Ελευθέρια 2024

 Ξεκινούν τη Δευτέρα

οι εκδηλώσεις

για τα Ελευθέρια της Δράμας

 Τι προβλέπει το πρόγραμμα των πρώτων ημερών

ΦΕΤΟΣ Η ΔΡΑΜΑ εορτάζει τα 111 χρόνια από την απελευθέρωσή της, την 1η Ιουλίου 1913. Ήταν η ημέρα εκείνη, όταν ο τότε Μητροπολίτης Δράμας Αγαθάγγελος, υποδεχόταν τον συνταγματάρχη Μιχαλόπουλο – Αρκαδικό και έγραφε στο ημερολόγιό του:

«Η  πόλη είναι ελεύθερη. Η υποδοχή του ελληνικό στρατού υπήρξε φρενιτώδης. Άνδρες γυναίκες έκλαιον εκ της χαράς. Τα ζήτω εκ μέρους Ελλήνων, Μουσουλμάνων και Ισραηλιτών ήσαν συνεχή. Γυναίκες και κοράσια έρραινον και εστεφάνωνον τους στρατιώτας. Οι έλληνες στρατιώτες, πεζοί και ιππείς, έκλαιον και εκείνοι».

Ήταν ημέρες ιστορικές, ημέρες δόξας και χαράς και εορτασμού για την Ελευθερία.

Η απελευθέρωση της Δράμας, συμβολίζει όχι μόνο την στρατιωτική νίκη, αλλά και την ανακούφιση και χαρά των κατοίκων που, μετά από χρόνια καταπίεσης και βίας, έβλεπαν τις ελπίδες τους για ελευθερία να εκπληρώνοντας. Η μαρτυρική ιστορία της πόλης, αποτελεί πτυχή της εθνικής μνήμης και της ιστορική ταυτότητας της περιοχής.

Το 21ο Σύνταγμα Πεζικού της 7ης Μεραρχίας που απελευθέρωσε την πόλη, σήμερα φέρει τον τίτλο «Δράμα», στη μνήμη αυτού του γεγονότος. Η απελευθέρωση της Δράμας, κατοχυρώθηκε νομικά με την Συνθήκη του Βουκουρεστίου (28 Ιουλίου 1913), με την οποία τα ελληνικά σύνορα έφτασαν ως τον Νέστο και όλη η Ανατολική Μακεδονία προσαρτήθηκε στην ελληνική επικράτεια.

Ποιος ήταν ο απελευθερωτής της πόλης

Επικεφαλής του 21ου Συντάγματος  που απελευθέρωσε την πόλη, ήταν ο Συνταγματάρχης Νικόλαος Μιχαλόπουλος – Αρκαδικός.

Με τη στρατιωτική εμπειρία και τη διορατικότητά του, γνωρίζοντας και τον χαρακτήρα των αντιπάλων, συνειδητοποίησε έγκαιρα ότι απειλείτο άμεσα η πόλη της Δράμας με πυρπόληση και σφαγή των κατοίκων της, όπως είχε συμβεί στο μαρτυρικό Δοξάτο.

Χωρίς να χάσει τον ελάχιστο χρόνο διέταξε ταχεία και ορμητική προέλαση του Συντάγματος στις νοτιοδυτικές παρυφές της πόλεως, ενώ ταυτόχρονα το πυροβολικό προσέβαλε τις εχθρικές δυνάμεις. Έτσι ο εχθρός υποχρεώθηκε να διασκορπιστεί σε διάφορες κατευθύνσεις, να διαλυθεί και να αποχωρήσει. Στη συνέχεια ο Ελληνικός Στρατός εισήλθε στη πόλη της Δράμας όπου εκτυλίχτηκαν συγκλονιστικές στιγμές χαράς, ενθουσιασμού και συγκίνησης. Οι κάτοικοι της Δράμας υποδέχθηκαν τα ελληνικά στρατεύματα με ενθουσιασμό, πανηγυρίζοντας για την απελευθέρωσή τους.

Ο Μητροπολίτης Αγαθάγγελος

Γεννήθηκε στη Μαγνησία της Μικράς Ασίας και φοίτησε στη Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης, από την οποία αποφοίτησε το 1886. Το 1901 εξελέγη Μητροπολίτης Γρεβενών και κατά τη διάρκεια της θητείας του εκεί για μια ολόκληρη δεκαετία στήριξε το Μακεδονικό Αγώνα μέχρι το Μάρτιο του 1910 οπότε μετατέθηκε στην επίσης δοκιμαζόμενη επαρχία της Δράμας, σε αντικατάσταση του Χρυσοστόμου (Καλαφάτη), μετατεθέντος στη Σμύρνη.

