ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΦΛΑΜΟΥΡΗΣ Ph.D.
Μαθηματικός – Συγγραφέας – Coach Θετικής Ψυχολογίας
Οι άνθρωποι που δε συμβιβάζονται στην αγάπη
Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που αρνούνται να συμβιβαστούν στην αγάπη. Δεν κάνουν εκπτώσεις. Ξέρουν τι θέλουν και δε θα κάνουν πίσω μέχρι να το βρουν.
Ποιοι είναι αυτοί και πώς ζουν τη ζωή τους;
Τους βλέπουμε συχνά γύρω μας. Είναι άνθρωποι που μιλούν για τα ιδανικά του έρωτα. Για την υπέρτατη ποιότητά του. Για την ύψιστη σημασία της αγάπης στη ζωή. Δε συμβιβάζονται για φθηνές εμπειρίες. Για εφήμερες καταστάσεις. Δεν αναλώνονται σε γλυκανάλατες σχέσεις. Αναζητούν μια σχέση ισάξια της αγάπης που είχε ο Ρωμαίος και η Ιουλιέτα.
Με απλά λόγια είναι κατά βάση μόνοι τους…
Η παγίδα
Οι δυστυχισμένοι αυτοί άνθρωποι έχουν πέσει θύματα μιας εκ των παγίδων του ρομαντισμού. Πιστεύουν σε ένα πρότυπο που δυστυχώς δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα των σχέσεων. Θέλουν το πάθος που κρατάει για πάντα και όταν δε συμβαίνει αυτό απλά αποχωρούν από τη σχέση γιατί δε θα συμβιβαστούν.
Δε συνειδητοποιούν όμως ότι το πάθος στον Ρωμαίο και την Ιουλιέτα κράτησε για πάντα για ένα και μοναδικό λόγο: πέθαναν και οι δυο μετά από λίγες μέρες. Οπότε το για πάντα δεν είχε και μεγάλη διάρκεια.
Πώς θα ήταν άραγε η σχέση τους αν παντρευόντουσαν και έκαναν παιδιά; Προσωπικά τους δίνω το πολύ δώδεκα μήνες κοινής ζωής μέχρι το διαζύγιο (αν ήταν επιτρεπτό σε εκείνα τα χρόνια).
Παρομοίως στα περισσότερα μυθιστορήματα, τα οποία μιλούν για μεγάλους έρωτες, ένας από τους δυο φεύγει στον πόλεμο, πεθαίνει από φυματίωση, είναι σε άλλη σχέση, σε άλλη κοινωνική τάξη. Μεγάλοι έρωτες που να ζουν στο ίδιο σπίτι δεν υπάρχουν στη λογοτεχνία.
Ο φόβος της οικειότητας
Οι ασυμβίβαστοι άνθρωποι είναι περήφανοι. Συχνά επικρίνουν τους γύρω τους και τους κοιτάζουν αφ’ υψηλού που δεν άντεξαν και συμβιβάστηκαν σε μια σχεσούλα για να μην είναι μόνοι τους. Οι ίδιοι ίσως πιστεύουν πως οι άλλοι φοβούνται τη μοναξιά τους και γι αυτό μπήκαν σε μια σχέση που δεν τους ικανοποιεί απόλυτα. Αυτοί όμως ξέρουν καλύτερα. Δε θα κάνουν τα ίδια «λάθη».
Αυτό που δεν συνειδητοποιούν είναι πως πίσω από την άρνηση τους να συμβιβαστούν, είναι πολύ πιθανό να υπάρχουν τεράστιοι φόβοι. Φόβος για την οικειότητα, φόβος για τη δέσμευση, και κυρίως φόβος για την απόρριψη. Είναι πολύ πιθανό να φοβούνται να έρθουν πολύ κοντά σε κάποιον καθώς τότε θα υπάρχει το ενδεχόμενο εκείνος να τους απορρίψει. Και αυτό δεν το αντέχουν. Έχουν ταλαιπωρηθεί και οι ίδιοι πολύ, στη δική τους ζωή. Έχουν κι εκείνοι τα δικά τους μαρτύρια. Όπως όλοι μας.
Έτσι, με την επίφαση του ασυμβίβαστου, μένουν μόνοι τους για να προστατεύσουν τον ψυχισμό τους από καταστροφικά για αυτούς σενάρια.
Έχουν εκλογικεύσει τους φόβους τους και τους έχουν εξωραΐσει. Αν τους ρωτήσεις πιστεύουν πως ψάχνουν κάτι το αγνό. Το ιδανικό. Αυτό που τους αξίζει. Τον έρωτα όπως «πρέπει» να είναι . Την «απόλυτη» αγάπη. Δε συμβιβάζονται με κάτι λιγότερο. Ξέρουν ακριβώς τι θέλουν και δε θα σταματήσουν να ψάχνουν μέχρι να το βρουν. Είναι κάπου εκεί έξω. Απλά δεν το έχουν βρει ακόμα.
