ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΩΔΕΙΟ ΔΡΑΜΑΣ
κατά τη δεκαετία της ίδρυσής του
του Βασίλη Γ. Χατζηθεοδωρίδη
Η πόλη μας απέκτησε Ωδείο στα μέσα της τρίτης δεκαετίας του 20ού αιώνα και συγκεκριμένα το 1926 και άρχισε να λειτουργεί το 1927. Ήταν η εποχή της μικρασιατικής καταστροφής και της παρουσίας 1.500.000 καθημαγμένων προσφύγων στην κουρασμένη από τους πολέμους πατρίδα. Μόλις πέρασε η δεύτερη δεκαετία που διπλασίασε γεωγραφικά την πατρίδα μας με τους νικηφόρους Βαλκανικούς Πολέμους και τάραξε ολόκληρη την ανθρωπότητα με τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο. Δυο δεκαετίες μεγάλης σημασίας για τους λαούς της Βαλκανικής Χερσονήσου και τη Μικράς Ασίας και ευρύτερα της Μέσης Ανατολής και τεράστιας σημασίας για τον Ελληνισμό.
Αυτές τις δυο δεκαετίες εκ των πραγμάτων για τους λαούς των Βαλκανίων και ειδικότερα για εμάς δεν παρεχόταν καμιά ή ελάχιστη δυνατότητα για οικονομική, πνευματική και καλλιτεχνική πρόοδο, γιατί η οθωμανική αυτοκρατορία των σουλτάνων ήταν βαριά άρρωστη και οι μεγάλες δυνάμεις σχεδίαζαν συνήθως κρυφά να επωφεληθούν σχετικά.
Η Τουρκία όμως αντέδρασε με το κίνημα των Νεότουρκων το οποίο υποσχέθηκε συνταγματική δημοκρατία και ένα συμπαγές ομόθρησκο μόνο μουσουλμανικό κράτος με το σύνθημα «Η Τουρκία στους Τούρκους» και από το 1913 αποφάσισε μαζί με άλλους και τους Έλληνες.
Το 1919 η Ελλάδα με την προτροπή των ΄Αγγλο-Γάλλων σύρθηκε στη Μικρασιατική εκστρατεία με τις γνωστές τραγικές συνέπειες.
Με την έλευση των προσφύγων άρχισε ένας τιτάνιος αγώνας επιβίωσης που γρήγορα κατέληξε στη ριζική ανασυγκρότηση της χώρας. Μαζί με τη βιοπάλη δεν παρέλειψαν πρόσφυγες και ντόπιοι ενωμένοι να ενδιαφερθούν με αγάπη και ζήλο και στις επιστήμες και τις τέχνες. Σήμερα θα μας απασχολήσει επιλεκτικά η μουσική παιδεία των Δραμινών της τρίτης δεκαετίας του 20ού αιώνα, μέσα από «Ωδείο», τον πρόγονο του σημερινού «Δημοτικού Ωδείου Δράμας».
Η συγκρότηση μουσικών σχημάτων από λάτρες της μουσικής, απογόνους του Αρίωνα, της Αφροδίτης και της Σαπφούς, του Πίνδαρου, του Τυρταίου, του Στησίχορου κλπ, αποδείχτηκε πιστό δείγμα της δύναμης, του πάθους και της υπεράνθρωπης αντοχής ενός λαού που θέλει και μπορεί να αναγεννηθεί από τις στάχτες του. Να ανασυντάξει τις σωματικές και πνευματικές του δυνάμεις, να σηκώσει το βλέμμα και να συνεχίσει την ελπιδοφόρα πορεία του.
Στη Δράμα κάποιοι ελάχιστοι ντόπιοι και πρόσφυγες ένωσαν τις δυνάμεις και το ενδιαφέρον τους για τη μουσική και ίδρυσαν «Μουσικό Οργανισμό», όπως μας πληροφορεί άρθρο του Δημοσθ. Κρεστενίτη, στην εφημερίδα της Θεσσαλονίκης «Φως» το 1926. Σε φύλλο της του Ιουλίου διαβάζουμε:
«Το Ωδείον
Χθες το εσπέρας συνήλθον εις μίαν των αιθουσών του Δημαρχείου εις συνεδρίασιν τα μέλη του μέλλοντος να ιδρυθή εν τη πόλη μας Ωδείου, προς εκλογήν της εφορείας αυτού. Γενομένης μυστική ψηφοφορίας εξελέγησαν Πρόεδρος ο κ. Κ. Λάμπρου, ταμίας ο κ. Δ. Στυλίδης και μέλη οι κ.κ. Α. Τζήμος, Θ. Αθανασιάδης, Μ. Αθανασιάδης, Κ. Φραντζής και Ι. Καλλιγάς.
