Διάκριση σε διεθνή διαγωνισμό
αρχιτεκτονικής για τη Δραμινή
αρχιτέκτονα Ζωή Παπαοικονόμου
► «Η επανερμηνεία του λουτρού στη σύγχρονη πόλη»
► Η εργασία της αφορά στη δημιουργία ενός δημόσιου χώρου λουτρού στη Θεσσαλονίκη
Του Θανάση Πολυμένη
ΜΙΑ ΔΙΕΘΝΗ επιτυχία έχει να συμπληρώσει στο βιογραφικό της, η Δραμινή αρχιτέκτονας κα. Ζωή-Δέσποινα Παπαοικονόμου. Γεννημένη στη Δράμα, σπουδαγμένη στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, σήμερα ζει και εργάζεται στην Ισπανία.
Η επιτυχία για την κα. Παπαοικονόμου, έρχεται από τον διεθνή διαγωνισμό Gaudi Architecture Prize Award 2020, International Design Award, όπου συμμετείχε με εργασία της, λαμβάνοντας τιμητική διάκριση.
Η διάκρισή της αφορά στο βραβείο του Public building award (βραβείο δημοσίου κτηρίου) με Honorable Mention (Τιμητική Αναφορά). Ο διαγωνισμός είναι διεθνής και η κα. Παπαοικονόμου ήταν η μοναδική Ελληνική συμμετοχή που διατηρήθηκε.
Ο τίτλος της εργασίας της είναι «Η επανερμηνεία του λουτρού στη σύγχρονη πόλη», και αφορά μια πρόταση για τη δημιουργία ενός δημόσιου χώρου στην σύγχρονη πόλη της Θεσσαλονίκης.
Η κα. Παπαοικονόμου, ευγενώς δέχτηκε να συνομιλήσει με τον «Πρωινό Τύπο» και να μας εξηγήσει σχετικά με την άκρως ενδιαφέρουσα εργασία της. Στην ερώτηση για το πώς ξεκίνησε αυτή η ιδέα της για την επανερμηνεία του λουτρού στην σύγχρονη πόλη, μας λέει:
«Η ιδέα ξεκίνησε επειδή ήθελα να δημιουργήσω έναν χώρο στη Θεσσαλονίκη, που να σχετίζεται με το νερό και να είναι δημόσιος χώρος. Και επειδή από τα αρχαία χρόνια τα δημόσια λουτρά έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην κοινωνική και πολιτισμική ζωής της πόλης, ως χώροι υγιεινής, ιερών τελετουργιών, απόλαυσης και φυσικής χαλάρωσης, θεώρησα ότι θα είχε ενδιαφέρον η επανερμηνεία τους ως δημόσιος χωρίς στη σύγχρονη εποχή. Αυτό ήταν το θέμα της διπλωματικής μου εργασίας που παρουσίασα τον Ιούνιο του 2020».
Στην ερώτηση για το αν θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένας τέτοιος χώρος σήμερα, τονίζει:
«Φυσικά και θα μπορούσε. Παρ’ όλο που σήμερα, τα οικιακά μπάνια έχουν αντικαταστήσει την ανάγκη των δημόσιων λουτρών ως χώρους υγιεινής, η διατήρηση και εξέλιξη τους σε διαφορετικούς πολιτισμούς από το οθωμανικό χαμάμ, τη φινλανδική σάουνα, μέχρι και τα δημόσια λουτρά της Γενεύης, τις πισίνες του Alvaro Siza και τα λουτρά του Peter Zumthor, δείχνει πως το λουτρό αφορά την σύγχρονη ζωή. Επιπλέον, εστιάζει στην επανασύνδεση του ανθρώπου με τον εαυτό του και το σώμα του, την καταπολέμηση του άγχους και την ευεξία, δημιουργώντας ένα αντίδοτο στον καταναλωτισμό και εναλλακτική δίοδο έναντι στους ιδιωτικούς χώρους αναψυχής και χαλάρωσης».
