Για το νέο του βιβλίο μιλάει στον «Π.Τ.» ο Κώστας Βιδάκης
«Δράμα – Terra incognita»,
ένα φωτογραφικό λεύκωμα
αφιερωμένο στη φύση της Δράμας
► Κ. Βιδάκης: Μια εκ βαθέων γνωριμία με τη Δραμινή φύση, που αν τη γνωρίσεις αναλαμβάνεις και το χρέος να την προστατεύσεις και να τη διατηρήσεις
► Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΚΥΚΛΩΨ
Του Θανάση Πολυμένη
ΑΠΟ τις εκδόσεις ΚΥΚΛΩΨ της ΑΜΚΕ ΚΥΚΛΩΨ της Δράμας, μόλις κυκλοφόρησε το νέο – 19ο στη σειρά – βιβλίο του Δραμινού φωτογράφου Φύσης Κώστα Βιδάκη.
Το βιβλίο προλογίζει ο Δραμινός συγγραφέας κ. Βασίλης Τσιαμπούσης καθώς και ο ίδιος ο δημιουργός. Επί της ουσίας, πρόκειται για ένα ιδιαίτερο φωτογραφικό λεύκωμα, αφιερωμένο στη φύση του Νομού Δράμας.
Πρόκειται για ένα φωτογραφικό λεύκωμα από αυτά που μας έχει συνηθίσει ο Κώστας Βιδάκης, που όσοι έχουν γνωρίσει τη δουλειά του, ποτέ δεν θα περίμεναν κάτι λιγότερο από αυτή την καλαίσθητη έκδοση που έχουμε στα χέρια μας.
«Δράμα – Terra incognita». Κατά λέξη «Δράμα – άγνωστη γη». Αυτό είναι το νέο βιβλίο του Κώστα Βιδάκη, ο οποίος είναι μέλος του Ειδικού Διδακτικού Προσωπικού Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος (Δράμα) του Διεθνούς Πανεπιστήμιου της Ελλάδος και Φωτογράφος Φύσης, και όπως λέει μιλώντας στον «Πρωινό Τύπο», «το βιβλίο αυτό θέλει να μυήσει, να δώσει και να αποτελέσει κίνητρο για μια εκ βαθέων γνωριμία με τη Δραμινή φύση, που αν την γνωρίσεις, αναλαμβάνεις και ένα μεγάλο χρέος: να την προστατεύσεις και να τη διατηρήσεις».
Στον πρόλογο του βιβλίου του αναφέρει: «Γιατί επιλέχθηκε η περιοχή της Δράμας; Η Δράμα είναι ο γενέθλιος τόπος των δικών μου ανθρώπων. Είναι ο τόπος της καταγωγής μου. Πρωτογνώρισα τα τοπία της Δράμας στα τέλη των σπουδών μου. Ο πλούτος ζωής και η διαφορετικότητα που διαπίστωσα, σε σύγκριση με όσα είχα δει ως τότε, ήταν η σπίθα που άναψε μέσα μου την επιθυμία να προσπαθήσω να αποτυπώσω όσα περισσότερα μπορούσα από το δραμινό χώρο».
Ο συγγραφέας και φωτογράφος Φύσης, Κώστας Βιδάκης. Φωτογραφία Νίκος Πέτρου.
Το άγνωστο…
Μιλώντας στον «Π.Τ.» και στην ερώτηση για το ποια δουλειά ετοιμάζει τώρα, ο Κ.Β. μας λέει ότι ήδη «για τον επόμενο χρόνο ετοιμάζεται μια τριλογία, το τρίτο μέρος για την περιοχή του Εθνικού Πάρκου της Λιμνοθάλασσας του Μεσολογγίου και των Ακαρνανικών Ορέων, όπου μαζί με τον Νίκο Πέτρου έχουμε κάνει το 2016 ένα βιβλίο για τα πουλιά του Εθνικού Πάρκου του Μεσολογγίου, επίσης ένα δεύτερο για τις Εχινάδες Νήσους που βγήκε φέτος τον Ιανουάριο και το τρίτο ετοιμάζεται για τις λίμνες Λυσιμαχία και Τριχωνίδα και τα λιμνέα οικοσυστήματα».
Όπως λέει, αυτό είναι το 19ο βιβλίο στη σειρά, και «με το Terra incognita, ήθελα να δηλώσω το άγνωστο, όχι το άγνωστο αυτού του τόπου, τους μη μένοντες και μη γνωρίζοντες τη Δράμα, αλλά και για τους ίδιους τους Δραμινούς από παλιά και προέκυψε τώρα και ίσως με παρακίνησε έμμεσα ο Χρίστος Φαράκλας και φίλοι. Δηλώνοντάς μου την άγνοια που έχουν αρκετοί, σχετικά με τη φύση της Δράμας.