Η επιτροπή αυτή εκλεγείσα εξ επιφανεστέρων μελών της κοινωνίας μας έχομεν την πεποίθησιν ότι θα εργασθή όχι μόνο δια την εξεύρεσιν του καταλλήλου οικήματος δια Ωδείον αλλά και δια την εξεύρεσιν πόρων προς διοργάνωσιν του Ωδείου, πράγμα αληθώς προς το οποίον ολόκληρος η κοινωνία μας έχει ιερόν καθήκον να συνεισφέρη». Και η εφημερίδα «Θάρρος» αφιέρωσε αναλυτικό άρθρο με αποσπάσματα από το καταστατικό του Ωδείου, σχετικά με το καταστατικό του φορέα.
Η εφημερίδα «Πρωινός Τύπος» Δράμας στις 25.11.2014, κάτω από τον τίτλο «Το Ωδείο Δράμας και οι σκοποί της ιδρύσεώς του», παραπέμπει σε άρθρο της εφημερίδας «Θάρρος» Δράμας του 1926, στο οποίο εμφανίζεται πρωτοπόρος στην προσπάθεια ίδρυσής του ο καθηγητής μουσικής Δημ. Κουτσογιαννόπουλος[1]. Μετά απόν αναφορά στο σκοπό του, γράφει ότι θα διαθέτει σχολές πιάνου, βιολιού, άσματος, απαγγελίας, δραματικής πλαστικών χορών και ενικής μουσικής. Και αφού εκθειάζει το πολυσχιδές και σημαντικό έργο του Ωδείου, καταλήγει:
«Και τώρα όσοι Έλληνες ας έλθουν να ανοικοδομήσουν τον Μουσικόν τούτον Παρθενώνα της Ανατολικής Μακεδονίας…».
Ο «Πρωινός Τύπος» προσφέρει εξαιρετική υπηρεσία στους ενδιαφερόμενους, κυρίως όμως στους μελετητές της τοπικής ιστορίας με την καθιέρωση της στήλης «από την παλιά Δράμα». Σε αυτή και στις 24 Δεκεμβρίου 2014 επανήλθε με τον τίτλο «Το Ωδείον της Δράμας». Ο ανταποκριτής της εφημερίδας «Φως» Δημοσθ. Κρεστενίτης έγραψε:
«Μεταξύ των άλλων της εκπολιτιστικών ιδρυμάτων η Δράμα έχει και το λαμπρόν Ωδείον της με έναν οργανισμόν θαυμαστόν και με απόδοοσιν εξαιρετικήν εις μουσικά αποτελέσματα».
Την εφορευτική του επιτροπή αποτελούσαν οι: Δημ. Παρασκευάπουλος, Πρόεδρος, και οι σύμβουλοι Γ. Ρουμής, Δημ. Στυλίδης, Σωκρ. Πουλάκης και Αιμίλιος Κακής. Από τα μέλη του διδακτικού προσωπικού αναφέρονται ο Διευθυντής Α. Βλένος, η Λόλα Βερζόφσκυ, ο Αλέξανδρος Λαλάκος, η Μαρία Ασικιάν και Γεώργιος Κατσούρης. Καταγράφει στη συνέχεια τα ονόματα των 40 μαθητών βιολιού, 45 πιάνου, 30 στην κιθάρα, το μαντολίνο και διάφορα άλλα όργανα, 5 φωνητικής, 4 βιολαντζέλου, 2 κοντραμπάσου και 30 άλλων.
Την πρώτη Διοίκησή του άσκησε Εφορευτική Επιτροπή αποτελούμενη από τους: Δημήτριο Παρασκευόπουλο, Πρόεδρο, Γ. Τσελίκα, Αθαν. Βαλάνη, Γραμματέα, Μιχαήλ Αθανασιάδη, Ταμία και Συμβούλους τους Γ. Ρουμή, Δημ. Στυλίδη, Σωκράτη Πουλάκη και Αιμίλιο Κακή. Δίδασκαν ο Α. Βλένος, Διευθυντής, η Λόλα Βερζόφσκυ , ο Αλέξ. Λαλάκος, η Μαρία Σηκιάν και ο Γεώργιος Κατσούρης. Αναφέρονται 40 μαθητές και μαθήτριες στο τμήμα βιολιού, 45 στο πιάνο, 4 στη φωνητική, 3 στο βιολαντζέλο, 2 στο κόντρα μπάσο.
