Ένα τρισάγιο στον τάφο
του Οπλαρχηγού του Πόντου
Στυλιανού Κοσμίδη (Ιστύλ Αγά)
Στα πλαίσιο των εκδηλώσεων της Ημέρας Μνήμης της Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού
Του Θανάση Πολυμένη
ΤΟ ΠΡΩΙ του περασμένου Σαββάτου, με πρωτοβουλία του δημάρχου Δράμας Γεώργιου Παπαδόπουλου, τελέστηκε τρισάγιο στο τάφο του Οπλαρχηγού του Πόντου Ιστύλ Αγά – Στυλιανού Κοσμίδη.
Πρόκειται για έναν από τους μεγαλύτερους και σπουδαιότερους Οπλαρχηγούς του Πόντου, από τους πλέον ξακουστούς πολέμαρχους στο θρυλικό αντάρτικο του δυτικού Πόντου.
Ο τάφος του Ιστύλ Αγά, βρίσκεται στο Α΄ Κοιμητήριο του Δήμου Δράμας και μέχρι πρόσφατα ήταν υπό εγκατάλειψη. Με πρωτοβουλία του δημάρχου κ. Παπαδόπουλου, ο τάφος του Ιστύλ Αγά ανακατασκευάστηκε εκ νέου και το Σάββατο 18 Μαΐου, τελέστηκε τρισάγιο στη μνήμη του, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για την Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού.
Το γενικό κάλεσμα για το τρισάγιο, είχε αναγγείλει ο δήμαρχος Δράμας κ. Παπαδόπουλος στην ομιλία του στην κεντρική εκδήλωση της πλατείας Ελευθερίας όπου τόνισε μεταξύ άλλων: «Στα Α΄ Κοιμητήρια, κείται εκεί ένας Οπλαρχηγός του Πόντου, ο Ιστύλ Αγάς Στυλιανός Κοσμίδης. Αυτός ο άνθρωπος, επειδή πλέον δεν έχει ρίζες και ανθρώπους που να βρίσκονται στη ζωή, στη Δράμα, ήταν σε έναν εγκαταλελειμμένο τάφο. Ήταν υποχρέωση από εμάς, να αναδείξουμε αυτόν τον ήρωα, που χάρις σ’ αυτόν, κάποιοι σήμερα βρίσκονται στη ζωή. Και όχι μόνο. Αλλά κι αυτούς που έσωσε από τη μεγάλη αυτή σφαγή που υπέστη ο ποντιακός ελληνισμός. Υποχρέωση όλων να ανάψουμε ένα κεράκι στον ήρωα που φιλοξενείται στα μακεδονικά χώματα, στα χώματα της Δράμας».
Ποιος είναι ο Στυλιανός Κοσμίδης
Πληροφορίες για τον Στυλιανό Κοσμίδη (Ιστύλη Αγά), βρίσκουμε από κείμενα του Δραμινού συγγραφέα και συνεργάτη του «Π.Τ., Βασίλη Χατζηθεοδωρίδη «Οπλαρχηγοί του Πόντου στο Νομό Δράμας». Πρόκειται για μια εισήγησή του στο 1ο Επιστημονικό Συνέδριο για τον Πόντο με θέμα: «Η δράση των ανταρτών στον Πόντο και η μετέπειτα πορεία τους στην Ελλάδα, που είχε πραγματοποιηθεί στη Δράμα το 2017:
Στο κείμενό του ο κ. Χατζηθεοδωρίδης αναφέρει σχετικά: [Ο Στυλιανός Κοσμίδης (Ιστύλ Αγάς) γεννήθηκε το 1886 στο χωριό Κοβτζέ Πουγάρ της Αμισού (Σαμψούντας) και ήταν ο ξακουστότερος πολέμαρχος στο θρυλικό αντάρτικο του δυτικού Πόντου. Έχασε τον αδελφό του Ηλία σε μάχη στην Όξε της ίδιας περιοχής και η μαχητικότητά του εναντίον των Τούρκων ξεπέρασε πολλές φορές τα ανθρώπινα και ανήλθε στα όρια του θρύλου. Με τη βοήθεια των υπαρχηγών του Παπουλίδη Τσακαλή, του Γιαγκούλα, του Παντέλ Αγά και άλλων, έγινε ο φόβος και ο τρόμος του Τοπάλ Οσμάν και ο μόνιμος κεφαλόπονος του Μουσταφά Κεμάλ, μετά την εγκατάστασή του στη Σαμψούντα στις 19 Μαΐου 1919.
Στη Δράμα, την οποία επέλεξε ως τόπο κατοικίας μετά την Ανταλλαγή, ο Ιστύλ Αγάς αγωνίστηκε πάλι σκληρά για να πάρει το τουρκικό χάνι στη σημερινή οδό 19ης Μαΐου, αριθ. 104, απέναντι από τον άλλοτε πετρελαιοκίνητο μύλο του Βωλακιώτη Μαυρίκα. Και λέω αγωνίστηκε, γιατί όταν αποσύρθηκε η ΕΑΠ, την κινητή περιουσία που περιήλθε στο Δημόσιο την πήρε η νεοϊδρυθείσα το 1929 Εθνική Τράπεζα. Και αυτό φαίνεται λογικό. Το παράλογο είναι ότι ενώ οι πρόσφυγες είναι άστεγοι, η Τράπεζα πουλάει με πλειοδοτικούς διαγωνισμούς στους εύπορους τα τουρκικά κτήματα που προορίζονται για τη στέγαση των προσφύγων, αντί να τα παραχωρήσει σ’ αυτούς σε λογικές τιμές έναντι των αποζημιώσεων τις οποίες τους οφείλει.
Ο Ιστύλ Αγάς πέθανε το 1940 και ο τάφος του βρίσκεται στα κοιμητήρια Δράμας. Τον σκεπάζουν η γη που λάτρεψε, η εγκατάλειψη που δεν συγχωρείται και η λησμονιά που δεν του άξιζε. Κείται εκεί το μνήμα του ανθρώπου που έσωσε, μόνο σε μια συγκυρία, τουλάχιστον 6.000 ψυχές από τα ξίφη και τα όπλα του Κεμάλ.]
