Το δρώμενο και η ιστορία
των Μπαμπούγερων
στην Καλή Βρύση Δράμας
Καθώς πλησιάζει το τέλος του Δωδεκαημέρου των εορτών των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Φώτων, στα χωριά της Δράμας, τα λαϊκά δρώμενα κορυφώνονται συγκεντρώνοντας το ενδιαφέρον επισκεπτών από ολόκληρη την Ελλάδα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το άκρως παραδοσιακό και γραφικό χωριό, Καλή Βρύση, γνωστό για την πλούσια πολιτιστική του κληρονομιά. Είναι ένα δημοτικό διαμέρισμα του δήμου Προσοτσάνης, το οποίο ανήκει στο Νομό Δράμας. Βρίσκετε 23 χλμ. ΒΔ της πόλης της Δράμας στις ΒΑ υπώρειες του Μενοίκιου όρους απέναντι από το Φαλακρό όρος και πολύ κοντά στο σπηλαίο του Αγγίτη.
Οι κάτοικοι του χωριού ανέρχονται περίπου στους 700 και είναι κυρίως γηγενείς πολίτες στην καταγωγή τους, ενώ κάποιοι άλλοι κατάγονται από την ανατολική Θράκη και την Μικρά Ασία και τον Πόντο. Στο επάγγελμα ασχολούνται κυρίως με την γεωργία και την καλλιέργεια καπνού, σιτηρών και βαμβακιού ενώ άρχισε να διαδίδεται και η αμπελοκαλλιέργεια.
Επίσης, υπάρχουν και αρκετοί κτηνοτρόφοι, καθώς και λατόμοι στα λατομία μαρμάρων που υπάρχουν στην περιοχή. Τι είναι λοιπόν η παράδοση γι’ αυτούς τους ανθρώπους και πως παραμένει αναλλοίωτη στο χρόνο; Είναι μερικά βήματα; Είναι μόνο οι φορεσιές;
Η Καλή Βρύση είναι ένα παραδοσιακό χωριό, που ξεχωρίζει για τις εθιμικές του εκδηλώσεις, με κορυφαίο δρώμενο τα Μπαμπούγερα. Είναι ανθρωπόμορφοι τράγοι, ζωσμένοι με πέντε μεγάλα κουδούνια στη μέση και μια επιβλητική μάσκα.
Τα Μπαμπούγερα κατά την εποχή του Διόνυσου ήταν οι σάτυροι, οι ακόλουθοι του θεού, που γλεντούσαν με μια ζωή ανέμελη με κρασί και γλέντι. Φυσικά, τα Μπαμπούγερα κάνουν την εμφάνισή τους σε όλες τις ιστορικές περιόδους ανά τους αιώνες. Για παράδειγμα, σ’ ένα πρώιμο στάδιο θα μπορούσαμε να πούμε ότι τα Μπαμπούγερα ανάγονται στη νεολιθική εποχή, καθώς οι άνθρωποι εκείνης της εποχής χρησιμοποιούσαν τη μάσκα καθώς και την υπόλοιπη μεταμφίεση για τη λατρεία των προγώνων.
Ακόμα, ο θεός Διόνυσος είναι θεός της γονιμότητας, της καρποφορίας, της ηδονής, του κρασιού και του κεφιού. Έτσι οι αρχέγονοι λαοί και κυρίως οι γεωργοί μεταμφιέζονταν, ώστε με τον ήχο των κουδουνιών να ξυπνήσουν τη γη, για να είναι εύφορη, όπως επίσης οι άνθρωποι της τότε εποχής είχαν την ανάγκη της μεταμφίεσης για να ξεφύγουν από κάθε μέτρο της λογικής, φτάνοντας σ’ ένα επίπεδο μέθης.
Αργότερα λέγεται πως τους χρησιμοποίησε ο Μ. Αλέξανδρος στις εκστρατείες του με σκοπό να τραπούν σε φυγή οι ελέφαντες του βασιλιά της Περσίας, τρομάζοντας από τον ήχο των κουδουνιών.
Επίσης, επί τουρκοκρατίας κανένας Τούρκος φοροεισπράκτορας δεν πάτησε το πόδι του στην Καλή Βρύση για να πάρει το λεγόμενο χαράτσι- φόρο των Ελλήνων προς τους Τούρκους, καθώς έκαναν την εμφάνισή τους τα άγρια σε όψη Μπαμπούγερα και τους τρομοκρατούσαν με αποτέλεσμα να τρέπονται σε φυγή.
Από την άλλη, σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες μαρτυρίες, τα Μπαμπούγερα διεξάγονταν για τη συγκέντρωση υπέρ της εκκλησίας, η οποία μεριμνούσε γι’ αυτά. Συγκεκριμένα η εκκλησιαστική επιτροπή ετοίμαζε 15-20 μάσκες, όπως έκοβε και χρήματα από λαμαρίνα κίτρινη. Κάθε κομμάτι αυτής, είχε αξία 50 λεπτά, τα οποία έγραφαν πάνω Άγιος Νικόλαος, σαν σφραγίδα. Τα νομίσματα αυτά κυκλοφορούσαν μόνο στο χωριό. Έτσι όταν ήταν έτοιμα, κάθε νοικοκύρης έπαιρνε με πραγματικά χρήματα αυτά τα νομίσματα. Έπειτα οι νοικοκύρηδες έδιναν από αυτά τα νομίσματα στα Μπαμπούγερα για να αποφύγουν το χτύπημα με στάχτη, και τα Μπαμπούγερα με τη σειρά τους τα παρέδιδαν στην εκκλησία, ώστε να είναι έτοιμα για την επόμενη χρονιά.
Έπειτα το πρωί των Θεοφανείων, μετά τον αγιασμό, έπαιρνε ο επίτροπος την εικόνα του Αγίου Νικολάου. Μαζί με τα όργανα και τα Μπαμπούγερα γυρίζανε στα σπίτια και οι νοικοκυραίοι έδινα ότι είχαν ευχαρίστηση. Με εκείνο το ποσό έκαναν τραπέζι στα Μπαμπούγερα και τις τρεις ημέρες. Οι μάσκες επιστρεφόντουσαν πίσω.
