Μιλάνε στον «Π.Τ.» ο κ. Μάρκου και ο κ. Κοροσιάδης

Η ιστορία του λαϊκισμού και

της συνωμοσιολογίας από

την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα

Μια εκδήλωση από τον Σύλλογο «Φίλοι Αρχαιολογικού Μουσείου Δράμας», την Λέσχη Ανάγνωσης Πεζογραφίας Δράμας και τον Σύνδεσμο Φιλολόγων Ν. Δράμας

Του Θανάση Πολυμένη

Ο ΛΑΪΚΙΣΜΟΣ και η συνωμοσιολογία στη σημερινή σύγχρονη εποχή, είναι δύο φαινόμενα τα οποία έχει να αντιμετωπίσει η ίδια η κοινωνία μας, αλλά και οι άνθρωποι που πολιτεύονται και βρίσκονται σε χαμηλότερα ή ψηλότερα σκαλιά της εξουσίας.

Στο πλαίσιο αυτό, ο Σύλλογος «Φίλοι Αρχαιολογικού Μουσείου Δράμας, Πολιτιστικών και Φυσικών Μνημείων πόλης και περιοχής Δράμας», η Λέσχη Πεζογραφίας Δράμας και ο Σύνδεσμος Φιλολόγων Ν. Δράμας, συνδιοργάνωσαν εκδήλωση με θέμα τον λαϊκισμό και τη συνωμοσιολογία.

Στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε το βράδυ του Σαββάτου 30 Μαρτίου στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του Δήμου Δράμας, μίλησαν: ο Διδάκτωρ Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ και εκπαιδευτικός κ. Γρηγόρης Μάρκου, με θέμα «Λαϊκισμός και Συνωμοσιολογία: Μια Λογο-Θεωρητική Ανάλυση», και ο κ. Μουράτης Κοροσιάδης, Διδάκτωρ του Τμήματος Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής του ΑΠΘ και εκπαιδευτικός, με θέμα «Ίχνη λαϊκισμού και αντιλαϊκισμού στην Αρχαία Αθηναϊκή Δημοκρατία».

Μάρκου: Συνυπάρχουν αλλά δεν ταυτίζονται λαϊκισμός και συνωμοσιολογία

Δηλώσεις στον «Π.Τ.» έκανε για το θέμα του ο κ. Μάρκου, ο οποίος είναι εξωτερικός συνεργάτης σε ερευνητικό πρόγραμμα στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, του οποίου η ομιλία αποτελεί διδακτορική διατριβή και εστιάζει στον αριστερό λαϊκισμό στην εξουσία, επισημαίνοντας: «Κυρίως μελέτησα τις περιπτώσεις της Ελλάδας και της Αργεντινής. Στο μεταδιδακτορικό μου επικεντρώθηκα περισσότερο στη σχέση λαϊκισμού – αντιλαϊκισμού και μειονοτήτων».

Ο κ. Μάρκου εστίασε στην ομιλία του κυρίως «με τα εργαλεία της ανάλυσης λόγου στην έννοια της συνωμοσιολογίας ενώ συσχετίζω τα φαινόμενα, να δω αν έχουν κοινά σημεία ή όχι».

Ερωτώμενος αν υπάρχουν κοινά σημεία ανάμεσα στο λαϊκισμό και τη συνωμοσιολογία, σημείωσε ότι «μπορούμε να βρούμε, αλλά δεν σημαίνει ότι συμπίπτουν οι δύο αυτές έννοιες. Δεν συμπίπτουν απόλυτα. Υπάρχουν κάποιοι θεωρητικοί, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι αυτές οι δύο έννοιες είναι ταυτόσημες και βαδίζουν πάντα μαζί».

Σημείωσε μάλιστα χαρακτηριστικά: «Θεωρώ ότι μπορεί κάποιες φορές να συνυπάρξουν αυτά τα φαινόμενα, αλλά δεν ταυτίζονται. Δεν συμπορεύονται πάντα μεταξύ τους. Είναι δύο διαφορετικά φαινόμενα τα οποία μπορούν να συναντηθούν κάποιες φορές».

Σε άλλο σημείο, ο κ. Μάρκου τόνισε ότι «η συνωμοσιολογία είναι ένα διαχρονικό φαινόμενο. Από την αρχαιότητα μπορούμε να δούμε θεωρίες συνωμοσίας να αναπτύσσονται. Ο λαϊκισμός είναι νεωτερικό φαινόμενο. Βέβαια μπορούμε να βρούμε ίχνη λαϊκισμού και στην αρχαία Ελλάδα. Πάντα υπάρχουν λαϊκισμοί, οι οποίοι αναδύονται, αναλόγως βέβαια και το πλαίσιο. Σε περιόδους κρίσης είναι συχνότερο φαινόμενο, γιατί έχουμε περισσότερα ανικανοποίητα κοινωνικά αιτήματα, οπότε βρίσκει βάση ένας ηγέτης ή ένα κίνημα και μπορεί να πει ότι εκπροσωπεί τις λαϊκές τάξεις με καλύτερο τρόπο».