Την 1η Ιουλίου του 1913 ο Μητροπολίτης Αγαθάγγελος υποδέχθηκε τον συνταγματάρχη Μιχαλόπουλο–Αρκαδικό, του παρέδωσε την πόλη και τον συνεχάρη για τη νίκη.

Το ιστορικό των ημερών

Σύμφωνα με το ιστορικό των ημερών εκείνων, έτσι όπως αναφέρεται στο επίσημο πρόγραμμα των εκδήλωση των «Ελευθερίων 2024», ο Δεύτερος Βαλκανικός Πόλεμος ξεκίνησε στις 16 Ιουνίου 1913, όταν η Βουλγαρία εξαπέλυσε αιφνιδιαστική επίθεση κατά των ελληνικών και σερβικών δυνάμεων στα σύνορα της Μακεδονίας. Η Ελλάδα, μόλις είχε απελευθερώσει την περιοχή από την Οθωμανική Αυτοκρατορία κατά τον Πρώτο Βαλκανικό Πόλεμο, αναγκάστηκε να υπερασπιστεί τα νεοαπελευθερωμένα εδάφη της.

Ο πόλεμος χαρακτηρίστηκε από την ταχύτητα και τη βίαιη φύση των μαχών, καθώς και από τις μεγάλες απώλειες που υπέστησαν οι εμπλεκόμενες δυνάμεις. Μία από τις σημαντικότερες και καθοριστικές μάχες ήταν η Μάχη του Κιλκίς-Λαχανά, που διεξήχθη από τις 9 έως τις 21 Ιουνίου 1913. Σε αυτή τη μάχη, οι ελληνικές δυνάμεις κατάφεραν να νικήσουν τους Βουλγάρους, οι οποίοι υποχώρησαν ατάκτως προς τη Δοϊράνη και πέρα από τη γέφυρα του Στρυμονικού προς την πεδιάδα των Σερρών.

Η νίκη αυτή ήταν κρίσιμη για την ελληνική πλευρά, καθώς εξασφάλισε την κατοχή της Μακεδονίας και συνέβαλε στην τελική έκβαση του πολέμου, ο οποίος έληξε μετά από έναν μήνα έντονων συγκρούσεων.

Στις 28 Ιουνίου 1913, κατά τη διάρκεια του Β› Βαλκανικού Πολέμου, η VII Μεραρχία του Ελληνικού Στρατού, η οποία βρισκόταν στο δεξιό άκρο της διάταξης του στρατεύματος, έλαβε διαταγή από το Γενικό Στρατηγείο να κινηθεί προς τις Σέρρες και να απελευθερώσει την πόλη, καθώς και τις περιοχές της Δράμας και του Σιδηροκάστρου.

Η διοίκηση της Μεραρχίας διέταξε τις δυνάμεις της, οι οποίες ήταν διασκορπισμένες σε διάφορα χωριά, να συγκεντρωθούν στο Στρυμονικό για να οργανωθεί η προέλασή τους προς τα βόρεια. Συγκεκριμένα, το 19ο Σύνταγμα Πεζικού και το 1ο Σύνταγμα Πεδινό Πυροβολικό, που βρίσκονταν στο χωριό Χείμαρρος, καθώς και το Στρατηγείο της Μεραρχίας, το 21ο Σύνταγμα Πεζικού και μία πεδινή πυροβολαρχία, που βρίσκονταν στο Δασοχώρι, έπρεπε να μετακινηθούν στο Στρυμονικό. Από εκεί, η Μεραρχία σχεδίαζε να περάσει από τις γέφυρες του Στρυμονικού και της Κουμαριάς για να προχωρήσει προς τις βόρειες περιοχές, ακολουθώντας τις διαταγές για την απελευθέρωση των κατεχόμενων περιοχών.

