Ενταγμένα στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς

Τα χριστουγεννιάτικα

κάλαντα Καλαμπακίου

Από τον Μορφωτικό Πολιτιστικό Σύλλογο Καλαμπακίου

ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ Κάλαντα Καλαμπακίου, είναι από τα έθιμα εκείνα που μένουν αναλλοίωτα στο χρόνο και αναβιώνουν ακόμα και σήμερα. Και αυτό, χάρη στην ιδιαίτερη προσπάθεια που κάνει ο Μορφωτικός Πολιτιστικός Σύλλογος Καλαμπακίου.

Τα Χριστουγεννιάτικα Κάλαντα Καλαμπακίου, έχουν ήδη ενταχθεί στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπ. Πολιτισμού και αυτό αποτελεί μια τεράστια επιτυχία, πράγμα που σημαίνει ότι ακόμα και σήμερα και μετά από πολλά χρόνια, αναβιώνουν ακόμα και σήμερα.

Τα Κάλαντα Καλαμπακίου, αποτελούν μια ολόκληρη διαδικασία, η οποία παρουσιάζεται σε δραματοποιημένη μορφή με φόντο μια τυπική οικογένεια του χωριού. Το πώς στρώνονταν το τραπέζι με τα απαραίτητα εννέα φαγητά, «επειδή η Παναγιά κοιλοπονούσε εννέα μήνες τον Χριστό» και πώς μετά από μια μικρή παράσταση μιας οικογένειας το βράδυ της παραμονής, έφταναν στο σπίτι οι καλαντιστές και έλεγαν τα κάλαντα.

Τα Χριστουγεννιάτικα Κάλαντα Καλαμπακίου

Τα Χριστουγεννιάτικα Θρακιώτικα Κάλαντα, τραγουδιούνται ακόμα το βράδυ της παραμονής διατηρώντας το χρώμα, τον λόγο, το τυπικό και κυρίως, αποτελούν σημείο αναφοράς των κατοίκων του Καλαμπακίου.

Στο Καλαμπάκι της Δράμας το αποτύπωμα των εγκατεστημένων προσφύγων είναι ακόμη νωπό κι ας έχουν περάσει εκατό χρόνια. Τα κάλαντα που ψάλλονται τη νύχτα των Χριστουγέννων από ομάδες ανύπαντρων ανδρών αποτελούν πολύτιμη κληρονομιά των προσφύγων από το Κρυόνερο Ανατολικής Θράκης. Αποτελούν μια ενότητα δέκα τραγουδιών που εκτός από την αναγγελία του χαρμόσυνου γεγονότος της γέννησης του Θεανθρώπου προχωρούν πιο μακριά, έως τη Σταύρωση και την Ανάσταση. Σε κάθε τους στίχο αποτυπώνεται η βαθιά θρησκευτικότητα των προγόνων μας.

Το εθιμικό τυπικό που τα συνοδεύει μπορεί σήμερα να μην τηρείται, αποτελεί όμως πολύτιμη αναφορά και παρακαταθήκη και οφείλουμε να τα βλέπουμε μέσα από αυτό και όχι απλά ως τραγούδια ή απλά κάλαντα.

Για πολλά χρόνια διδάσκονταν προφορικά, από τους παλαιότερους στους νεότερους. Η πρώτη καταγραφή των στίχων και της σειράς με την οποία ψάλλονται γίνεται από τον Γ. Κ. Χατζόπουλο το 1977. Με την ίδρυση του Συλλόγου το 1979 τα μέλη του προχωρούν στην πλήρη καταγραφή των στίχων όλων των τραγουδιών και ξεκινούν τη συγκρότηση ομάδας από τους παλιότερους που την παραμονή το βράδυ επισκεπτόταν συγκεκριμένα σπίτια, ώστε να διαφυλαχτεί το έθιμο, χωρίς να αλλοιωθεί. Παράλληλα, διδάσκουν τα κάλαντα στους νεότερους˙ κυρίως στα αγόρια των χορευτικών τμημάτων.

Το 2004 με πρωτοβουλία του Γιάννη Τζιβανάκη, τότε προέδρου Δ.Σ., γίνεται ηχητική καταγραφή σε CD. Έως το 2012 ο Σύλλογος διατηρεί ομάδα είκοσι και πλέον ατόμων με παλιότερα και νεότερα μέλη και συνεχίζει την επίσκεψη σε σπίτια.

Η πρώτη μεγάλη παρουσίαση γίνεται είκοσι χρόνια πριν, τον Δεκέμβριο του 2003 με την ομάδα των καλαντιστών που συμμετείχαν αργότερα στην ηχογράφηση.

Σήμερα, μετά από πρωτοβουλία και ενέργειες του Δ.Σ. τα Κάλαντα, το κουρμπάνι και η Καλογεροδευτέρα αποτελούν στοιχεία εγγεγραμμένα στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας.