Απειλούμενη καταστροφή της Βυζαντινής
Πολιτιστικής Κληρονομιάς στη Πόλη
Γράφουν οι Α. Παππάς – Ε. Χυτοπούλου
Τον Ιούλιο του 2020, ενώ η υφήλιος πάσχιζε να αντιμετωπίσει τα δεινά της πανδημίας COVID 19 , η Αγία Σοφιά στην Κωνσταντινούπολη άρχισε να λειτουργεί σαν τζαμί. Για να λειτουργήσει σαν τζαμί σκεπάστηκαν όσες τοιχογραφίες, εικόνες και χριστιανικά σύμβολα είχαν διασωθεί από προηγούμενες καταστροφές .
Με ποια λογική στον 21ο αιώνα, ένα κτήριο 1500 ετών, μνημείο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομίας, σύμβολο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και της Χριστιανοσύνης, έπρεπε να μετατραπεί ξανά σε τζαμί και να προβάλλεται σαν τρόπαιο για την κατάκτησή της Μικράς Ασίας από τους Τούρκους.
Μαθαίνουμε ότι η ίδια τύχη επιφυλάσσεται για ένα άλλο μνημείο της Χριστιανοσύνης στην Κωνσταντινούπολη.. Η Μονή της Χώρας, που μετρά 12 αιώνες από την ίδρυσή της και κοσμείται από σπάνιες τοιχογραφίες και εικόνες εξαιρετικής τέχνης, θα λειτουργήσει και αυτή σαν τζαμί.
Οι ενέργειες αυτές βρίσκονται σε αντίθεση τόσο με τα προβλεπόμενα στη Σύμβαση της UNESCO από το 1972 για τη Προστασία της Παγκόσμιας Κληρονομιάς αλλά και με τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ από το 2000, όπου σαφώς αναφέρεται ο σεβασμός στην πολιτιστική, θρησκευτική και γλωσσική διαφορετικότητα.
Η ιστορική βυζαντινή εκκλησία της Αγίας Σοφίας και η Μονή της Χώρας υποβαθμίζονται σαν μνημεία και εγκαταλείπονται στην καταστροφή τους, σαν να θέλει με αυτό τον τρόπο η Τουρκία να δείξει ότι επειδή βρίσκονται σήμερα στην επικράτεια της μπορεί να τα χρησιμοποιήσει με όποιο τρόπο θέλει, εξαλείφοντας τον αρχικό τους χαρακτήρα σαν χώρους λατρείας μιας διαφορετικής θρησκείας.
Σε επίπεδο διεθνών σχέσεων τα κράτη θέτουν πολλές φορές το θέμα της ελευθερίας να χρησιμοποιούν λατρευτικούς χώρους που ανήκουν στη θρησκεία τους. Με αυτό το πνεύμα και από σεβασμό της ιδιαιτερότητας αυτών των λατρευτικών χωρών – μνημείων πολιτιστικής κληρονομίας δόθηκε φέτος το δικαίωμα να εορταστεί το τέλος του Ραμαζανιού στο Γενί Τζαμί στην Θεσσαλονίκη. Σε αντίθεση στην Τουρκία τα τελευταία χρόνια γίνεται μια ολόκληρη διαπραγμάτευση για να ανοίξει η εκκλησία της Παναγίας Σουμελά στον Πόντο τον Δεκαπενταύγουστο.
Σε κάθε περίπτωση η Αγία Σοφία δεν είναι μόνο ιστορική χριστιανική εκκλησία, είναι ένα αρχιτεκτονικό έργο μεγάλης αξίας για το οποίο θα πρέπει άμεσα να γίνουν εργασίες συντήρησης, τη στιγμή μάλιστα που Τούρκοι σεισμολόγοι ειδοποιούν για μεγάλο σεισμό που θα πλήξει την Κωνσταντινούπολη.
