Από το Υπουργείο Πολιτισμού
Έρευνα για το σχεδιασμό πολιτιστικής
αναπτυξιακής πολιτικής και πολιτιστικής
ταυτότητας στη Δράμα και την ΑΜΘ
Του Θανάση Πολυμένη
ΜΙΑ ΝΕΑ ενδιαφέρουσα ερευνητική εργασία ξεκινάει από το Υπουργείου Πολιτισμού για επιλεγμένες περιοχές της χώρας, μεταξύ των οποίων και η Δράμα και γενικότερα η Περιφέρεια Αν. Μακεδονίας – Θράκης.
Πρόκειται για μια Προγραμματική Σύμβαση, η οποία έχει υπογραφεί από την υπ. Πολιτισμού κα. Μενδώνη με συμβαλλόμενους το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης – Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Έρευνας, το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Περιφερειακής Ανάπτυξης του Παντείου Πανεπιστημίου και του Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Έρευνας του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Ο πλήρης τίτλος της Προγραμματικής Σύμβασης είναι: «Σχεδιασμός Πολιτιστικού MasterPlan, Πολιτιστικής Αναπτυξιακής Πολιτικής και Πολιτιστικής Ταυτότητας (Brand) για επιλεγμένες περιοχές της χώρας».
Όπως αναφέρεται μάλιστα στον σκοπό της Προγραμματικής Σύμβασης, «αρκετές μελέτες της τελευταίας δεκαπενταετίας σε διεθνές επίπεδο, έχουν εστιάσει το ενδιαφέρον τους στις ανισότητες που παρουσιάζονται μεταξύ μητροπολιτικών και περιφερειακών κέντρων / περιοχών και οι οποίες προκύπτουν ως αποτέλεσμα των φαινομένων της παγκοσμιοποίησης και της τεχνολογικής αλλαγής που επιταχύνθηκαν σημαντικά από τις αρχές της δεκαετίας του 1970, προκαλώντας δραματικές μεταστροφές στη γεωγραφία της εργασίας. Στον ευρωπαϊκό χώρο οι αλλαγές αυτές έχουν περιγραφεί ως “πληθώρα αποκλίσεων πραγματικών εισοδημάτων και ποσοστών συμμετοχής εργατικού δυναμικού: μεταξύ κρατών και περιφερειών, εντός περιοχών, μεταξύ των περιοχών του κέντρου και των περιφερειακών περιοχών και μεταξύ μητροπολιτικών περιοχών που ευημερούν και άλλων που ευημερούν λιγότερο”. Για την «θεραπεία» αυτού του προβλήματος απαιτούνται πολιτικές που, αντί να στηρίζονται στην παροχή πόρων παντού ή στην πεποίθηση πως οι άφθονες χρηματοδοτήσεις αρκούν για να καταπολεμήσουν τις ανισότητες, θα επιτρέψουν σε όσο το δυνατόν περισσότερους δρώντες και περιοχές να συμμετάσχουν παραγωγικά στην οικονομία με τρόπους που διευρύνουν τις δυνατότητές τους».
Στόχος της έρευνας που θα διενεργηθεί, είναι να απαντηθούν ερωτήματα όπως: Πως μπορεί ο πολιτισμός και η δημιουργικότητα να αποτελέσουν στοιχεία οικονομικής
και κοινωνικής ανάπτυξης για απομακρυσμένες και νησιωτικές περιοχές και πόλεις;
Με ποιόν τρόπο οι διαδικασίες τοπικού και περιφερειακού προγραμματισμού / σχεδιασμού μπορούν να συμπεριλάβουν τον πολιτισμό και τη δημιουργικότητα σε συνεκτικά προγράμματα ανάπτυξης; Και τέλος, πώς μπορεί να σχεδιαστεί μία στρατηγική η οποία θα μεγιστοποιεί το όφελος από τα εργαλεία place branding;
Το Ερευνητικό Έργο αναμένεται να συμβάλει με τη δημιουργία και διάχυση γνώσης για το πολιτιστικό περιβάλλον, τα χαρακτηριστικά της πολιτιστικής παραγωγής και κατανάλωσης, αλλά κυρίως τα ισχυρά και αδύνατα σημεία, τις ευκαιρίες και τις απειλές που αντιμετωπίζει ο πολιτισμός στις υπό μελέτη περιοχές. Η ομάδα στόχος αυτής της κατηγορίας επιπτώσεων είναι πολύ ευρεία και περιλαμβάνει την δημιουργική κοινότητα των περιοχών, τους καταναλωτές των πολιτιστικών προϊόντων και επιχειρήσεις άλλων κλάδων που σχετίζονται με τα τοπικά πολιτιστικά οικοσυστήματα.
Και η Δράμα στον χάρτη!
Μεταξύ των αστικών κέντρων, περιλαμβάνονται και οι πόλεις της Περιφέρειας Αν. Μακεδονίας – Θράκης, όπως η Δράμα, η Καβάλα, η Ξάνθη, η Κομοτηνή, η Αλεξανδρούπολη και το Σουφλί.
Στην περίπτωση των παραπάνω πόλεων, η φυσική γεωγραφία χαρακτηρίζεται από τα σημαντικά εμπόδια της περιφερειακότητας και της συνοριακότητας, όπως και η ανθρώπινη γεωγραφία από τις προκλήσεις της σύνθετης πολιτισμικής ταυτότητας που προκύπτει κυρίως από την ευμεγέθη Μουσουλμανική μειονότητα.
Στο ερευνητικό έργο θα υιοθετηθεί μια μεθοδολογία μικτών μεθόδων (mixed methods) και συγκριτικής προσέγγισης που θα βοηθήσει την ερευνητική ομάδα να μεταφέρει γνώση και να διευκολύνει τη διαμόρφωση πολιτικής. Η ομάδα έργου θα κατασκευάσει ένα ερωτηματολόγιο και μια μεθοδολογική εργαλειοθήκη (πρωτόκολλο μελέτης περίπτωσης) όπου θα πραγματοποιηθούν ημιδομημένες συνεντεύξεις σε ομάδες εστίασης και ανάλυση εγγράφων κατά την επιτόπια έρευνα.
Επεξεργασία δεδομένων
Από την παραπάνω έρευνα, θα γίνει χαρτογράφηση της τοπικής πολιτιστικής κληρονομιάς, χαρτογράφηση τοπικών πολιτιστικών φορέων και υποδομών, δημιουργία βάσης δεδομένων σε ηλεκτρονική μορφή, θα καταγραφούν οι τάσεις πολιτιστικής κατανάλωσης και τοπικών πολιτιστικών ταυτοτήτων κ.α.
