Ενταγμένο πλέον στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς

Αναβιώνει το Κουρμπάνι

στο Καλαμπάκι ανήμερα

της εορτής του Αγίου Αθανασίου

Στόχος η διατήρηση της κληρονομιάς και της μνήμης των προγόνων μας

Του Θανάση Πολυμένη

ΜΕΓΑΛΗ χρονιά φέτος για τον Μορφωτικό Πολιτιστικό Σύλλογο Καλαμπακίου, αλλά και για το ίδιο το Καλαμπάκι, καθώς φέτος αναβιώνει το δρώμενο του Κουρμπανιού, με την ένταξή του στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομίας (Ε.Ε.Α.Π.Κ.).

Για τη Δράμα, αλλά και το Καλαμπάκι είναι ιδιαίτερα σημαντικό γεγονός, καθώς πλέον δρώμενα όπως το Κουρμπάνι, τα Κάλαντα Χριστουγέννων του Καλαμπακίου αλλά και τα Μπαμπούγερα της Καλής Βρύσης και των Αράπηδων Μοναστηρακίου, περνούν στο Ε.Ε.Α.Π.Κ. πράγμα που αποτελεί μια ιστορική στιγμή.

Το 2023, το Καλαμπάκι γιόρτασε τα 100 χρόνια από την ανασύσταση του δρώμενου του Κουρμπανιού χωρίς καμιά διακοπή και αυτό σίγουρα αποτελεί ένα σημαντικό ιστορικό γεγονός για τη Δράμα, το Καλαμπάκι αλλά και τους κατοίκους. Αυτό σημαίνει ότι η διατήρηση των εθίμων και δρώμενων για τους κατοίκους της περιοχής, αποτελεί μέχρι σήμερα μια πράξη διατήρησης της μνήμης από τις αλησμόνητες πατρίδες. Γιατί το Καλαμπάκι είναι επί της ουσίας προσφυγικό χωριό και η τήρηση των παραδόσεών του από το Κρυονέρι μέχρι και σήμερα, καλά κρατεί.

Το Καλαμπάκι και βέβαια ο Μορφωτικός Πολιτιστικός Σύλλογος Καλαμπακίου, δούλεψε, ετοίμασε τους φακέλους του με σημαντικά ιστορικά στοιχεία για τη διατήρηση της μνήμης και των εθίμων και μπόρεσε να εντάξει στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς τρία έθιμα δρώμενα: τα Κάλαντα Χριστουγέννων, το Κουρμπάνι κατά την εορτή του Αγίου Αθανασίου και το έθιμο της Καλογεροδευτέρας που πραγματοποιείται τη Δευτέρα μετά τις Απόκριες.

Όπως μάλιστα έχει αναφερθεί μιλώντας πρόσφατα στον «Π.Τ.» η πρόεδρος του Μορφ. Πολιτιστικού Συλλόγου Καλαμπακίου κα. Θεοδωρίδου, «η πρώτη διαδικασία ξεκίνησε το 2021 και για τα τρία στοιχεία (Κουρμπάνι, Καλογεροδευτέρα, Θρακιώτικα Κάλαντα). Είναι μια δύσκολη διαδικασία, καθώς στην περίπτωσή μας είχαμε να κάνουμε με τρία δελτία. Εφόσον περάσαμε και εγκριθήκαμε στη δεύτερη φάση, στη συνέχεια ήθελε μια διαφορετική και πιο σοβαρή δουλειά, όσον αφορά την τεκμηρίωση και άλλα. Το να εγγραφείς στο Εθνικό Ευρετήριο, είναι κάτι που θέλει μεγάλη προσοχή, θέλει τεκμηρίωση και θέλει να έχεις γεωγραφικές αναφορές, ώστε να έχει και μια ολοκληρωμένη παρουσίαση».

Η ίδια σημειώνει ότι «η ένταξη σε ένα τέτοιο ευρετήριο εθνικής εμβέλειας, δείχνει ότι ο τόπος σου και τα έθιμά σου, φαίνονται πλέον παντού. Και δεν φαίνονται απλά και μόνο ως είδηση, αλλά είναι ως σημείο αναφοράς, στο οποίο μπορεί οποιοσδήποτε να ανατρέξει και να δει τι υπάρχει. Το ένα είναι αυτό.

Το δεύτερο, είναι ότι αποτελεί κίνητρο για την τοπική κοινωνία και για όλους μας, ούτως ώστε να διαφυλάξουμε  και να αναδείξουμε ακόμα περισσότερα τα έθιμα, τα οποία καταφέραμε και φτάσαμε ως εδώ. Με δράσεις ξεχωριστές, με παρουσιάσεις διαφορετικές, που δεν αφορούν μόνο τον κύριο κορμό των εθίμων, αλλά και πώς αυτά εντάσσονται στην ελληνική κοινωνία, πως τεκμηριώνονται με βάση τη λαογραφία και όλα αυτά. Και βέβαια, η μεγάλη περηφάνια που αισθάνεται ο κόσμος, όταν βλέπει αυτό που έχει και είναι δικό του, να αναδεικνύεται με έναν τέτοιο τρόπο».

Το Κουρμπάνι του Αγίου Αθανασίου

Το Κουρμπάνι του Αγίου Αθανασίου περιλαμβάνει τη συλλογική/κοινοτική προετοιμασία, παρασκευή και κατανάλωση τροφής (βρασμένου με πλιγούρι αγελαδινού κρέατος), το βράδυ της παραμονής και ανήμερα του Αγίου Αθανασίου. Αποτελεί σημαντική έκφανση της συλλογικής μνήμης και ταυτότητας, αλλά και κορυφαία εκδήλωση του κοινοτικού πνεύματος της τοπικής κοινωνίας.

Οι προετοιμασίες του «Κουρμπανιού» ξεκινούν από τις αρχές του χρόνου και κορυφώνονται ανήμερα της εορτής του Αγίου Αθανασίου, στις 18 Ιανουαρίου.

Το «Κουρμπάνι», διοργανώνει κάθε χρόνο ο Μορφωτικός και Πολιτιστικός Σύλλογος Καλαμπακίου, γίνεται προς τιμή του Αγίου Αθανασίου και πρόκειται για ένα Θρακιώτικο έθιμο.

Έτσι, σύμφωνα με το πρόγραμμα, στις 17 Ιανουαρίου το απόγευμα, θα γίνει ο πανηγυρικός Αρχιερατικός Εσπερινός μετ’ αρτοκλασίας και Θείου Κηρύγματος, χοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου Ποιμενάρχη μας Μητροπολίτης Δράμας κ. Δωρόθεο. Θα ακολουθήσει λιτάνευση της εικόνας του Αγίου Αθανασίου.

Στις 23.00 το βράδυ της ίδιας ημέρας, θα γίνει το άναμμα των καζανιών. Ανήμερα της εορτής, στις 18 Ιανουαρίου, και ώρα 07.30, θα γίνει η πανηγυρική Θεία Λειτουργία, χοροστατούντος και πάλι του Σεβασμιωτάτου Ποιμενάρχης μας Μητροπολίτη Δράμας κ. Δωρόθεου.

Στη συνέχεια, θα γίνει υποδοχή των προσκεκλημένων και θα ακολουθήσουν παραδοσιακοί χοροί από τον Μορφωτικό Πολιτιστικό Σύλλογο Καλαμπακίου, ενώ το μεσημέρι, θα ξεκινήσει η διανομή του κουρμπανιού σε όλους τους παρευρισκόμενους.