Το Γενικό Στρατηγείο, επιδιώκοντας την επιτάχυνση της προέλασης στο εσωτερικό της Βουλγαρίας, εξέδωσε στις 16:00 της 29ης Ιουνίου του 1913 νέα διαταγή, με την οποία η VII Μεραρχία έπρεπε να προχωρήσει με τον κύριο όγκο της δύναμής της προς το Νευροκόπι, στέλνοντας ταυτόχρονα ένα απόσπασμα συντάγματος προς τη Δράμα. Η VII Μεραρχία έλαβε τη διαταγή αυτή στην Πεντάπολη την επόμενη μέρα και αμέσως διέταξε το 21ο Σύνταγμα Πεζικού, μαζί με μια μοίρα Πυροβολικού, να κατευθυνθεί προς τη Δράμα, ενώ η υπόλοιπη δύναμή της να επιστρέψει στις Σέρρες, για να προελάσει μέσω Βροντούς προς το Νευροκόπι.

Η φάλαγγα, υπό τη διοίκηση του Αντισυνταγματάρχη Μιχαλόπουλου-Αρκαδικού Νικολάου, ξεκίνησε από την Πεντάπολη στις 08:00 της 30ης Ιουνίου και έφτασε το βράδυ στον σιδηροδρομικό σταθμό Αγγίστας. Εκεί διανυκτέρευσε και συνέχισε την κίνησή της στις 05:00 της 1ης Ιουλίου, κατευθυνόμενη προς τα βορειοανατολικά. Περίπου ένα χιλιόμετρο μετά την Αλιστράτη, η εμπροσθοφυλακή της φάλαγγας εξουδετέρωσε μια ενέδρα κομιτατζήδων και συνέχισε την πορεία της. Ακολούθως, μετά από σύντομο αγώνα, η ελληνική φάλαγγα κατάφερε να τρέψει σε φυγή μια βουλγαρική φάλαγγα συνοδείας μεταγωγικών, η οποία εγκατέλειψε 75 οχήματα γεμάτα με διάφορα υλικά.

Το ελληνικό απόσπασμα προχώρησε προς τη Δράμα, την οποία εισήλθε και απελευθέρωσε την ίδια μέρα, αποτρέποντας τον βέβαιο εμπρησμό της πόλης. Ωστόσο, δεν κατάφερε να κάνει το ίδιο για το Δοξάτο, το οποίο οι υποχωρούντες Βούλγαροι είχαν πυρπολήσει την προηγούμενη μέρα, διαπράττοντας μεγάλους βανδαλισμούς και σφαγές περισσότερων από 3000 κατοίκων, συμπεριλαμβανομένων πολλών ιερέων, γυναικών και παιδιών.

Το πρόγραμμα

Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων για τα «Ελευθερία 2024», ανοίγει την ερχόμενη Δευτέρα 17 Ιουνίου και θα διαρκέσει μέχρι και την Πέμπτη 4 Ιουλίου και περιλαμβάνει πλούσιες πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Έτσι, την ερχόμενη Δευτέρα 17 τρέχοντος και ώρα 21.00 στο  Θεατράκι Αγίας Βαρβάρας «Σωκράτης Δημητριάδης, ο Ποντιακός Πολιτιστικός Σύλλογος Μαυροβάτου «Το Καρς» και ο Σύλλογος Κρητικών Ν. Δράμας παρουσιάζουν μια μουσικοχορευτική παράσταση: «Τσίπουρο και ρακί κι οι λύρες κελαηδούνε»…

Όπως αναφέρουν οι Σύλλογοι, «Με τις σημαίες μας υψωμένες στο κατάρτι του καραβιού, βάζουμε πλώρη για της ψυχής μας τα λιμάνια και με συνοδοιπόρους τους βρακοφόρους και τους ζιπκάλιδες, θα προσπαθήσουμε να φτάσουμε εκεί! Όπου καλεί η Ελληνική Παράδοση. Κρήτη και Πόντος. Χορεύουν και τραγουδούν ο καθένας με την δική του λαλιά, ο καθένας με την δική του φορεσιά, μα με μια ψυχή κι ένα σώμα, όλοι μαζί στο αλώνι της Ελληνικής Παράδοσης. Και όσο υπάρχουν άνθρωποι, σίγουρα θα υπάρχουν ΕΛΛΗΝΕΣ».

Την Τρίτη 18 Ιουνίου και ώρα 21.15 και πάλι στο Θεατράκι Αγίας Βαρβάρας «Σωκράτης Δημητριάδης», ο Μουσικοδραματικός Σύλλογος Χωριστής «Η Αναγεννηθείσα Μακεδονία» σας προσκαλεί σε ένα μουσικοχορευτικό ταξίδι. «Χωριστής Ανθρωπογεωγραφία. Η Χωριστή και οι άνθρωποί της μετά την απελευθέρωση».