμπο της Δράμας θα είναι σε πολύ χαμηλές ποσότητες και μπορεί να αντιμετωπίσουμε προβλήματα με τις καλλιέργειες της άνοιξης και του καλοκαιριού.

Ήπιες και ραγδαίες βροχοπτώσεις

Αν βέβαια και το πρόβλημα με τη μείωση της στάθμης των υδάτων στις πηγές και στα ποτάμια της περιοχής μας, αλλά και τις πηγές και το ποτάμι της Αγίας Βαρβάρας δεν είναι καινούριο φαινόμενο, αυτό που ανησυχεί τους ειδικούς, είναι ότι το φαινόμενο επαναλαμβάνεται πολύ συχνότερα τα τελευταία χρόνια.

Για παράδειγμα, το θέμα με τη μείωση της στάθμης των υδάτων στις πηγές της Αγίας Βαρβάρας επαναλαμβάνεται όλο και συχνότερα και θα πρέπει να αντιληφθούμε ότι, από το ποτάμι της Αγίας Βαρβάρας, τροφοδοτούνται με νερό πολλές καλλιέργειες στον ευρύτερο κάμπο της Δράμας.

Για το φαινόμενο αυτό, μιλάει στον «Π.Τ.» ο Υδρολόγος – Δασοπόνος κ. Ιορδάνης Κασαπίδης, σημειώνοντας αρχικά ότι «τα δύο τελευταία χρόνια το χειμώνα, έχουμε πολύ χαμηλές βροχοπτώσεις έως καθόλου, ενώ το βασικότερο είναι ότι δεν έχουμε χιονοπτώσεις. Το χιόνι κάνει την αργή δέσμευση του νερού στο έδαφος, οπότε λειτουργεί σαν μια αποθήκη νερού, που τροφοδοτεί τα ποτάμια, τις πηγές και τον υδροφόρο ορίζοντα».

Αυτό που τονίζει επίσης, είναι ότι «τα τελευταία χρόνια βλέπουμε και μια αύξηση της ραγδαιότητας της βροχής, των καταιγίδων, που σημαίνει ότι το μεγαλύτερο μέρος της βροχής θα παραμείνει επιφανειακά, θα χαθεί. Μ’ αυτή την μορφή, χάνουμε όχι μόνο το νερό, αλλά και έδαφος από καλλιέργειες και αυτό είναι εξίσου σημαντικό σαν πρόβλημα. Στην ουσία, με τη ραγδαία βροχή, παρασύρονται θρεπτικά συστατικά του εδάφους, αλλά και έδαφος, το σώμα δηλαδή που θα στερεωθεί το φυτό».

Αύξηση της ζήτησης του νερού

Ερωτώμενος αν το φαινόμενο αυτό είναι ολοένα και συχνότερο τα τελευταία χρόνια και ότι δεν είναι κάτι καινούριο, ο κ. Κασαπίδης τονίζει ότι  «το σίγουρο είναι ότι έχει συμβεί και παλαιότερα. Η μείωση των υδάτων δεν είναι κάτι καινούριο. Απλώς τώρα, αυτή η κατάσταση επαναλαμβάνεται πιο γρήγορα τελευταία. Αυτό που θα μπορούσε να συμβαίνει κάθε 30 ή 50 χρόνια, τώρα έχει αυξηθεί ο χρόνος της περιοδικότητάς του».

Ιδιαίτερα τονίζει ο ίδιος, ότι, «ένα θέμα είναι και η αύξηση των απαιτήσεων για νερό στις καλλιέργειες, στη βιοτεχνία, στα λατομεία και αλλού, ακόμα και στα σπίτια μας στις πόλεις. Η ζήτηση του νερού έχει αυξηθεί γενικότερα και στην περιοχή μας. Και βλέπουμε  ότι – και λόγω της κλιματικής αλλαγής που είναι εμφανέστατη – αυτό το ισοζύγιο του νερού δεν είναι σε καλά επίπεδα. Θα πρέπει δηλαδή να βρούμε μια χρυσή τομή, ώστε να μην ζητάμε περισσότερο νερό απ’ όσο μπορούμε να έχουμε» και συμπληρώνει ότι, «θα πρέπει να καταλάβουμε ότι παλαιότερα δεν υπήρχε τόση ζήτηση νερού όσο σήμερα».

Πώς θα σωθεί η κατάσταση;

Ερωτώμενος για το τι θα μπορούσε να γίνει ώστε να περισωθεί κάπως η κατάσταση, ο κ. Κασαπίδης μιλάει για την ανάγκη δημιουργίας μικρών τεχνητών φραγμάτων με φυσικά υλικά ψηλά στα βουνά.

«Νομίζω ότι η λύση είναι επάνω στα ψηλά! Να γίνουν δηλαδή έργα ορεινής γεωμορφολογίας, μικρά τεχνητά φράγματα τα οποία θα είναι στα ψηλά, όπως υπήρχαν παλαιότερα.  Μιλάμε για έργα που είχαν δημιουργηθεί το 1932. Ήταν μικρά φράγματα από πέτρα, μπορεί και με χώμα και γενικά υλικά από το φυσικό περιβάλλον στο περιβάλλον.

Τα φράγματα αυτά, απέτρεπαν την απότομη ροή του νερού, αλλά και το συγκρατούσαν ως μικρές λίμνες που απορροφούνταν αργά – αργά από το έδαφος, οπότε έκαναν εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα.

Αρχικά υπήρχε ένας φορέας που τα είχε κατασκευάσει τότε, μετά όμως αφέθηκαν στις δασικές υπηρεσίες εκείνης της εποχής, οι οποίες όμως δεν μπόρεσαν να τα συντηρήσουν καθώς δεν υπήρχε χρηματοδότηση και με τον καιρό καταστράφηκαν».

Όπως μας λέει, «νομίζω ότι η λύση είναι εκεί στα ορεινά. Φυσικά και χρειάζονται έργα στην πεδιάδα, όμως έτσι νομίζω ότι θα μπορέσουμε να κάνουμε αυτή τη διπλή λειτουργία με την αποτροπή πλημμυρών.  Έτσι θα έχουμε την συγκράτηση του νερού στα ψηλά, την συγκράτηση του νερού και τον εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα, αλλά και των ποταμών, τα οποία από τις πηγές έχουν ροή όλο το χρόνο».

Το φαινόμενο στις πηγές της Αγίας Βαρβάρας

Το φαινόμενο που την εποχή αυτή βλέπουμε και στην περιοχή των πηγών της Αγίας Βαρβάρας, δεν είναι καθόλου καινούριο. Για όσους θυμούνται, παλαιότερα είχε φτάσει στο σημείο να μην έχει ούτε σταγόνα νερό για μεγάλο χρονικό διάστημα και όπως σημειώνει ο κ. Κασαπίδης, «αυτό το βλέπουμε συνήθως όταν δεν υπάρχει χιόνι στο βουνό. Δηλαδή τις χρονιές που δεν έχει χιονίσει για παράδειγμα στο Φαλακρό. Και αυτό γιατί κατά μεγάλο ποσοστό, το νερό που έρχεται στην Αγία Βαρβάρα, έρχεται από την οροσειρά του Φαλακρού. Έτσι βλέπουμε αυτή την περίοδο, να έχει πέσει αισθητά η στάθμη στην Αγία Βαρβάρα. Ένα πρόβλημα που δημιουργείται τώρα, είναι το ζήτημα της έμβιας ζωής. Αυτά που περισσότερο κινδυνεύουν, είναι κυρίως τα ψάρια, καθώς υπάρχει θέμα, αν μειωθεί κι άλλο η στάθμη του νερού, μπορεί να τα δούμε να πεθαίνουν».