Αυτή είναι η φυλακή τους.
Έχουν κατασκευάσει την τέλεια παγίδα. Εξασφαλίζουν τη μοναξιά που ο φόβος τους, τους αναγκάζει να ζουν και την έχουν ντύσει με το χρυσό ένδυμα του ασυμβίβαστου.
Δυνατοί ή αδύναμοι;
Πιστεύουν πως είναι δυνατοί. Στην πραγματικότητα ίσως να ανήκουν στους αδύναμους γιατί δεν κατανοούν πόση δύναμη χρειάζεται για να δημιουργήσεις μια σχέση, να συμβιβαστείς και να την κάνεις να δουλέψει. Και να είσαι καλά με τον εαυτό σου για την επιλογή σου.
Δυστυχώς η κοινωνία μας έχει κατακλυστεί από τα πολύ όμορφα, και παράλληλα καταστροφικά για τις σχέσεις, πιστεύω του ρομαντισμού. Οι ασυμβίβαστοι έρωτες εξιδανικεύονται. Διαβάζουμε γι αυτούς στα βιβλία και τα ποιήματα και βλέπουμε τις ταινίες του Χόλυγουντ, (ή πρόσφατα του Πολωνικού) κινηματογράφου. Η ετυμηγορία είναι μία. Συμβιβασμός και σχέσεις δεν πρέπει να πηγαίνουν μαζί.
Γιατί άραγε μας φαίνεται τόσο παράξενο αυτό;
Είναι περίεργο το να συμβιβαζόμαστε;
Αν κάποιος κάτσει να σκεφτεί με κριτική σκέψη, θα συνειδητοποιήσει πως συμβιβαζόμαστε σχεδόν σε κάθε τομέα της ζωής μας. Κάθε στιγμή της ημέρας μας. Από το τι ώρα θα ξυπνήσουμε, πώς θα ντυθούμε, σε ποια μεριά του δρόμου θα οδηγήσουμε, πόσο θα πληρώσουμε για τα αγαθά ή πόσο θα πληρωθούμε. Πόσο δυνατά θα μιλήσουμε στο μετρό ή πόσο δυνατά θα ακούμε μουσική στο σπίτι μας. Αν θα κλέψουμε κάτι ή όχι, πόσες ώρες θα δουλέψουμε και με ποιους θα δουλέψουμε. Σε οποιαδήποτε κατάσταση της ζωής μας, η οποία αναμιγνύει μια συνδιαλλαγή μας με το κοινωνικό σύνολο, ο συμβιβασμός δίνει δυναμικά το παρόν.
Γιατί λοιπόν να μας φαίνεται τόσο παράλογο το να συμβιβαζόμαστε σε μια σχέση;
Όπως καταλαβαίνουμε, βέβαια, δε μας ενοχλεί το να συμβιβαζόμαστε στη ζωή μας. Το κάνουμε συνέχεια. Λίγοι θα το θεωρήσουν κακό αν μείνουν λίγο παραπάνω στη δουλειά επειδή χρειάστηκε. Αυτό που μας ενοχλεί είναι να συμβιβαζόμαστε όταν πιστεύουμε ότι θα «έπρεπε» να μη συμβαίνει.
Συμβιβασμός και σχέσεις
Αν το αναλύσουμε λίγο παραπάνω (κάτι το οποίο οι «ασυμβίβαστοι» άνθρωποι δυσκολεύονται να κάνουν καθώς έτσι μπορεί να ανακαλύψουν τον φόβο τους) οι σχέσεις είναι ο κατ εξοχήν τομέας όπου θα έπρεπε να συμβιβαζόμαστε.
Δυο διαφορετικοί ψυχισμοί με αποσκευές του παρελθόντος, οι οποίες τους βαραίνουν και είναι φυσιολογικό να μην ταιριάζουν, προσπαθούν να φτιάξουν ένα αρμονικό σύνολο. Δυο άνθρωποι, δυο θέλω, δυο επιθυμίες, δυο πιστεύω, δυο σύνολα περιορισμών, δυο σύνολα ιδιοτροπιών, δυο όνειρα, δυο κόσμοι έρχονται σε επαφή. Αναγκαστικά θα υπάρξουν διαφωνίες. Αναγκαστικά θα υπάρξουν συγκρούσεις. Αναγκαστικά θα συμβιβαστείς. Δεν υπάρχει άλλη επιλογή.
