Αναλλοίωτα τα έθιμα του Πάσχα
στην περιοχή της Δράμας
Σε ιδιαίτερη θέση η Πέμπτη της Δικαινησίμου και η Παρασκευή της Ζωοδόχου Πηγής
ΞΕΧΩΡΙΣΤΗ εθιμολογία για τις ημέρες του Θείου Δράματος και του Πάσχα, περιλαμβάνει η περίοδος αυτή και στην περιοχή της Δράμας. Τα έθιμα στα χωριά της Δράμας, αρχίζουν από το Σάββατο του Λαζάρου, το Λαζαροσάββατο και φτάνουν μέχρι και την Κυριακή του Θωμά.
Πρόκειται για ήθη και έθιμα, βγαλμένα από τα βάθη του χρόνου, που αναβιώνουν σε όλη την επαρχία της Ελλάδας αυτές τις γιορτινές μέρες. Πολλές περιοχές της Μακεδονίας και της Θράκης, σφύζουν από ζωή, εξαιτίας του μοναδικού τρόπου που γιορτάζουν το Πάσχα.
Η κορύφωση των Θείων Παθών συμβαδίζει με την αναλλοίωτη διατήρηση μακραίωνων παραδόσεων που πέρασαν από γενιά σε γενιά αλλά και νεότερων παραδόσεων, που φανερώνουν το βαθύτερο θρησκευτικό συναίσθημα των κατοίκων κάθε περιοχής.
Σε πολλές περιοχές της Ανατολικής Μακεδονίας, οι κάτοικοι συνεχίζουν μέχρι και σήμερα να τιμούν τα Πάθη και την Ανάσταση του Θεανθρώπου, μέσα από αναπαραστάσεις αλλά και με την αναβίωση παραδοσιακών εθίμων.
Στη Δράμα και τα χωριά της
Στο Βώλακα, στο Μοναστηράκι, του Πύργους, το Παγονέρι και την Καλή Βρύση, έχουν το έθιμο της «κούνιας», που πραγματοποιείται την ημέρα του Αγίου Γεωργίου. Ομάδες νέων αγοριών πήγαιναν όπου υπήρχαν μεγάλα δέντρα και κατασκεύαζαν «κούνια» με σκοινί και για κάθισμα τοποθετούσαν ένα κιλίμι ή μια κουβέρτα, σε αυτήν ανέβαιναν οι κοπέλες, όπου αυτές εκμυστηρευόταν ποιον αγαπάνε.
Στο Παγονέρι και στο Βώλακα την ημέρα του Αγίου Γεωργίου φορούσαν στα αιγοπρόβατα τους μεγάλα κουδούνια ώστε να κάνουν μεγάλο κρότο , με τον συμβολισμό αυτό σήμαινε ο ερχομός της Άνοιξης.
Οι αβγομαχίες
Ξεχωριστή θέση περιλαμβάνουν οι αβγομαχίες, στις περισσότερες από τις τοπικές κοινότητες της Δράμας, όπως στον Ξηροπόταμο, στη Μαυρολεύξη, στο Μικροχώρι και αλλού. Μικροί και μεγάλοι κάτοικοι της περιοχής, με ιδιαίτερη φροντίδα παρουσιάζουν τα αυγά τους και ξεκινούν μια ιδιόμορφη μάχη τσουγκρίσματος.
Νικητής είναι αυτός που θα έχει στην κατοχή του τα λιγότερα σπασμένα αυγά και άρα τα πιο δυνατά. Η προετοιμασία αυτής της γιορτής ξεκινάει εβδομάδες πριν, με τη συγκέντρωση των καλύτερων αυγών από κότες και φραγκόκοτες.
Εβδομάδα της Δικαινησίμου
Το πλέον ξεχωριστό ενδιαφέρον τις ημέρες μετά το Πάσχα, παρουσιάζει η Πέμπτη της Δικαινησίμου, η πρώτη Πέμπτη μετά το Πάσχα, όπου έχουμε την πομπική περιφορά της εικόνας της Αναστάσεων γύρω από τα αγροτικά όρια της Καλής Βρύσης. Η πομπή της περιφοράς γίνεται για την προστασία του χωριού από κάθε κακό και ιδιαίτερα από το χαλάζι που είναι εξαιρετικά επικίνδυνο για την παραγωγή την ανοιξιάτικη περίοδο.
Επίσης, την επόμενη μέρα, την Παρασκευή της Δικαινησίμου, σε πολλά χωριά της Δράμας, εορτάζεται η Ζωοδόχος Πηγή, όπως στην Προσοτσάνη, στην Καλλίφυτο και στο Μοναστηράκι. Ο θρησκευτικός εορτασμός συνδυάζεται και με αξιόλογες τοπικές πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Του Θωμά σα ταφία!
Την Κυριακή του Θωμά, οι Πόντιοι έχουν το γνωστό ταφικό έθιμο. Η παλαιότερη πίστη ότι οι ψυχές των νεκρών ανεβαίνουν από τον Άδη την ημέρα της Ανάστασης για να παραμείνουν ως την ημέρα του Αγίου Πνεύματος, οδήγησε τους Πόντιους να τιμούν τους νεκρούς του με το ταφικό έθιμο. Έτσι την Κυριακή του Θωμά συγγενείς και φίλοι των νεκρών συγκεντρώνονταν στα κοιμητήρια και πάνω στους τάφους των αγαπημένων τους, παραθέτουν γεύμα προς τιμήν τους, με εδέσματα που έχουν παρασκευάσει από το σπίτι.
Με αυτό τον τρόπο νιώθουν σαν να γευματίζουν μαζί τους οι αγαπημένοι τους που «έφυγαν» από τη ζωή.
Στη Δράμα, το έθιμο τιμά με ιδιαίτερη επισημότητα ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ποντίων «Ακρίτες» Νέας Κρώμνης, με εκδηλώσεις το πρωί της Κυριακής στα κοιμητήρια της Νέας Κρώμνης πίσω από το πάρκο των Κομνηνών.
Επίσης, με ιδιαίτερα επισημότητα εορτάζεται και στους Σιταγρούς Δράμας, όμως τη Δευτέρα του Θωμά. Όπου κάνουν επισκέψεις στα μνήματα, μοιράζουν κόκκινα αβγά και γλυκίσματα.