Ερωτώμενος γιατί στην ομιλία εστιάζει μόνο στον αριστερό λαϊκισμός εξήγησε:  «Έχουμε και δεξιό λαϊκισμό, έχουμε και αριστερό λαϊκισμό. Έχουμε διαφορετικούς τύπους λαϊκισμού, δημοκρατικούς, αντιδημοκρατικούς, φιλελεύθερους, αντιφιλελεύθερους. Το ζήτημα είναι ότι συνήθως εστιάζουμε τον δεξιό λαϊκισμό, περισσότερο στον λαϊκισμό ως λαϊκισμό, αλλά δεν ρίχνουμε το βάρος και στον εθνικισμό του. Κατά κύριο λόγο οι περισσότεροι δεξιοί λαϊκισμοί είναι εθνικιστικοί. Δηλαδή, υπάρχουν δεξιοί λαϊκισμοί. Είτε θα συμπορεύονται με τον εθνικισμό, είτε θα είναι κυρίως εθνικιστικοί και έπειτα λαϊκιστικοί».

Κοροσιάδης: Ο λαϊκισμός στην αρχαία Ελλάδα

Στον «Π.Τ.» μίλησε επίσης και ο δεύτερος ομιλητής, ο κ. Μουράτης Κοροσιάδης, εκπαιδευτικός με διδακτορικό στη σχέση Τέχνης και Πολιτικής, επισημαίνοντας τα εξής: «Επειδή με ενδιέφερε ο χώρος της αρχαίας Ελλάδας προσπάθησα να δω αν υπάρχουν ίχνη λαϊκισμού, αναλογίες ουσιαστικά γιατί σαν φαινόμενο δεν μπορεί να είναι το ίδιο. Άλλη δημοκρατία ήταν εκείνη, ήταν άμεση, αυτή είναι αντιπροσωπευτική.

Υπάρχουν κοινά στοιχεία με την έννοια ότι όπως για παράδειγμα σήμερα έχουμε την έννοια των λαϊκιστών συκοφαντημένη και σπιλωμένη, εκεί είχαμε τους δημαγωγούς. Πάντα δηλαδή υπήρχε η σύγκρουση μαζών και ελίτ. Και στα αρχαία χρόνια. Αυτό φαίνεται και στους αγώνες που γίνανε, με τις προσπάθειες και από τον Σόλωνα και από άλλους πολιτικούς να εκδημοκρατίσουν το πολίτευμα της Αθήνας».

Αυτό που είπε ο κ. Κοροσιάδης, είναι ότι «βασικά αυτό που επιχειρούμε να κάνουμε με τον συνάδελφο είναι να αποκαταστήσουμε όσο μπορούμε την έννοια του λαϊκισμού που έχει φτάσει στο σημείο να θεωρείται ύβρις. Δηλαδή όταν κάποιον θέλουμε να τον μειώσουμε, τον λέμε ότι είσαι λαϊκιστής. Δεν είναι έτσι. Ο λαϊκισμός έχει μια μακρά παράδοση φιλελευθερισμού και θετικής προφοράς. Ξεκίνησε στην Αμερική το 1790 με αιτήματα των αγροτών βασικά. Αιτήματα για προστασία, για νομιμότητα, για τα δικαιώματά τους, για τη θέση της γυναίκας. Το πως εξελίχθηκε μετά και πως πήρε αυτή την αρνητική χροιά, εξηγούμε στην παρουσίαση.

Αυτός είναι ο στόχος μας ουσιαστικά, να δούμε για ποιο λόγο μέσα στα πλαίσια του πολιτικού ανταγωνισμού αυτό συμβαίνει, ο ένας βρίζει τον άλλον, ο ένας υπονομεύει και συκοφαντεί τον άλλον, αλλά υπάρχουν και κάποια όρια. Τα οποία είναι καλό και για την ιστορία, αλλά και για τη δημοκρατική μας ηθική και για την προάσπιση της δημοκρατίας, να μην τα ξεπερνάμε αυτά τα όρια. Να μη φτάνουμε στο σημείο να διαστρέφουμε τα γεγονότα και τα πράγματα».