Αν όμως έχεις την προσδοκία ότι δε θα έπρεπε να συμβιβάζεσαι τότε η αναγκαστική επιλογή θα σου προκαλέσει δυσφορία. Θα πιστέψεις πως η σχέση σου είναι προβληματική. Στην πραγματικότητα η σχέση σου είναι φυσιολογική.
Από την άλλη, αν έχεις την ωριμότητα να δεις τη ζωή όπως είναι και όχι όπως οι ουτοπικές προσδοκίες του ρομαντισμού σου υπαγορεύουν πως θα έπρεπε να είναι, τότε η αναγκαστική επιλογή γίνεται απλά μέρος της διαδικασίας. Δε σου κάνει εντύπωση. Την περιμένεις. Και όταν φυσιολογικά τη βιώνεις δε δυσανασχετείς. Όπως όταν μένεις λίγο παραπάνω στη δουλειά. Ξέρεις ότι μπορεί να συμβεί.
Πολλοί άνθρωποι βέβαια, συμβιβάζονται σε μια σχέση και δυσφορούν. Δεν κάνουν ειρήνη με την επιλογή τους. Στο βάθος του μυαλού τους καίει ακόμα η σπίθα του ρομαντισμού και νιώθουν σαν ήττα το γεγονός ότι συμβιβάστηκαν. Αυτοί μπαίνουν στο στόχαστρο των «ασυμβίβαστων» ανθρώπων και έτσι οι τελευταίοι νιώθουν δικαιωμένοι για την επιλογή τους.
Συμβιβασμός σημαίνει…
Κι όμως είναι τόσο όμορφο να συμβιβάζεσαι. Συμβιβάζομαι σημαίνει είμαι διατεθειμένος να παραμερίσω τον εγωισμό μου προς όφελος της συντροφικής αρμονίας. Σημαίνει πως είμαι πρόθυμος να ακούσω και τα δικά σου θέλω και να δείξω σεβασμό και στις δικές σου αξίες ακόμα και όταν διαφωνούν με τις δικές μου. Σημαίνει πως είμαι ένας ώριμος άνθρωπος που κατανοώ την ανθρώπινη πλευρά σου και πως είναι πολύ πιθανό να μην συμφωνεί απόλυτα με τη δική μου.
Συμβιβάζομαι σημαίνει πως έχω την επίγνωση πως σε μια σχέση δυο πληγωμένα παιδιά έρχονται σε επαφή και προσπαθούν μέσα από τις δυσλειτουργικότητες τους να φτιάξουν ένα νέο σύνολο, το οποίο θέλουν πολύ να δουλέψει. Συμβιβάζομαι σημαίνει πως κατανοώ πως δεν είμαι τέλειος και θα συναντήσω έναν άλλον άνθρωπο που επίσης δε θα είναι τέλειος. Μόνο με αμοιβαίες υποχωρήσεις θα κατορθώσουμε να φτιάξουμε ένα κοινό όραμα.
Συμβιβάζομαι δε σημαίνει πως δε σε αγαπάω. Σημαίνει πως σε αγαπάω τόσο πολύ που θέλω να κάνω χώρο για τη διαφορετικότητά σου στη ζωή μου.
Το πόσο θα συμβιβαστεί ο καθένας θα το κρίνει με βάση τις αντοχές του. Κανόνας δεν υπάρχει.
Όπως κάποιος μπορεί να αντέχει να δουλεύει κάθε μέρα υπερωρίες και να είναι εντάξει με αυτό, ενώ κάποιος άλλος να έχει μικρότερο δείκτη αντοχής, έτσι και στις σχέσεις ο καθένας θα ορίσει το πόσο είναι διατεθειμένος να υποχωρεί. Χρειάζεται να ξέρει όταν το κάνει, όμως, πως είναι φυσιολογικό και αναμενόμενο. Μπορεί να μην του αρέσει αλλά θα πρέπει να θυμάται πως με το να συμβιβάζεται φροντίζει τη σχέση. Αρκεί να μην ξεπερνάει τα δικά του όρια και αντοχές.
Συμπέρασμα
Ας απενοχοποιήσουμε την έννοια του συμβιβασμού. Ας τολμήσουμε να δούμε την ευγενική και αγαπητική του πλευρά. Ας απελευθερώσουμε τον εαυτό μας από τις απάνθρωπες (καθώς δεν είναι συμβατές με την ανθρώπινη φύση) πεποιθήσεις του ρομαντισμού και ας απολαύσουμε τις σχέσεις μας στην όμορφη πραγματικότητά τους.
Ατελείς, δύσκολες, πολύπλοκες και συνάμα ενδιαφέρουσες, γεμάτες προκλήσεις και ευκαιρίες για εξέλιξη.
Ας μην ψάξουμε να βρούμε τη σχέση των ονείρων μας.
Ας προσπαθήσουμε να τη χτίσουμε όμως με τη δική μας στάση!