Από την άλλη έχω διαπιστώσει ότι λίγοι γνώριζαν, ακόμα και επιδερμικά, αυτό που έχουμε γύρω μας, στα λίγα χιλιόμετρα από την πόλη, αλλά και μέχρι τις ψηλές κορυφές από τον Όρβυλο στο Φρακτό μέχρι το κέντρο το Φαλακρό ή το Μενοίκιο».
Το κίνητρο…
Όπως λέει ο Κώστας Βιδάκης, «είναι ουσιαστικά μια απόδειξη για τα ιδιαίτερα οικοσυστήματά μας, γι’ αυτό που έχουμε, για την προίκα μας και πόσο περήφανοι οφείλουμε να αισθανόμαστε γι’ αυτήν» και εκφράζει την απορία του: «Πραγματικά είχα εντυπωσιαστεί με το να ακούω σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, από νέους Δραμινούς, να διστάζουν να δηλώσουν τη Δράμα, ακόμα το χωριό τους, δηλώνοντας απλά την περιοχή από τη Μακεδονία ή από τη Βόρεια Ελλάδα. Να προσπαθούν να κρυφτούν πίσω από μια γνωστή περιοχή».
Ο Κ.Β. μιλάει μάλιστα για κίνητρο, λέγοντας: «Το βιβλίο αυτό, θέλει να μυήσει, να δώσει, να αποτελέσει κίνητρο για μια εκ βαθέων γνωριμία με τη Δραμινή φύση, που αν την γνωρίσεις, αναλαμβάνει και ένα μεγάλο χρέος: το να την προστατεύσεις και να τη διατηρήσεις. Γιατί παράλληλα συμβαίνουν πολλά πράγματα και οφείλουμε όλοι να έχουν τις κεραίες μας σε εγρήγορση, να έχουμε τα μάτια μας ανοικτά».
Χωρίς ενδημικά είδη…
Όπως μάλιστα λέει χαρακτηριστικά, «από την πλευρά μου, με τα όσα χρόνια ασχολούμαι με ζητήματα χλωρίδας, οικοσυστημάτων ή οικολογίας κτλ., δεν το λέω εγώ, αλλά η περιοχή παρουσιάζεται με τους πλέον υψηλούς αριθμούς, από οποιαδήποτε άλλη χλωριδική περιοχή της Ελλάδας. Η χλωριδική περιοχή δηλαδή που ανήκει και η Δράμα, είναι η πλουσιότερη στην Ελλάδα. Ακόμη και από την Πίνδο και από την Πελοπόννησο ή την Κρήτη κτλ.
Έχει όμως μια ιδιαιτερότητα. Δεν έχει ενδημικά είδη, εκτός από τον Κρόκο του Ορφέα. Όλα τα υπόλοιπα, τα οποία προσεγγίζουν κατ’ εκτίμηση τα 3.000 είδη, έναν αριθμό κατά πολύ μεγαλύτερο από χλωρίδα χωρών της Ευρώπης.
Έχει ενδιαφέρον ιδιαίτερο η Δράμα, αλλά σε επίπεδο ενδημισμού δεν έχει τοπικά είδη. Όμως είναι ενδημικά είδη συνήθως των δύο κρατών που βρίσκονται είτε στη Δράμα και Ξάνθη λόγω της οροσειράς της Ροδόπης, ενώ παράλληλα υπάρχουν και στο τμήμα της βουλγαρικής πλευράς».
Το ένα πόδι στη Μεσόγειο το άλλο στην Κεντρική Ευρώπη
Ιδιαίτερη αναφορά κάνει ο Κώστας Βιδάκης για τη Μεσογειακή αύρα όπως τη λέει, αλλά και ότι από εδώ αρχίζει το κλίμα της Κεντρικής Ευρώπης, ή τουλάχιστον είναι το νοτιότερο σημείο. Όπως λέει, «σ’ αυτόν τον τόπο που έχει ένα πόδι στη Μεσόγειο – ένα πόδι όπως το γράφω στο τίτλο της ενότητας “Μεσογειακή Αύρα” – έχοντας όλες τις επιδράσεις του Μεσογειακού κλίματος (Καβάλα, Ασπροβάλτα κτλ.), εμείς μέχρι και τα πουρνάρια του Κορυλόβου για παράδειγμα, έχουμε μεσογειακά στοιχεία.