Η εργασία
Η ίδια, αναφέρεται επίσης αναλυτικότερα στην εργασία της: «Στόχος της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η επαναφορά́ και η επανερμηνεία του λουτρού́ στη σύγχρονη πόλη της Θεσσαλονίκης. Από τα αρχαία χρόνια τα δημόσια λουτρά έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην κοινωνική και πολιτισμική ζωής της πόλης, ως χώροι υγιεινής, ιερών τελετουργιών, απόλαυσης και φυσικής χαλάρωσης. Ρωμαϊκά, βυζαντινά και οθωμανικά λουτρά είναι ακόμα εμφανή στον αστικό ιστό της πόλης είτε σε μορφή αρχαιολογικών ευρημάτων είτε ως ιστορικά μνημεία που έχουν μετατραπεί σε μουσεία. Παρόλο που τα οικιακά μπάνια έχουν αντικαταστήσει την ανάγκη των δημόσιων λουτρών ως χώρους υγιεινής, η διατήρηση και εξέλιξη τους σε διαφορετικούς πολιτισμούς από το οθωμανικό χαμάμ, τη φιλανδική σάουνα, τα ιαπωνικά λουτρά (onsen) μέχρι τα δημόσια λουτρά της Γενεύης, τις πισίνες του Alvaro Siza και τα λουτρά του PeterZumthor, δείχνει πως το λουτρό αφορά τη σύγχρονη ζωή.
Η διπλωματική αυτή επανεξετάζει τη σημασία και το ρόλο του λουτρού ως χώρο κοινωνικής και πολιτισμικής διάδρασης που εισάγει ένα νέο ρυθμό στην πόλη της Θεσσαλονίκης επαναφέροντας την πολυπολιτισμική της ταυτότητα. Αυτός ο νέος ρυθμός έχει ως στόχο την απόκλιση από την καθημερινότητα και τη ρουτίνα και την επιβράδυνση του γρήγορου ρυθμού ζωής που επιβάλουν οι εργασιακές συνθήκες και η ζωή των σημερινών πόλεων. Επιπλέον, ως χώρος παύσης από την καθημερινότητα εστιάζει στην επανασύνδεση του ανθρώπου με τον εαυτό του και το σώμα του, την καταπολέμηση του άγχους και την ευεξία, δημιουργώντας ένα αντίδοτο στον καταναλωτισμό και εναλλακτική δίοδο έναντι στους ιδιωτικούς χώρους αναψυχής και χαλάρωσης.
Το πρόγραμμα της πρότασης έχει ως βασικό στοιχείο το λουτρό́ με μια κεντρική υπαίθρια πισίνα και επιμέρους ιδιωτικούς κλειστούς χώρους που εκτυλίσσεται η τελετουργία του λουτρού. Επιπλέον προτείνονται αθλητικές πισίνες μέσα στη θάλασσα και χώροι συνάθροισης όπως πλατεία, κήποι, αναψυκτήριο, υπαίθριος χώρος για προβολές και πολιτιστικές δραστηριότητες.
Η πρόταση αφορά την επανερμηνεία του λουτρού ως δημόσιο χώρο που ωστόσο λόγω της φύσης του προγράμματος υπάρχει η ανάγκη και για χώρους πιο ιδιωτικούς και εσωστρεφείς. Συνεπώς, υπάρχει η ανάγκη διαχείρισης και μετάβασης μεταξύ του δημοσίου και του πιο ιδιωτικού χαρακτήρα του προγράμματος. Η πρόταση κάνει αναφορά στην τυπολογία του ρωμαϊκού λουτρού όσον αφορά την κεντρικότητα της υπαίθριας πισίνας και της διαδικασίας της τελετουργίας που εκτυλίσσεται γύρω από αυτήν. Επιπλέον ερμηνεύει την τελετουργία του οθωμανικού χαμάμ και τις μεταβάσεις χώρων με διαφορετικές θερμοκρασίες. Αξιοποιώντας το αστικό τοπίο συσχετίζει συνδυαστικά, το υγρό στοιχείο με τις θεάσεις προς την πόλη, αποτελώντας τη βάση του αφηγηματικού περίπατου»