Το οίκημα διαθέτει 7 αίθουσες η μια από τις οποίες, η αίθουσα συναυλιών, ανακαινίζεται. Το χειμώνα ψυχαγωγεί τα μέλη του με συναυλίες ανά 15ήμερο δωρεάν, η πρώτη από τις οποίες δόθηκε με 25 όργανα στην Αίθουσα του Μεγάλου Κινηματογράφου τα Χριστούγεννα 1927. Στις 19.5.1927 στην αίθουσα «Ορφεύς» των Σερρών δόθηκε η δεύτερη συναυλία και στο Μεγάλο Κινηματογράφο της Δράμας η Τρίτη. Υπολογίζεται σε άνω των 300.000 δραχμών η συνολική περιουσία του Ωδείου. Προφητικά έγραφε ο δημοσιογράφος: «ο ζήλος των μαθητών και μαθητριών θα καταστήσουν την εκπολιτιζομένην Δράμαν Μουσοτραφή και πλουσίαν εις απόκτησιν λεπτών αισθημάτων».
Η Εφορεία του Ωδείου ανακοίνωνε στις 14.9.1928: «Με έγγραφο της Αεροπορικής Άμυνας παραχωρείται στο Δήμο Δράμας ο Εθνικός Κήπος αντί ποσού 1.200.000 δραχ. Απευθείας. Η εξόφληση θα γίνει με ανταλλάξιμες ομολογίες των 5 δόσεων, η πρώτη από τις οποίες θα καταβληθεί με την παραλαβή παραχωρητηρίου.
Οι εγγαφές θα γίνονται από την 1η μέχρι την 30ή Σεπτεμβρίου και τα μαθήματα θα αρχίσουν την 1η Οκτωβρίου.
Διδάσκουν: 1) Alex Blennow, Διευθυντής (βιολί, βιόλα, βιολαντζέλο),
2) Lola beresowski (πιάνο),
3) Αλεξάνδρα Δαλάκου (πιάνο),
4) Γεώργιος Δαμασιώτης (Δραματική απαγγελία και φωνητική),
5) Θεόδωρος Οχοτήν (πιάνο),
6) Αντώης Μητράκης (έγχορδα και πνευστά)».
Και στις 23.10.1928 με τίτλο «Η ζωή και η δράση του Ωδείου Δράμας» διαβάζουμε:
«Με πρωτοπόρο το φιλότεχνο στρατηγό μας κ. Κοιμήση το Νομάρχη μας κ. Χριστόπουλον και μερικούς ακόμη ευγενικούς κυρίους κατορθώθηκε με λίγες μόνο δραχμές να ιδρυθεί το Ωδείον Δράμας, το μικρό τότε «εκκλησάκι» της τέχνης. Τον πρώτο χρόνο έζησε με μεγάλες δυσκολίες, γιατί οι μαθηταί του ήταν λίγοι και τα έσωδα ομοίως. Όταν όμως υπάρχει θείος ενθουσιασμός του υψηλού και ωραίου όταν υπάρχουν ευγενικές ψυχές που ζουν ιδανικώτερα και άνθρωποι που έχουν τη μουσική ανάγκη σαν την τροφή τους δεν μπορεί παρά να κατορθωθεί και το αδύνατον ακόμα. Και ήταν τέτοιοι οι ιδρυταί του Ωδείου μας. Ενώ τον πρώτο χρόνο στεγάζονταν σ’ ένα μαράμερο μικρό οίκημα και είχε καθηγητάς δανεικούς από το Ωδείο Καβάλλας που διδάσκουν μονάχα δύο φορές την εβδομάδα, το δεύτερο χρόνο μεταφέρθηκκε στο γνωστό κεντρικό κτίριο και προσέλαβε μονίμους πλέον καθηγητάς.
Το Ωδείον προοδεύει, ο Δήμος βοηθά. Τώρα έχει δικά του πιάνα και έπιπλα, δίνει συναυλίες μικρές και μεγάλες, εμφανίζει τους μαθητάς του, ενθουσιάζει τους συνδρομητάς του, μορφώνει μουσικά το κοινό …και το θαύμα συντελείται…αισθανόμεθα ότι ζούμε σε μια πόλη που έχει κάποιο πολιτισμό, γιατί η τέχνη είναι από τα δείγματα πολιτισμού ενός τόπου…Δύο φορές την εβδομάδα θα ακούμε μουσική δωρεάν και θα χορεύομε ασφαλώς με πολύ κέφι λόγω της συγκεντρώσεως κόσμου και την αρτίας τζαζ του Ωδείου»… 50 δραχμές συνδρομή. Να την προσφέρουν ακόμη και εκείνοι που δεν έχουν παιδιά, αν μπορούν, «για την στερέωσιν του Ωδείου μας που είναι το καμάρι μας και πρέπει να πάει μπροστά».
(Α.Ω.)
Φαίνεται πως παρουσίασε πρόοδο, γιατί στις 16.1.1929 διαβάζουμε: «Ζητείται χώρος 4-5 δωματίων για ενοικίαση στέγης του Ωδείου Δράμας σε κεντρική θέση».
(Από τον ιστότοπο του Δημοτικού Ωδείου 2017)