Παράλληλα όμως, στα βόρεια των συνόρων μας, αρχίζουμε να έχουμε έναν άλλο τύπο κλίματος. Με το άλλο πόδι μας είμαστε στην Ευρώπη, βαθιά στην Ευρώπη, στο κλίμα της Κεντρικής Ευρώπης και έχουμε είδη που βρίσκονται στην Ελβετία, είδη του Βορρά όπως της Σκανδιναβικής Χερσονήσου, της Ρωσίας κτλ., τα οποία κατά την γεωλογική μας ιστορία και παράλληλα ιστορία βλάστησης, κάποια ήδη με τους παγετώνες έφτασαν μέχρι εδώ. Και φαίνεται ότι τους καλάρεσε εδώ… κατέβηκαν δηλαδή χαμηλά με τους παγετώνες για παράδειγμα το ΚαράΝτερέ, το Δάσος της Ελατιάς, το Δάσος της Σημύδας. Το Παρθένο Δάσος έχει πραγματικά αυτά τα στοιχεία, αλλά το Δάσος της Ελατιάς είναι ένα δάσος αμιγώς με ένα μόνο είδος, αυτό της ερυθρελάτης που δεν υπάρχει πουθενά αλλού στην Ελλάδα. Ουσιαστικά, το νοτιότερο όριο εξάπλωσης είναι η περιοχή της Δράμας, αλλά και παράλληλα το μοναδικό στην Ελλάδα».
Ένας πλούτος από μορφές ζωής
Χαρακτηριστικά σημειώνει ο Κώστας Βιδάκης ότι, «μπορεί να τα λέμε δάση, αλλά μέσα σ’ αυτά τα μεγάλα δενδρώδη είδη υπάρχουν και άλλες μορφές ζωής. Υπάρχουν τα χαμηλά φυτά, υπάρχουν κάποια συγκεκριμένα βρύα, υπάρχουν κάποιες συγκεκριμένες φτέρες, αλλά πολύ περισσότερο και μια πανίδα, όπως η ορνιθοπανίδα, όπως η σπουργιτόβλαφκα, σαν τον αγριόκουρκο, σαν την κότα είναι ήδη αυτού του τύπου δάσους, τα οποία κατέρχονται και αυτά με τη σειρά τους, γιατί έγινε αντίστοιχα ο βιότοπός τους και κατεβαίνουν ως εδώ.
Όλα αυτά αθροιστικά, δημιουργούν έναν πλούτο – σαφέστατα και το βιβλίο δεν μπορεί να τον καλύψει όλο – και πολλά πραγματικά μας μένουν άγνωστα. Και αυτό είναι φυσιολογικό, γιατί η φύση έχει μια δυναμική, δεν είναι στατική, δεν λες ότι αυτά που βρήκα πριν από 10 χρόνια είναι ακριβώς τα ίδια. Μπορεί κάτι να ήρθε, κάτι για κάποιο λόγο να έχει απομακρυνθεί από κάποια διατάραξη».
Ο ρόλος του ανθρώπου
Αναφέρεται τέλος και στο ρόλο του ανθρώπου, ο οποίος «έχει παίξει πάρα πολύ μεγάλο ρόλο. Ο άνθρωπος και η ιστορία του ανθρώπου στον τόπο. Πριν από χρόνια, ο αείμνηστος καθηγητής του ΑΠΕ Γερασιμίδης Αχιλλέας, είχε κάνει αναλύσεις γύρης από τον τοπικό τυρφώνα και είχε διαπιστώσει την εξέλιξη της βλάστησης σ’ εκείνη την περιοχή. Και είναι μια περιοχή καθρέφτης. Είχε διαπιστώσει με στοιχεία από πότε υπάρχει για παράδειγμα η φουντουκιά και άλλα είδη που καλλιεργούνται».
Καταλήγοντας τονίζει ιδιαίτερα: «Δράμα αγαπημένη. Αν και ασχολούμαι και με άλλες περιοχές και γενικότερα η φύση είναι κάτι που κρύβει εκπλήξεις, χαρίζει απλόχερα εικόνες ως δώρα, να δεις κάποιες μορφές ζωής, εντούτοις αυτό το βιβλίο έτσι όπως το φαντάστηκα, έτσι και κάπου οδηγήθηκε έτσι και πραγματοποιήθηκε. Το θεωρώ ότι είναι παράλληλα και μια ακροβασία. Δεν ήθελα να το μπλέξω σε μια πιο εσωτερική αποτύπωση μέσω της εικόνας, αλλά θέλησα να εξασφαλίσω, να βρω μια ισορροπία μεταξύ και της αισθητικής αλλά και του περιγραφικού του ίδιου του θέματος».
